Securitate z rum. „bezpieczeństwo” (właśc. Departament Bezpieczeństwa Państwowego, rum. Departamentul Securității Statului) – służba specjalna komunistycznej Rumunii, wcześniej Bezpieczeństwo Państwowe (Siguranța statului). Została ona założona z pomocą NKWD 30 sierpnia 1948 i rozwiązana w grudniu 1989, zaraz po odsunięciu od władzy Nicolae Ceaușescu. DSS wchodził w skład Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Ministerul de Interne). Instytucja bezpieczeństwa Rumunii często zmieniała nazwę, wcześniej znana m.in. jako Główny Zarząd Bezpieczeństwa Ludowego (Direcția Generală a Securității Poporului) i Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (Consiliul Securității Statului). Przełożonym funkcjonariuszy DSS i kierującym pracą Departamentu był sekretarz stanu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i szef Departamentu Bezpieczeństwa Państwowego (Ministru Secretar de Stat la Ministerul de Interne și Șef al Departamentului Securității Statului).

Powstały w 1978 na bazie poprzednich rumuńskich struktur bezpieczeństwa publicznego Departament Bezpieczeństwa Państwowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych był największą służbą bezpieczeństwa w krajach Układu Warszawskiego pod względem stosunku liczby tajnych współpracowników podległych ww. instytucji do liczby mieszkańców kraju. Pierwszy zaplanowany budżet tzw. securitate z 1948 zakładał zatrudnienie 4641 osób. Już w lutym 1949 3549 stanowisk było zajętych. Do 1951 liczba pracowników zwiększyła się pięciokrotnie, a już w styczniu 1956 Securitate zatrudniało 25 468 osób. W trakcie panowania Ceaușescu Securitate zatrudniało 11 000 funkcjonariuszy oraz miało pół miliona informatorów (TW), w kraju, w którym populacja wynosiła zaledwie 22 miliony osób do 1985. Securitate była jedną z najbardziej brutalnych służb specjalnych bloku wschodniego, jest odpowiedzialna za uwięzienie setek tysięcy ludzi z powodów politycznych, tortury i śmierć wielu tysięcy ludzi.

Historia[ | edytuj kod]

Instytucja rumuńskiej komunistycznej bezpieki formalnie powstała na mocy dekretu 221/30 z 1948. Podwalinami przyszłej instytucji były osoby związane służbowo m.in. z INU, KRU Ludowym Komisariatem Bezpieczeństwa Państwowego (ros. NKGB) już od 1944, czyli od momentu wkroczenia Armii Czerwonej na terytorium Królestwa Rumunii. Zadaniem służb była "obrona demokratycznych zdobyczy ludu Rumunii i gwarancja bezpieczeństwa Republiki (państwo było wówczas królestwem) wobec wewnętrznych i zewnętrznych wrogów".

Dyrektorem DSS został generał Timofei Bodnarenko – pochodzący z Ukrainy funkcjonariusz radziecki, który zmienił nazwisko i pełnił służbę pod przykrywką jako Gheorghe Pintilie, jego zastępcami byli: pochodzący z Besarabii mjr Boris Grunberg, który występował pod nazwiskiem Alexandru Nicolschi i Ukrainiec – mjr Vladimir Mazuru (Mazurov) (późniejszy ambasador Rumunii w Polsce). Z początku dużą część pracowników i współpracowników instytucji stanowili dawni działacze "Królewskiej Policji Bezpieczeństwa" (rum. Direcția Generală a Poliției de Siguranță), szybko zastąpiono ich jednak lojalnymi komunistami. Pracę rumuńskich służb nadzorował przedstawiciel służb sowieckich Aleksander Sacharowski.

W 1951 liczba pracowników służb wzrosła pięciokrotnie – był to pierwszy rok zintensyfikowania tzw. walki klasowej w Rumunii. Zakładano specjalne więzienia dla "wrogów ludu", do których zsyłano wrogów politycznych (liberałów, konserwatystów, monarchistów, socjaldemokratów – klasyfikowanych jako amerykańscy faszyści, tajni współpracownicy RFN oraz wrogowie ZSRR i socjalizmu) bez nakazu sądowego, oficjalnego oskarżenia i procesu. W więzieniach zamęczano skazanych morderczą pracą lub skazywano na śmierć. W jednym z takich miejsc, w Syhocie Marmaroskim, mieści się dziś muzeum komunistycznych represji.

W 1964 rząd ogłosił postalinowską generalną amnestię i ok. 10 tys. więźniów mogło opuścić swe cele. Od tego czasu niezgodnie z prawdą głoszono, że w Rumunii, w przeciwieństwie do krajów Zachodu, nie ma aktualnie żadnych więźniów politycznych.

W latach 70 XX w. bezpieka nasiliła atmosferę antyszpiegowskiej psychozy w kraju: mieszkańców Rumunii zobowiązano do donoszenia na znajomych, współpracowników w celu "wypełniania patriotycznego obowiązku". W ciągu 24 godzin należało poinformować służby o każdym zetknięciu się z cudzoziemcem. Na posiadanie radia trzeba było uzyskać zezwolenie. Inną metodą na uzyskiwanie informacji było bezprawne wkraczanie do domów oraz biur i zakładanie mikrofonów. Rozmowy telefoniczne były notorycznie kontrolowane, natomiast wszystkie informacje przesyłane faksem oraz telefaksem były przechwytywane. Gdy spadła liczba narodzin funkcjonariusze DSS byli zobowiązani do kontroli ginekologicznych. Każda kobieta w ciąży miała regularnie przeprowadzany test ciążowy. Aborcja była zakazana. Usunięcie ciąży było surowo karane. Działania tzw. Securitate można porównać do działań tzw. Stasi oraz KGB, gdyż używano podobnej technologii i stosowano podobne metody.

W latach 80 XX w. pod kontrolą tego ministerialnego departamentu znalazły się tzw. oddziały bezpieczeństwa (trupele di Securitate), których zadaniem było utrzymywanie porządku publicznego i pacyfikacja wystąpień antyrządowych. W tym czasie DSS liczył 23 370 funkcjonariuszy i żołnierzy wojsk wewnętrznych. Większość żołnierzy stanowili powołani do wojsk wewn. żołnierze zasadniczej służby wojskowej, oficerów szkolono w Băneasa. Podczas rewolucji w grudniu 1989 dowódcą tej formacji był gen. mjr Dumitru Ghiță. Pod koniec rządów Nicolae Ceaușescu DSS nie zachowywał już pełnej lojalności w stosunku do Partii, choć nadal używano broni palnej wobec demonstrujących, bezbronnych ludzi. Najważniejsi funkcjonariusze tej służby specjalnej przygotowywali się do uwłaszczenia na majątku państwa.