• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Saprotrof

    Przeczytaj także...
    Promieniowce (typ Actinobacteria, według dawnej systematyki rząd Actinomycetales) - organizmy prokariotyczne, tworzące rząd Gram-dodatnich bakterii. Występują powszechnie w glebie, oborniku itp. Do grupy tej należą również patogeny, wywołujące choroby ludzi, zwierząt i roślin. Niektóre gatunki tworzą symbiozę z roślinami wyższymi (np. z olchami) i wiążą azot atmosferyczny.Pasożytnictwo, parazytyzm – forma antagonistycznego współżycia dwóch organizmów, z których jeden czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi szkody. Termin ten stosowany jest w biologii – w odniesieniu do dwóch organizmów różnych gatunków – oraz w socjologii, gdzie pasożytnictwem nazywany jest próżniaczy tryb życia osoby zdolnej do pracy. Zbliżonymi do pasożytnictwa formami – spotykanymi w biologii rozwoju – są szczególne taktyki rozrodcze prowadzone przez parazytoidy, pasożyty lęgowe oraz niektóre gatunki tzw. pasożytów płciowych (np. matronicowate).
    Roztocze (Acari) – liczny (ok. 30 tys. gatunków, wiele gatunków nadal nieopisanych) rząd pajęczaków, obejmujący zwierzęta od mikroskopijnych do 3-centymetrowych. Roztocze są saprofagiczne (jak np. mechowce), ale także są wśród nich pasożyty (głównie ektopasożyty) i drapieżniki. Niektóre mogą przenosić choroby lub być szkodnikami magazynowymi. Zamieszkują wszystkie strefy klimatyczne, również obszary polarne. Dostosowały się do różnych środowisk: żyją w glebie, kurzu domowym (Roztocze kurzu domowego), w strefie przybrzeżnej środowisk słodkowodnych (tzw. wodopójki) a nawet w gorących źródłach.

    Saprotrofy, roztocza, mikrokonsumenci (z gr. saprós – zgniły) – cudzożywne organizmy pobierające energię z martwych szczątków organicznych, rozkładając je do związków prostych. Są reprezentowane przez liczne drobnoustroje (bakterie, grzyby saprotroficzne).

    Do niedawna uważano, że także niektóre rośliny lądowe (np. gnieźnik leśny) odżywiają się saprofitycznie, jednak mogą one pobierać substancje pochodzące z rozkładu szczątków jedynie dzięki mikoryzie (patrz rośliny saprofityczne), a zatem dzięki ścisłej symbiozie z odpowiednim gatunkiem grzyba. To stawia je bliżej roślin pasożytniczych niż prawdziwych saprotrofów. Tradycyjnie jednak mimo to wciąż bywają określane jako saprofity lub rośliny saprofityczne. Obecnie ten typ odżywiania określany jest jako myko-heterotrofia – w tym układzie pasożytniczym właściwym saprofitem jest grzyb, a nie roślina.

    Myko-heterotrofy (skrót MHP od ang. myco-heterotrophic plants), dawniej rośliny saprofityczne – rośliny, które część lub wszystkie substancje pokarmowe pobierają z grzybów, na których pasożytują. Rośliny te zwykle nie przeprowadzają fotosyntezy i nie mają barwników fotosyntetycznych.Liczba mnoga – forma fleksyjna, tj. przypadek w deklinacji i w koniugacji, oznaczający wiele przedmiotów lub osób, a także w przypadku przedmiotów zbiorowych – grupy tych przedmiotów (np. piasek w liczbie pojedynczej oznacza wiele ziaren piasku, ale istnieje też forma w liczbie mnogiej – piaski – mogąca się odnosić do większych zbiorów – np. piaski pustyni; podobnie armia to grupa ludzi, gramatycznie liczba pojedyncza, istnieje jednak rzeczownik armie w liczbie mnogiej).

    Saprotrofy są często osmotroficzne, tj. wchłaniają rozłożoną dzięki trawieniu zewnętrznemu płynną materię. Jest to typowe dla grzybów.

    Saprotroficzne organizmy fagotroficzne, tj. odżywiające się martwą materią organiczną w postaci cząstek nazywane są saprofagami, detrytusofagami, nekrofagami, koprofagami, padlinożercami – w zależności od rodzaju zjadanej martwej materii. To cecha m.in. zwierząt.

    Saprotrofy tworzą w ekosystemach wraz z innymi organizmami poziom troficzny reducentów (przykładem mogą być tu liczne grupy promieniowców). Same są jednocześnie pożywieniem dla olbrzymiej liczby protistów. Dlatego też biorą udział w krążeniu materii w ekosystemach, a tym samym w obiegu pierwiastków w całej biosferze (np. węgla, azotu, wodoru, tlenu, siarki, fosforu i innych).

