Scynkowate
Azja Południowo-Wschodnia – nazwa stosowana dla określenia regionu Azji obejmującego Półwysep Indochiński i Archipelag Malajski wraz z Filipinami. Obejmuje on zatem następujące państwa: Mjanma, Tajlandia, Kambodża, Laos, Wietnam, Malezja, Singapur, Indonezja, Timor Wschodni, Brunei i Filipiny. Zajmują one powierzchnię około 4,495 mln km², z liczbą ludności przekraczającą 550 mln mieszkańców (szacunek na rok 2004).Jaszczurki (Lacertilia, dawniej Sauria) – grupa gadów łuskonośnych obejmująca czworonożne lub beznogie zwierzęta lądowe o wydłużonym ciele, oczach posiadających powieki, mocnych szczękach i diapsydalnej czaszce. Występują na wszystkich kontynentach poza Antarktydą oraz na wielu wyspach oceanicznych. Są najliczniejszą grupą gadów obejmującą ponad 4000 gatunków.
Rząd (łac. ordo) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa od gromady (classis w zoologii) lub klasy (classis w botanice), a wyższa od rodziny (familia). Termin ordo został wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla rzędu są nadrząd (superordo), podrząd (subordo) i infrarząd (infraordo), a w literaturze anglojęzycznej stosowane są jeszcze czasem parvorder (niższa od infrarzędu), magnorder (wyższa od nadrzędu), grandorder i mirorder (między rzędem a nadrzędem).
Scynkowate, scynki, śligi (Scincidae) – rodzina jaszczurek z infrarzędu Scincomorpha w rzędzie łuskonośnych (Squamata) obejmująca ponad 1500 gatunków.
Zasięg występowania[ | edytuj kod]
Azja Południowo-Wschodnia, Australia, Nowa Gwinea, Afryka, Madagaskar, Cejlon, Polinezja, środkowa Azja, Ameryka, Europa (kilka gatunków).
Charakterystyka[ | edytuj kod]
Głowa pokryta dużymi symetrycznymi tarczkami. Ciało pokryte okrągłymi lub rombowymi łuskami zachodzącymi na siebie tak ściśle, że powierzchnia ich ciał jest bardzo błyszcząca i śliska. Zęby stożkowate, osadzone na wewnętrznej powierzchni kości szczęk (pleurodontyzm). Język krótki przystosowany do lizania, pokryty niewielkimi łuskowatymi brodawkami. Ogon łatwo odpada (poza nielicznymi gatunkami) i szybko regeneruje (autotomia). Kończyny u większości dobrze wykształcone, zredukowane (Lerista i Chalcides) bądź ich brak (Brachymeles, Isopachys, Typhlosaurus, Acontias). Brak gruczołów i otworów udowych.
Systematyka[ | edytuj kod]
Systematyka scynkowatych jest ciągle badana i pozostaje kontrowersyjna. Hedges i Conn (2012) wydzielili ze scynkowatych sześć osobnych rodzin: Acontidae, Egerniidae, Eugongylidae, Lygosomidae, Mabuyidae i Sphenomorphidae; w późniejszej publikacji Hedges (2014) wydzielił jeszcze dwie dodatkowe rodziny – Ateuchosauridae i Ristellidae. Pyron, Burbrink i Wiens (2013) sprzeciwili się jednak dzieleniu scynkowatych na mniejsze rodziny; autorzy podnoszą m.in, że scynkowate obejmujące wszystkie taksony przenoszone przez Hedgesa i Conn do odrębnych rodzin są monofiletyczne, i co za tym idzie dzielenie Scincidae na kilka mniejszych rodzin nie jest konieczne.
Podział systematyczny[ | edytuj kod]
Do rodziny należą następujące podrodziny:
Przypisy[ | edytuj kod]
- Scincidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- S. Blair Hedges i Caitlin E. Conn. A new skink fauna from Caribbean islands (Squamata, Mabuyidae, Mabuyinae). „Zootaxa”. 3288, s. 1-244, 2012 (ang.).
- S. Blair Hedges. The high-level classification of skinks (Reptilia, Squamata, Scincomorpha). „Zootaxa”. 3765 (4), s. 317-338, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3765.4.2 (ang.).
- Robert Alexander Pyron, Frank T Burbrink i John J. Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13, s. 93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93 (ang.).
- P. Uetz: Higher Taxa in Extant Reptiles (ang.). The Reptile Database. [dostęp 2018-12-17].