• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Sejsza

    Przeczytaj także...
    Loch Ness (wym. [ˌlɒx ˈnɛs]; gael. Loch Nis, wym. [l̪ˠɔxˈniʃ], dosłownie jezioro Nis) – słodkowodne jezioro (loch) położone w Szkocji, o długości około 37 kilometrów. Położone jest na wysokości 16 metrów n.p.m., na południowy zachód od Inverness. Jest to największy zbiornik wodny na linii tektonicznej znanej jako Great Glen, która biegnie z północy od Inverness do Fort William na południu. Kanał Kaledoński łączący wybrzeża po obu stronach Great Glen biegnie poprzez Loch Ness. Zatoka – część zbiornika wodnego (oceanu, morza, jeziora) wcinająca się w ląd, ograniczona często od wód otwartych przylądkami lub małymi wyspami, przy czym rozmiary i kształt tego akwenu nie mają większego znaczenia.
    Morze – naturalny zbiornik wodny, część oceanu, mniej lub bardziej wyraźnie oddzielona od pozostałych jego części brzegami kontynentu, wyspami lub wzniesieniem dna. Ze względu na utrudnioną wymianę wód morza charakteryzują się indywidualnymi cechami, zbiór tych cech nazywa się ustrojem hydrologicznym.

    Sejsza – swobodna fala stojąca, powstająca w zamkniętych zatokach, morzach i jeziorach pod wpływem wyraźnego zaburzenia równowagi wody (w jednej części zbiornika poziom wody podnosi się, a w drugiej jednocześnie opada).

    Termin został zaproponowany przez szwajcarskiego hydrologa François-Alphonse’a Forela w roku 1890, który zaobserwował zjawisko na Jeziorze Genewskim w Szwajcarii. Nazwa pochodzi od „poruszać się w tę i z powrotem” (w szwajcarskim dialekcie języka francuskiego).

    Przyczyny powstawania[ | edytuj kod]

    Sejsze mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Wywołane są gwałtownymi zmianami ciśnienia atmosferycznego nad zbiornikami wód lub w ich pobliżu, dużymi opadami deszczu w jednej części zbiornika lub gwałtownymi zmianami kierunku wiatru, aktywnością sejsmiczną. W niewielkich zbiornikach wodnych może je powodować ruch statków.

    Jezioro Genewskie (hist. Jezioro Lemańskie, fr. Lac Léman lub Lac de Genève, wł. Lago Lemano lub Lago di Ginevra, niem. Genfersee) – jezioro w Szwajcarii i Francji, położone w obniżeniu tektonicznym między Alpami i Jurą. Największe w Alpach i Europie Zachodniej. Jezioro Genewskie nie zostało uznane największym jeziorem w Szwajcarii ze względu na obszar należący również do Francji.François-Alphonse Forel (ur. 2 lutego 1841 w Morges w Szwajcarii - zm. 7 sierpnia 1912 r. również w Morges) - szwajcarski lekarz i przyrodnik, profesor, pionier badań Jeziora Genewskiego, twórca limnologii.

    Woda na akwenie wraca do równowagi dzięki sile grawitacji po ustąpieniu warunków wymuszających oscylacje. W wyniku oporów falowanie zanika.

    Okres drgań[ | edytuj kod]

    Naturalny okres drgań fali dla prostopadłościennego zbiornika wynosi:

    gdzie:

  • – okres w sekundach,
  • – długość zbiornika w metrach,
  • – średnia głębokość w metrach,
  • – przyspieszenie ziemskie.

    • Sejsze na świecie[ | edytuj kod]

    Wszystkie większe jeziora mają małe ruchy sejszowe. Ruchy te często powstają pomiędzy zimnymi i ciepłymi warstwami jeziora. Na wspomnianym już Jeziorze Genewskim amplituda sejszy może osiągać 20 cm na wysokości Morges i około 40 cm w rejonie Genewy. Sejsze są obserwowane również np. na jeziorze Loch Ness w Szkocji. W Stanach Zjednoczonych na Wielkich Jeziorach ruch sejszowy nazywany jest „sloshing” („poruszać się w tę i z powrotem”). Typowe ruchy sejszowe powierzchni wody mają amplitudę kilku centymetrów. Morze Północne ma często ruchy sejszowe o okresie 36 godzin.