    Deklinacja (od łac. declinare – odmieniać) – odmiana wyrazu (imienia) przez przypadki i liczby. Deklinacji podlegają rzeczowniki, przymiotniki, imiesłowy przymiotnikowe, zaimki rzeczowne, przymiotne i liczebne oraz liczebniki. Pojęciem deklinacji określa się także zespół form fleksyjnych, występujący w odmienianych w ten sposób wyrazach.Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.

    Nazwa „saprofity”[ | edytuj kod]

    W literaturze naukowej saprobionty niebędące zwierzętami często są określane nazwą „saprofity”. Nazwa ta miała opisywać heterotroficzne rośliny bezzieleniowe. W czasie jej wprowadzenia, do roślin zaliczano grzyby, bakterie i liczne protisty, które obecnie nie są uważane za rośliny. Wśród roślin lądowych (według obecnych klasyfikacji taksonomicznych) nie są znane żadne saprotrofy, dlatego określanie roślin myko-heterotroficznych jako saprofity jest mylące.

    Liczba pojedyncza (skróty: l.poj., l.p.) to szereg form fleksyjnych, tj. przypadków w deklinacji i osób w koniugacji, oznaczających jeden przedmiot bez względu na to, czy jest to rzeczywiście jednostka (np. mały chłopiec biegnie), czy gatunek (np. pies szczeka), czy też zbiorowość (np. armia walczy). Nieliczne rzeczowniki mają tylko formy liczby pojedynczej (singulare tantum). Są to niektóre nazwy własne (np. Wisła, Bałtyk), większość rzeczowników będących nazwami materiałów (np. miedź), wiele rzeczowników oznaczających pojęcia oderwane (np. dobroć, radość) oraz rzeczowniki zbiorowe (np. szlachta, sitowie)Mikroorganizm (gr. μικρός, mikrós – mały, ὀργανισμός, organismós – organizm), drobnoustrój, mikrob – organizm obserwowany dopiero pod mikroskopem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne, lecz z pewnością mikroorganizmami są bakterie, archeony, pierwotniaki i niektóre grzyby. Najprecyzyjniej grupa ta definiowana jest jako ogół organizmów jednokomórkowych, dlatego nie można terminu tego stosować do bardzo małych przedstawicieli różnych grup zwierząt, takich jak np. nicienie, wrotki, roztocza, niesporczaki, owady itd.

    Nazwa „roztocza”[ | edytuj kod]

    W polskim języku naukowym organizmy saprofityczne (także grzyby i bakterie w starych systemach taksonomicznych zaliczane do roślin) nazywane są także roztoczami. Czasem prowadzi to do pomieszania znaczeń ze słowem roztocze oznaczającym grupę pajęczaków (Acari), zwłaszcza ze względu na homonimię niektórych form deklinacyjnych tych słów. Stąd też w opracowaniach popularnych i języku potocznym upowszechnia się określanie pajęczaków nazwą „roztocza”, które według obecnych zasad jest zarezerwowane dla saprofitów. Co prawda mogąca budzić pomyłki nazwa „roztocza” jest używana rzadziej niż „saprotrofy”, niemniej współczesne podręczniki ekologii wciąż ją rejestrują.

    Mikoryza – jest to występujące powszechnie zjawisko, polegające na współżyciu korzeni lub innych organów, a nawet nasion roślin naczyniowych z grzybami (dotyczy około 85% gatunków roślin wyższych z całego świata). Tego typu symbioza daje obu gatunkom wzajemne korzyści, polegające na obustronnej wymianie substancji odżywczych – rośliny mają lepszy dostęp do wody i rozpuszczonych w niej soli mineralnych, ale także do substancji regulujących ich wzrost i rozwój, które produkuje grzyb, ten zaś korzysta z produktu fotosyntezy roślin – glukozy. Odkrycia mikoryzy dokonał w roku 1880 polski botanik, Franciszek Kamieński, który opisał ją w swojej pracy w 1881 roku.Roztocze (343.2) – kraina geograficzna łącząca Wyżynę Lubelską z Podolem, wyraźnie wypiętrzony wał wzniesień, szerokości 12-32 km i długości około 180 km, przebiegający z północnego zachodu, od Kraśnika, na południowy wschód do Lwowa. Roztocze oddziela Wyżynę Lubelską i Wyżynę Wołyńską od Kotliny Sandomierskiej i Kotliny Naddniestrzańskiej.

