Scholastyka - filozofia
Podstrony: 1 [2] [3]
Roscelin (ur. ok. 1050 r. w Compiègne, zm. ok. 1120) – średniowieczny filozof, logik i teolog. Był jedną z czołowych postaci we wczesnym okresie sporu o uniwersalia.Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.
Scholastyka – termin wieloznaczny, oznaczający początkowo naukę uprawianą na średniowiecznych uniwersytetach. Następnie zaczął oznaczać nurty teologiczne i filozoficzne tam uprawiane, a także specyficzną metodę filozofowania (metodę scholastyczną). Od XIII wieku większość średniowiecznej filozofii miała charakter scholastyczny. W czasach renesansu scholastyka uzyskała pejoratywne znaczenie, bliskie sofistyce. Tym mianem oznaczano nadmiernie spekulatywną filozofię zajmującą się wydumanymi problemami.
Średniowiecze[ | edytuj kod]
W początkach średniowiecza słowo scholastyk oznaczało nauczyciela czy osobę wykształconą. Wraz z rozwojem szkolnictwa wyższego od XI w. powstała również osobna grupa osób stale związana z nauką. Nauka na średniowiecznych uniwersytetach polegała w głównej mierze na lekturze tekstów i dyskutowaniu o tych uznawanych za autorytatywne. Były to pisma chrześcijańskie (Pismo Święte, pisma Ojców Kościoła), a także niektóre teksty starożytne (np. dzieła Arystotelesa). Pisma te następnie były szczegółowo objaśniane i dyskutowane. Wypracowaną tam „metodę scholastyczną” charakteryzowało rozważanie argumentów za i przeciw, a także staranne budowanie aparatury pojęciowej, opartej na subtelnych dystynkcjach. Ten specyficzny system nauczania stał się źródłem różnych gatunków literatury filozoficznej, w szczególności summ, czy kwestii.
Z tej praktyki narodziła się scholastyka rozumiana jako uzasadnianie (racjonalizowanie) prawd wiary oraz uzgadnianie treści pism chrześcijańskich z pismami pogańskich filozofów (traktowanych jako prawdy rozumowe). Zgodnie z formułą Anzelma z Canterbury scholastyka była „wiarą szukającą rozumienia” (fides quaerens intellectum).
Z czasem scholastyka zaczęła oznaczać całokształt tego, co wykładano w szkołach i na uniwersytetach. Stąd scholastyczny charakter mają wszystkie niemal filozoficzne nurty dojrzałego i późnego średniowiecza (tomizm, augustianizm, skotyzm, ockhamizm). XIX-wieczny pogląd łączył ściśle scholastykę i średniowieczny arystotelizm. W świetle późniejszych badań ten pogląd okazał się błędny. Obok bowiem silnych wpływów arystotelejskich, bardzo ważne były też wpływy augustianizmu, neoplatonizmu, myśli islamskiej i żydowskiej.
Podstrony: 1 [2] [3]