Rupa Goswamin (ur. 1489 w Dźoszohor, zm. w 1564 we Vrindavanie) – święty i jeden z najważniejszych teologów gaudija wisznuizmu, guru, poeta i filozof. Jeden z przywódców grupy Sześciu Goswaminów. Uznawany za inkarnację Rupy Mandżariego – pasterza bydła i wiecznego sługi Kryszny.
Sześciu Goswaminów z Vrindavanu ( ang. Six Goswamis of Vrindavana) – to grupa uczniów Ćajtanji Mahaprabhu, którzy w XVI w. stali się wpływowymi guru (mistrzami duchowymi) gaudija wisznuizmu, praktykując surowe wyrzeczenia i poświęcenie w bhaktijodze oraz tworząc liczne dzieła literackie filozoficzno-religijne krysznaizmu. Byli to:Inkarnacja (z łac.: incarnatio; od incarnare, gdzie caro – ciało, mięso) – w religiach dharmicznych jest to jedno z wcieleń przyjmowanych przez żywą istotę (duszę) w cyklu samsary.
Urodził się w sławnej rodzinie bramińskiej (która wydała wielu władców i wybitnych guru), pochodzącej z Karnataki. Jego ojcem był Mukunda, a braćmi: Sanatana Goswamin i Śriwallabha – ojciec Dźiwy Goswamiego. Studiował retorykę, sanskryt, język perski i język arabski w Sakurma. Ze względu na jego wybitne zdolności zmuszono go wraz z bratem Sanataną do pracy w rządzie muzułmańskiego sułtana Bengalu Aluddina Hussajna Szacha, za co obaj bracia zostali wykluczeni z ortodoksyjnej kasty barmińskiej Gauda. Rupa został pierwszym sekretarzem Szacha (dabir khas), a Sanatana ministrem skarbu (sakara mallika).
Krysznadźanmasztami (dewanagari: कृष्णजन्माष्टमी, trl. kṛṣnajanmaṣṭami, ang. Krishna Janmasthami, także: Krisznasztami, Gokulasztami, Śrikryszna Dźajanti, Śri Dźajanti) – hinduistyczne święto, upamiętniające narodziny boga Kryszny, obchodzone w lecie według kalendarza księżycowego.Raghunatha Bhatta Goswamin (ur. 1505, zm. 1579) to święty i teolog gaudija wisznuizmu, jeden z grupy Sześciu Goswamich, uznawany za idealnego wyznawcę bhaktijogi i ideał sługi Ćajtanji Mahaprabhu (inkarnacji Kryszny).
W 1514 w Ramakeli, gdzie mieszkali Rupa i Sanatana, po raz pierwszy spotkali Ćajtanję Mahaprabhu. To spotkanie całkowicie odmieniło życie Rupy. Idąc za przykładem Ćajtanji (uznawanego za awatarę Najwyższej Osoby Boga- Kryszny), Rupa postanowił wyrzec się kariery i poświęcić życie służbie Bogu. Wraz z bratem Śriwallabhą załadował cały majątek na dwa statki i rozdał go biednym w Jessore. W tym czasie Sanatana został przez sułtana uwięziony a Rupa wykorzystał resztki majątku na zorganizowanie jego ucieczki z więzienia. Razem wyjechali do Varanasi i Vrindavanu, a następnie do Prajagi (obecny Allahabad), gdzie spotkali Ćajtanję. Tam Ćajtanja przekazał im zasady gaudija wisznuizmu i wysłał do Vrindavanu z podwójną misją: nauczania oraz odbudowania miejsc kultu Kryszny i Radhy, zniszczonych przez muzułmańskich najeźdźców. Później Rupa przeniósł się do Puri do świątyni Dźagannatha (przebywał tam wówczas Ćajtanja), gdzie dał się poznać jako wybitny teolog i poeta – twórca mistycznych poematów ku czci Kryszny. Od tamtej pory Rupa jest uznawany za najwierniejszego ucznia Ćajtanji i założyciela linii „najczystszych wyznawców” nauk Ćajtanji, zwanych Rupanugas (następcy Rupy).
Waranasi (hindi: वाराणसी, trl. Vārāṇasī, trb. Waranasi; ang. Varanasi; dawniej Benares, Kashi) – miasto indyjskie w stanie Uttar Pradesh, ponad 3,1 mln mieszkańców. Stanowi ono ważny ośrodek kultu wyznawców hinduizmu i buddyzmu. Miejsce znane z rytualnych kąpieli w świętej rzece Ganges i palenia zwłok zmarłych na ghatach. Na obrzeżach Waranasi (ok. 13 kilometrów na wschód) mieści się Park Jeleni – miejsce pierwszego kazania Buddy skierowanego do pięciu ascetów.Teolog – specjalizacja akademicka, której tematem jest systematyczne, wykorzystujące metody filozoficzne, historyczne i in., studium objawionych prawd religijnych dotyczących Boga oraz Jego relacji do świata, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum - wiara szukająca zrozumienia. Najczęściej związana z chrześcijaństwem. Poprzez zapożyczenie, czasem teologami nazywa się nauczycieli innych religii, jak judaizm czy islam.