    Formalnie wybrane formy deklinacyjne tych podobnie wyglądających wyrazów wyglądają w następujący sposób: saprotrof – mianownik l.poj. roztocze (r. nijaki) lub obocznie roztocz (r.męski) – mianownik l.mn. roztocza pajęczak – mianownik l.poj. roztocz (r.męski) – mianownik l.mn. roztocze forma geomorfologiczna (obecnie stosowana niemal wyłącznie w nazwach geograficznych typu Roztocze) – mianownik l.poj. roztocz (r. żeński) – mianownik l.mn. roztocze

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ January Weiner: Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 128. ISBN 83-01-12668-X.
    2. Bożenna Borkowska: Charakterystyka różnych typów mikoryzy, zasiedlanie korzeni i rozwój symbiozy mikoryzowej (pol.). s. 37. [dostęp 5 lutego 2009].
    3. Słownik ortograficzny PWN. [dostęp 8 września 2008].
    4. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 8 września 2008].
    Energia gr. ενεργεια (energeia) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii) jako jego zdolność do wykonania pracy.Ekosystem (gr. oikos – dom, mieszkanie, gospodarstwo; gr. systēmatikós – zestawiony od sýstēma – zestawienie, połączenie od synistánai – zestawiać) – dynamiczny układ ekologiczny, na który składa się zespół organizmów (biocenoza) połączonych relacjami troficznymi (tworzących sieć troficzną) wraz ze środowiskiem przezeń zajmowanym, czyli biotopem, w którym zachodzi przepływ energii i obieg materii. W skrócie zatem ekosystem to biocenoza wraz z biotopem. Ekosystemy wyodrębniane są na podstawie istnienia silniejszych powiązań w ich obrębie niżeli między ich składowymi a otoczeniem (biologicznie ważne pierwiastki chemiczne krążą intensywniej w obrębie poszczególnych ekosystemów niż pomiędzy nimi).




    Warto wiedzieć że... beta

    Protisty (Protista) – jedno z pięciu królestw, wyróżnianych w ostatnich, hierarchicznych systemach klasyfikacji organizmów (np. w podziałach Whittakera i Margulis oraz Cavaliera-Smitha). Obejmuje wszystkie jądrowce, które pozostały po wyłączeniu organizmów zaliczonych do monofiletycznych kladów zwierząt, roślin i grzybów.
    Bakterie (łac. bacteria, od gr. bakterion – pałeczka) – grupa mikroorganizmów, stanowiących osobne królestwo. Są to jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej. Badaniem bakterii zajmuje się bakteriologia, gałąź mikrobiologii.
    Reducenci (łac. reduco – zmniejszam, niszczę), destruenci (łac. destruere – burzyć) – organizmy stanowiące końcowy etap łańcucha pokarmowego. Odżywiają się szczątkami innych organizmów i rozkładają złożone związki organiczne na prostsze związki, także nieorganiczne. Do destruentów zalicza się: saprofity, detrytusofagi (detrytusożercy), saprobiont, saproby, nekrofagi.
    Detrytusożerca, detrytusofag, dertytofag, detritofag – organizm lub gatunek odżywiający się detrytusem, tzn. mieszaniną częściowo rozłożonych szczątków roślinnych i zwierzęcych, ich odchodów oraz rozkładających tę materię bakterii i grzybów.
    Rośliny telomowe, rośliny wyższe, zarodkowe, rośliny osiowe, osiowce, organowce, rośliny lądowe (Telomophyta, Embryophyta, Cormophyta) – grupa roślin o różnej randze systematycznej w zależności od ujęcia. W systemie Takhtajana (1974) grupa ta stanowiła takson w randze podkrólestwa, w innych systemach traktowana jest jako gromada, nierzadko wymieniana jest jako grupa bez rangi systematycznej. Do roślin telomowych należą rośliny z linii rozwojowej wyodrębnionej z zielenic w erze paleozoicznej. Ze względu na pochodzenie, w niektórych rygorystycznych ujęciach systematycznych rośliny telomowe stanowią takson w randze klasy (Embryophyceae) w obrębie gromady ramienicowych (Charophyta). Najbliżej spokrewnioną grupą o wspólnym pochodzeniu (kladem siostrzanym dla roślin telomowych) są ramienice.
    Rośliny pasożytnicze, parazytofity – rośliny korzystające z wody i soli mineralnych oraz substancji organicznych wytworzonych przez inne organizmy, które stają się ich żywicielami. Stanowią nieliczną procentowo grupę gatunków, ogromna bowiem większość roślin to gatunki autotroficzne.
    Biosfera (zob. bio) - strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy żywe, w której odbywają się procesy ekologiczne. Biosfera jest częścią zewnętrznej skorupy Ziemi, która obejmuje również powietrze, ląd i wodę. Z najobszerniejszego punktu widzenia geofizyki, biosfera jest światowym systemem ekologicznym i obejmuje wszystkie żyjące organizmy i ich powiązania ze sobą i z litosferą (skorupą ziemską), hydrosferą (wodą) i atmosferą (powietrzem). Do dzisiejszego dnia Ziemia jest jedyną znaną planetą na której znajduje się życie. Szacuje się, że ziemska biosfera zaczęła się tworzyć (przez proces biogenezy) przynajmniej 3,5 miliardów lat temu. Biosfera obejmuje około: 4 km n.p.m. - atmosfera 300 m p.p.m. - hydrosfera 40 cm w głąb ziemi - litosfera

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.014 sek.