    Jezioro – naturalny śródlądowy zbiornik wodny, którego występowanie uwarunkowane jest istnieniem zagłębienia (misy jeziornej), w którym mogą gromadzić się wody powierzchniowe, oraz zasilaniem przewyższającym straty wody wskutek parowania lub odpływu. Większość jezior występuje na obszarach zajmowanych niegdyś przez lodowiec. Woda z topniejącego lodowca wypełniała doliny i tworzyła jeziora. Powstanie mis jeziornych wiąże się przede wszystkim z procesami geologicznymi. Zasilanie należy natomiast przede wszystkim od warunków klimatycznych. Jezioro różni się od stawu występowaniem strefy afotycznej – światło nie dociera do dna uniemożliwiając tam rozwój roślinności.Fala stojąca – fala, której grzbiety i doliny nie przemieszczają się. Fala stojąca powstaje na skutek interferencji dwóch takich samych fal poruszających się w przeciwnych kierunkach. Zwykle efekt ten powstaje np. poprzez nałożenie na falę biegnącą fali odbitej.

    Sejsze jeziorne mogą powstawać bardzo szybko. Np. 13 czerwca 1995 na Jeziorze Górnym w kompleksie Wielkich Jezior sejsze miały amplitudę około 1,2 metra i powstały przez 15 minut. Na jeziorze Michigan w USA zaobserwowano 3-metrowe sejsze 26 czerwca 1954 roku.

    Na Bałtyku sejsze osiągają wysokość kilkunastu centymetrów.

    Ciśnienie atmosferyczne – stosunek wartości siły, z jaką słup powietrza atmosferycznego naciska na powierzchnię Ziemi (lub innej planety), do powierzchni, na jaką ten słup naciska (por. ciśnienie). Wynika stąd, że w górach ciśnienie atmosferyczne jest niższe, a na nizinach wyższe, ponieważ słup powietrza ma różne wysokości.Jezioro Górne (ang. Lake Superior, fr.Lac Supérieur) - największe jezioro w kompleksie pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej. Największe słodkowodne i drugie co do wielkości jezioro na świecie (po Morzu Kaspijskim). Położone jest na pograniczu Kanady i USA. Od wschodu dostęp mają stany: Michigan, Wisconsin i Minnesota. Zajmuje powierzchnię 82,1 tys. km², z czego 28,8 tys. km² znajduje się w Kanadzie.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. System przyrodniczy Ziemi. 22. Krążenie wód Wszechoceanu. XXIV LO im. C. Norwida. [dostęp 2011-07-30]. slajd 15.

    Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

  • Co to jest sejsza?




    • Warto wiedzieć że... beta

    Równowaga w mechanice – stan układu mechanicznego, w którym wszystkie punkty układu pozostają w spoczynku względem wybranego układu odniesienia.
    Morze Bałtyckie, Bałtyk (łac. balteus — pas. Nazwa Bałtyku pojawia się po raz pierwszy u Adama z Bremy) – płytkie morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w północnej Europie. Połączone z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie (Sund, Mały i Wielki Bełt) oraz Kattegat i Skagerrak. Za zachodnią granicę Bałtyku właściwego przyjmuje się cieśninę Sund i próg podwodny ciągnący się na głębokości 18–20 m od przylądka Gedser (wyspa Falster) do przylądka Darßer Ort (Darß); na zachód od tej linii znajduje się akwen Bałtyku Zachodniego o powierzchni ok. 8000 km² nazywany przez Niemców także Ostsee; akwen ten obejmuje m.in. część wód Cieśnin Duńskich (oprócz Małego i Wielkiego Bełtu) a także mniejsze: Alsenbelt, Fehmarnbelt, Langelandsbælt.
    Wielkie Jeziora (ang. Great Lakes) – grupa pięciu jezior pochodzenia tektoniczno–polodowcowego w Ameryce Północnej, na pograniczu Kanady i Stanów Zjednoczonych.
    Genewa (niem. Genf, fr. Genève, wł. Ginevra, romansz Genevra) – miasto w Szwajcarii, drugie pod względem liczby mieszkańców.
    Jezioro Michigan (ang. Lake Michigan) – największe słodkowodne jezioro USA, trzecie co do wielkości w kompleksie pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej i jedyne z nich leżące całkowicie na obszarze USA. Na północno-wschodnim krańcu łączy się ono z jeziorem Huron przez cieśninę Mackinac, mającą 8 km szerokości w najwęższym miejscu; hydrologicznie oba jeziora stanowią jeden zbiornik wodny.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.92 sek.