Następnie Rupa wrócił do Vrindavanu, gdzie wraz z Sanataną spędził resztę życia. Obaj zyskali sławę świętych ascetów. Odnowili wiele miejsc kultu Kryszny, odnaleźli starożytny posąg Gowindy – dzieło prawnuka Kryszny – Maharadży Wadżranabhy. Ich najbliższymi współpracownikami byli: Lokanatha Goswamin, Bhugarbha Goswamin, Gopala Bhatta Goswamin, Raghunatha Bhatta Goswamin i Raghunatha dasa Goswamin. Dołączył do nich bratanek – Dżiwa Goswami, który przyjął od Rupy inicjację. Rupa został pochowany obok świątyni Radha-Damodara we Vrindavanie.
Islam (arab. الإسلام ; al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w niej objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.Minister – urzędnik, który jest członkiem rządu (Rady Ministrów) i kieruje ministerstwem. Słowo minister pochodzi od łac. minister – sługa, pomocnik.
Najważniejsze dzieła[ | edytuj kod]
Bhakti-rasamrita-sindhu (Ocean nektaru Boskiej Miłości) – jedno z najważniejszych dzieł gaudija wisznuizmu opisuje rozwój bhaktijogi od najniższego poziomu śraddha (wiara) do najwyższego maha-bhawa (najwyższa ekstaza miłości do Boga).
Udżdżwala-nilamani (Szafir Boskiej Miłości) – uzupełnienie poprzedniego dzieła, opisuje madhurja-rasa (boską miłość małżeńską).
Laghu-bhagawatamrita (Opis nektaru Najwyższej Osoby Boga) o Krysznie i jego awatarach.
Lalita-madhawa i Widagdha-madhawa (1524–1529) – dwa dramaty o życiu Kryszny w Dwarace i Vrindavanie.
Stawamala: (Kwiatowa girlanda modlitw).
Śri Radha-kryszna-ganoddeśa-dipika: (Lampa, oświetlająca towarzyszy Radhy-Kryszny) (1550).
Danakeli-kaumudi (Boskie rozrywki, podobne do lotosu) (1549) dramat.
Mathura-mahatmja (Chwała Mathury) poemat.
Uddhawa-sandeśa (Wieści od Uddhawy) poemat.
Hamsa-dutam (Łabędzi posłaniec) poemat.
Śri Kryszna-dżanma-tithi-widhi – podręcznik rytuału wielbienia Kryszny podczas Dżanmastami.
Nataka-ćandrika (Oświecający księżyc dramaturgii) podręcznik dramaturgii w gaudija wisznuizmie.
Upadeśamrita (Nektar Instrukcji) wskazówki dla wielbicieli Kryszny.
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Rupa Goswamin (ang.) (radhakunda.com)
Sułtan (tur. "władca", arab. as-sulṭān – "ten, który ma władzę") – tytuł władcy islamskiego, używany w wielu krajach muzułmańskich, m.in. w Turcji osmańskiej do 1922. Państwo rządzone przez sułtana to sułtanat.Guru (dewanagari गुरु) – w religiach dharmicznych przywódca wspólnoty, przewodnik duchowy i nauczyciel, szanowany, a czasem nawet czczony jako wcielenie bóstwa.
Warto wiedzieć że... beta
Język perski, nowoperski (per. فارسی fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln) i Irak (200 tys.). Jest on jednocześnie lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu.
International Standard Name Identifier (ISNI) – unikalny identyfikator służący wystandaryzowanej identyfikacji
obiektów, podmiotów, autorów dzieł, utworów i publikacji.
Dramat (z gr. δρᾶμα – dráma czyli działanie, akcja) – jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i epiki). Jest to właściwie rodzaj sztuki na granicy teatru i literatury.
Bramin (Dewanagari: ब्राह्मण trl.brāhmaṇa) – w hinduizmie członek najwyższej warny: klasy kapłańskiej. Przynależność do warny bramińskiej, jak i pozostałych jest dziedziczna . Według mitologii indyjskiej bramini powstali przy stworzeniu świata z ust Puruszy.
Vrindavan (hindi: वृन्दावन, trl. Vṛndāvan, trb. Wryndawan; ang. Vrindavan; także: Wrindawana, Brindawan, Brindawana) – miejscowość w stanie Uttar Pradesh powstała w miejscu mitycznego lasu o tej samej nazwie. Położona jest 15 km od miasta Mathura, w pobliżu autostrady Agra-Delhi. W 2001 roku miasto Vrindavan liczyło 56 618 mieszkańców.
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Gowinda (w sanskrycie:गोविन्द) – jedno z imion (tytułów) hinduskiego boga Kryszny (oraz Wisznu jako awatary).
