Rynek energii elektrycznej w Polsce

Rynek energii elektrycznej w Polsce – rynek, na którym przedmiotem handlu jest energia elektryczna.

W Polsce podmioty działające na tym rynku działają w oparciu o przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 833). Instytucją regulującą pewne aspekty funkcjonowania na rynku jest w Polsce Urząd Regulacji Energetyki.

Energia elektryczna na tym rynku jest specyficznym towarem. Prawo energetyczne nakazuje rozdzielenie zapłaty za energię, jak i za usługę jej przesyłu.

Podmiot gospodarczy – obecnie termin kolokwialny wywodzący się z przepisów prawa wynikających z ustawy o działalności gospodarczej z 1988 roku. Ma za zadanie określać każdego uczestnika działalności gospodarczej, jak m.in. osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie oraz spółki osobowe bądź kapitałowe.Towar – produkt pracy ludzkiej, który jest przeznaczony do sprzedaży. Pojęcie to obejmuje dobra konsumpcyjne i produkcyjne oraz usługi.

Sprzedawcy energii stosują różne systemy wyceny energii elektrycznej, stosują też różne oferty skierowane do odbiorców. Przykładami ofert skierowanych do gospodarstw domowych podobnych do stosowanej przed podziałem rynku są:

Taryfa dwustrefowa (oznaczana jako G12, G12W) – cena energii jest uzależniona od pory doby, w której energia jest zużywana.

Taryfa jednostrefowa (G11) – opłaty są jednakowe przez całą dobę.

Uczestnicy rynku[ | edytuj kod]

Uczestnikami rynku energii elektrycznej w Polsce są: wytwórcy energii elektrycznej, podmioty zajmujące się przesyłem energii elektrycznej, dystrybutorzy energii elektrycznej oraz spółki obrotu energią elektryczną. Te ostatnie muszą posiadać koncesję na tzw. obrót energią elektryczną. Wydawaniem w Polsce koncesji zajmuje się Urząd Regulacji Energetyki (URE).

Enea SA – polskie przedsiębiorstwo branży elektroenergetycznej z siedzibą w Poznaniu. Grupa kapitałowa Enea, dla której Enea SA jest jednostką dominującą działa w trzech obszarach rynku elektroenergetycznego:Third-party Access, TPA (pol. Dostęp Osób Trzecich) - zasada polegająca na udostępnieniu przez właściciela bądź operatora infrastruktury sieciowej osobom trzecim w celu dostarczenia towarów/usług klientom strony trzeciej (dotyczyć to może przesyłu energii elektrycznej i gazu ziemnego, usług telekomunikacyjnych czy usług kolejowych).

Na polskim rynku funkcjonuje jedynie pięciu dystrybutorów energii elektrycznej. Obszar ich działania jest ściśle określony. Dystrybutorzy to: Energa, Enea, Tauron, PGE, innogy Stoen Operator. Nie ma możliwości zmiany dystrybutora na innego niż ten który dostarcza energię na danym obszarze.

TAURON – Polska Energia S.A. – polskie przedsiębiorstwo grupujące firmy z branży energetycznej, drugie pod względem wielkości w Polsce po Polskiej Grupie Energetycznej.Urząd Regulacji Energetyki (URE) – centralny urząd państwowy, regulujący polski rynek energii (m.in. energii elektrycznej, gazu itd.). Prezes URE jest członkiem Europejskiej Grupy Regulatorów Energii i Gazu.

Liberalizacja rynku[ | edytuj kod]

W wyniku liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce od 1 lipca 2004 roku instytucjonalni nabywcy energii elektrycznej uzyskali prawo zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Natomiast od 1 lipca 2007 roku taką możliwość uzyskali klienci indywidualni – odbiorcy taryf G. Jest to wynikiem realizacji zasady TPA (Third Party Access) umożliwiającej korzystanie z sieci dystrybucyjnej innym podmiotom handlującym energią elektryczną. W tym momencie aż 15,7 mln klientów na rynku ma prawo wolnego wyboru dostawcy energii elektrycznej.

Grupa Kapitałowa Energa – polska grupa kapitałowa zajmująca się wytwarzaniem, dystrybucją i sprzedażą energii elektrycznej, dostarcza prąd do około 2,7 mln odbiorców, co stanowi ok. 17-procentowy udział w rynku obrotu energii elektrycznej. Najważniejsze spółki Grupy to: zarządzająca Energa, operator systemu dystrybucyjnego Energa-Operator (dystrybucja energii elektrycznej), spółka – Energa-Obrót (handel na krajowym i międzynarodowym hurtowym rynku energii elektrycznej oraz sprzedaż energii klientom indywidualnym i biznesowym), Energa Elektrownie Ostrołęka, Energa Hydro, Energa Bio (budowa biogazowni), Energa Invest (realizacja przedsięwzięć mających na celu budowę nowych źródeł wytwarzania energii), Energa-Oświetlenie, oraz Energa Obsługa i Sprzedaż, spółka obsługująca klientów w imieniu i na rzecz spółek Energa-Operator i Energa-Obrót.Koncesja – akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny. Akt ten upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny.

W roku 2018 doszło do podpisania pierwszej umowy sprzedaży energii elektrycznej w ramach zasady TPA, z farmy wiatrowej Taczalin (grupa VSB) do fabryki silników Mercedes Benz (grupa Daimler). Umowa obejmuje dostawę 100% zielonej energii elektrycznej do fabryki w ciągu roku. Umowa jest pierwszą tego typu umową w Polsce, oraz pierwszą tego typu w branży samochodowej w Europie.

Przepis prawa – samodzielna jednostka redakcyjna tekstu prawnego, czyli zdaniokształtny zwrot językowy (zdanie w sensie gramatycznym) zazwyczaj wskazujący sposób postępowania, czyli regułę powinnego zachowania. Często jest wyodrębniony formalnie, wyróżniony wizualnie i opatrzony nazwą indywidualizującą, taką jak artykuł, paragraf czy ustęp. Może być też zdaniokształtnym fragmentem jednostki redakcyjnej.

Wykorzystanie w praktyce prawa zmiany sprzedawcy energii elektrycznej jest obarczone ograniczeniem (zmiana jest możliwa jedynie dwa razy w ciągu dwunastu miesięcy). W celu podniesienia świadomości w tym obszarze, URE prowadzi kampanię informacyjną „Masz wybór”.

Przypisy[ | edytuj kod]

Kampania „Masz wybór”.

Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

Cire.pl

Urząd Regulacji Energetyki