Sankhja
Podstrony: [1] [2] 3 [4]
Przeczytaj także...
Wedy, Weda (dewanagari वेद , "wiedza"; podobieństwo tych słów wynika ze wspólnego językowego praprzodka indosłowiańskiego) – święte księgi hinduizmu, najstarsza grupa religijnych tekstów sanskryckich, które stanowiły całość ówczesnej wiedzy człowieka o świecie ludzi i bogów; antologia tekstów z różnych okresów, o różnej tematyce, budowie i przeznaczeniu. Objętością Wedy przewyższają Biblię sześciokrotnie.Filozofia indyjska – filozofia uprawiana na subkontynencie indyjskim oraz na obszarach, w których zaznaczyły się indyjskie wpływy kulturowe (jak Azja Środkowa, Tybet, Indonezja, Indochiny). Powstała niezależnie od filozofii europejskiej i od filozofii chińskiej. Jest ściśle związana z religiami indyjskimi, zwłaszcza z hinduizmem, buddyzmem i dżinizmem.
Historia Sankhji[ | edytuj kod]
Wedy, Weda (dewanagari वेद , "wiedza"; podobieństwo tych słów wynika ze wspólnego językowego praprzodka indosłowiańskiego) – święte księgi hinduizmu, najstarsza grupa religijnych tekstów sanskryckich, które stanowiły całość ówczesnej wiedzy człowieka o świecie ludzi i bogów; antologia tekstów z różnych okresów, o różnej tematyce, budowie i przeznaczeniu. Objętością Wedy przewyższają Biblię sześciokrotnie.Filozofia indyjska – filozofia uprawiana na subkontynencie indyjskim oraz na obszarach, w których zaznaczyły się indyjskie wpływy kulturowe (jak Azja Środkowa, Tybet, Indonezja, Indochiny). Powstała niezależnie od filozofii europejskiej i od filozofii chińskiej. Jest ściśle związana z religiami indyjskimi, zwłaszcza z hinduizmem, buddyzmem i dżinizmem.
Starożytne korzenie sankhji[ | edytuj kod]
Około VIII-IV w. p.n.e. – czasy kształtowania się wczesnego buddyzmu oraz dżinizmu
Protosankhja[ | edytuj kod]
Około IV w. p.n.e. – II w. n.e.
Sankhja klasyczna[ | edytuj kod]
Około II-XI w. n.e.
Radźas lub guna radźasu (dewanagari रजोगुण, transkrypcja radźoguna) – guna pasji, charakteryzuje ją wzajemny pociąg kobiety i mężczyzny. Kiedy ta guna wzrasta, rozwija się żądza przyjemności materialnych, czyli pragnienie zadowalania zmysłów.Waczaspati Miśra – filozof hinduski z Mithili ze szkoły njaja, działający około 850 roku n.e. Bramin z grupy Smarta. Jest autorem licznych komentarzy do głównych nurtów filozofii indyjskiej.
Renesans sankhji[ | edytuj kod]
Około XV–XVIII w. n.e.
Budda; skr. बुद्ध buddha – przebudzony, oświecony; chiń. fo (佛), fotuo (佛陀); kor. bul, pult’a; jap. butsu (仏), hotoke (仏), budda (仏陀); wiet. phật, phật-đà, Bột đà; tyb. sangdzie (སངས་རྒྱས།, Wylie: sangs.rgyas).
Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – "Nauka Przebudzonego") – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Buddyzm bywa zaliczany do religii dharmicznych oraz do religii nieteistycznych.
Bibliografia[ | edytuj kod]
Dualizm w znaczeniu religijnym to pogląd reprezentowany przez wiele religii, doktryn religijnych i herezji, dotyczący natury i pochodzenia dobra i zła istniejącego w świecie. Radykalny dualizm zakłada istnienie dwóch równorzędnych sił "Dobra" i "Zła", "Światła" i "Ciemności", "Dobrego Boga" i "Złego Boga", równorzędnych i współodwiecznych. Widzialny świat miałby być efektem ścierania się tych dwóch sił. Doktryny dualistyczne wiążą materię z pierwiastkiem "złym", zaś element duchowy - z "dobrym".Upaniszady (dewanagari उपनिषद्, trl. Upaniṣad, ang. Upanishads) – najpóźniejsze, bo pochodzące z VIII-III w. p.n.e., teksty, należące do wedyjskiego objawienia (śruti) o treści religijno-filozoficznej. Stanowią kontynuację filozofii spekulatywnej brahman, rozwinęły m.in. doktrynę brahmana, atmana, transmigracji (samsara), karmana. Znanych jest ponad 200 upaniszad. Nadal powstają nowe w czasach współczesnych.
Podstrony: [1] [2] 3 [4]
Warto wiedzieć że... beta
Louis Frédéric (ur. 1923 - zm. 1996) - sławny francuski orientalista, specjalizujący się w kulturze Indii, Azji Południowo-Wschodniej i Japonii.
Sattwa lub guna satwy ( dewanagari सत्त्वगुण , transkrypcja sattwaguna ) – guna dobroci. Efektem jej wpływu jest rozwijanie cechy dobroci, także osiągnięcie mądrości.
Atharwaweda – jedna z czterech sanhit (zbiorów) wchodzących w skład Wed, zawiera głównie teksty magiczne (formuły magiczne, zaklęcia i egzorcyzmy) związane przede wszystkim z rytuałami domowymi (głównie odnoszącymi się do ogniska domowego).
Kapila – myśliciel indyjski z VI w. p.n.e., założyciel szkoły filozoficznej sankhja (jednej z sześciu najważniejszych szkół filozoficznych Indii), która stała się podstawą teoretyczną systemu jogi. Niewiele jednak wiadomo o początkach "czystej" sankhji stworzonej przez Kapilę, gdyż nie zachowały się żadne pisma przedstawiające tę filozofię. Klasyczna postać sankhji bazuje przede wszystkim na naukach Iśwarakryszny (ok IV w n.e.). Można przypuszczać, że pierwotna sankhja miała charakter teistyczny, jednak Iśwarakryszna nadał jej charakter dualistyczny i ateistyczny.
Gaudapada (ok. VII w.) – indyjski filozof wedanty. Pochodził z Bengalu. Najstarszy komentator wedanty. Bazując na upaniszadach łączył tezy monizmu (adwaita) i iluzji (maja).
Iswarakryszna – pisarz i filozof indyjski, żył przed 546 rokiem n.e. Autor najstarszego traktatu sankhji - Sankhyakarika (zwanego też Suvarnasaptati - "Siedemdziesiątka") składającego się z 70 strof o budowie wierszowanych aforyzmów. Dzieło Iswarakryszny było szeroko komentowane, m.in. przez Gaudapadę, Waczaspatiego i Śankarę.
Prakryti ( pra - przed + kr - tworzyć, produkować, ang. Prakrti ) – oznacza początkową, pierwotną substancję stworzenia (natura). W hinduizmie występuje obok puruszy – tego, kto raduje się tą naturą.