Ruch oporu w III Rzeszy
Przeczytaj także...
Narodowy socjalizm (niem. Nationalsozialismus), nazizm (skrót od Nationalsozialismus), czasem określany również jako hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – rasistowska, antykomunistyczna i antysemicka ideologia Niemieckiej Narodowosocjalistycznej Partii Robotników (NSDAP). Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu, opierająca się na biologicznym rasizmie, w szczególności na antysemityzmie, czerpiąca z haseł zarówno nacjonalistycznych, jak i socjalnych, trudna do jednoznacznego uplasowania na klasycznej osi prawica-lewica. Ideologia państwowa w czasie sprawowania władzy w totalitarnych Niemczech przez NSDAP w latach 1933-1945.Zamachy na Adolfa Hitlera – szereg nieudanych prób zabójstwa lidera Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP) i wodza III Rzeszy, podejmowanych w okresie przed rozpoczęciem oraz w trakcie jego rządów przez zorganizowane grupy i samotnych przeciwników, najczęściej nazizmu.
Reżim, także reżym (fr. régime – porządek) – rygor, popularnie używany w znaczeniu pejoratywnym rząd, władza, system władzy, zwłaszcza nielegalny, nieuznawany, bezprawny, pochodzący z uzurpacji.
Narodowy socjalizm (niem. Nationalsozialismus), nazizm (skrót od Nationalsozialismus), czasem określany również jako hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – rasistowska, antykomunistyczna i antysemicka ideologia Niemieckiej Narodowosocjalistycznej Partii Robotników (NSDAP). Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu, opierająca się na biologicznym rasizmie, w szczególności na antysemityzmie, czerpiąca z haseł zarówno nacjonalistycznych, jak i socjalnych, trudna do jednoznacznego uplasowania na klasycznej osi prawica-lewica. Ideologia państwowa w czasie sprawowania władzy w totalitarnych Niemczech przez NSDAP w latach 1933-1945.Zamachy na Adolfa Hitlera – szereg nieudanych prób zabójstwa lidera Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP) i wodza III Rzeszy, podejmowanych w okresie przed rozpoczęciem oraz w trakcie jego rządów przez zorganizowane grupy i samotnych przeciwników, najczęściej nazizmu.
Reżim, także reżym (fr. régime – porządek) – rygor, popularnie używany w znaczeniu pejoratywnym rząd, władza, system władzy, zwłaszcza nielegalny, nieuznawany, bezprawny, pochodzący z uzurpacji.
Tablica pamiątkowa na fasadzie Bendlerblocku w Berlinie poświęcona uczestnikom zamachu z 20 lipca 1944 roku, którzy niedługo później zostali rozstrzelani na dziedzińcu tego budynku
Wodowanie okrętu szkolnego Horst Wessel w 1936 roku. Kółkiem zaznaczono Augusta Landmessera, który jako jedyny odmówił wykonania nazistowskiego pozdrowienia Heil Hitler
Obraz Trzecia Rzesza namalowany w 1934 roku przez niemieckiego antynazistowskiego malarza Heinricha Vogelera
Ruch oporu w III Rzeszy (niem. Deutscher Widerstand, Widerstand gegen den Nationalsozialismus; tłum. na pol. „Niemiecki ruch oporu”, „Ruch oporu przeciwko narodowemu socjalizmowi”) był tworzony przez jednostki i grupy wywodzące się ze środowiska cywilnego, wojska oraz duchowieństwa, które podczas istnienia w latach 1933-1945 III Rzeszy w różny sposób wyrażały sprzeciw wobec panującego w tym państwie reżimu nazistowskiego.
III Rzesza Niemiecka (niem. Das Dritte Reich) – nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami NSDAP w latach 1933–1945. Oficjalnie państwo nosiło nazwę Rzesza Niemiecka (Deutsches Reich), od 1938 (po Anschlussie Austrii) używano także nazwy Rzesza Wielkoniemiecka (Großdeutsches Reich).Heil Hitler (niem. Chwała Hitlerowi, Cześć Hitlerowi), Hitlergruß – powitanie w III Rzeszy. Jest połączeniem salutu rzymskiego, czyli czynności polegającej na podniesieniu wyprostowanego prawego ramienia nieco powyżej wysokości ramion, z okrzykiem Heil Hitler!.
Najbardziej radykalnym przejawem działalności tego ruchu było siedemnaście zamachów na życie przywódcy III Rzeszy Adolfa Hitlera, jakie w latach 1938–1944 przeprowadzili niektórzy z antynazistowskich opozycjonistów. Ostatnim z nich był zamach w Wilczym Szańcu dokonany 20 lipca 1944 roku, który, tak jak poprzednie zakończył się niepowodzeniem. Jego rezultatem było wytropienie, aresztowanie i skazanie na śmierć około 7 tysięcy osób, na które padło jakiekolwiek podejrzenie o związek z zamachem, co doprowadziło do ostatecznego unicestwienia ruchu oporu w Niemczech nazistowskich.
August Landmesser (ur. 24 maja 1910 – zm. prawdopodobnie w lutym 1944) – robotnik w stoczni Blohm und Voss w Hamburgu w Niemczech. Najbardziej znany jest ze zdjęcia, na którym odmówił wykonania nazistowskiego salutu w czasie wodowania okrętu szkolnego Horst Wessel w 1936 roku .Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Grupy, spiski i wydarzenia[ | edytuj kod]
Znani członkowie ruchu oporu[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Witold Biegański, Mieczysław Juchniewicz, Stanisław Okęcki: Polacy w ruchu oporu narodów Europy: 1939-1945 (pol.). W: Strona 543 [on-line]. books.google.pl, 1977. [dostęp 2019-06-18].
- Zofia Antkiewicz, Jan Burek, Aleksandra Ciecieląg, Anna Dobrowolska, Grzegorz Dumała, Weronika Gońda, Emilia Jankiewicz, Aleksandra Komornicka, Witold Kunicki-Goldfinger, Julia Machnowska, Radosław Micka, Maria Pawlak, Antoni Zakrzewski: Berlin. Miasto pamięci: Przewodnik (pol.). W: Pamięć o oporze formą legitymizacji [on-line]. books.google.pl, 2015. [dostęp 2019-06-19].
- ↑ Kto tworzył ruch oporu w III Rzeszy (pol.). W: Rzecz o historii [on-line]. rp.pl, 2016-11-20. [dostęp 2019-06-19].
- ↑ Die Gedenkstätte Deutscher Widerstand (niem.). gdw-berlin.de. [dostęp 2019-06-18].
Bibliografia[ | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Zamach 20 lipca (Operacja Walkiria) – nieudany zamach stanu, mający na celu m.in. zabicie Adolfa Hitlera, przeprowadzony 20 lipca 1944 przez oficerów Wehrmachtu pod przywództwem pułkownika Clausa von Stauffenberga.Ruch społeczny to forma zbiorowego, spontanicznego działania pewnych kategorii społecznych lub zbiorowości zmierzającego do określonego celu i często do wywołania zmiany społecznej.
Warto wiedzieć że... beta
Johann Heinrich Vogeler (ur. 12 grudnia 1872 w Bremie, zm. 14 lipca 1942 w kołchozie Budjonny k. Korniejewki, w Karagandzie, w Kazachstanie) - niemiecki malarz, pisarz, myśliciel (utopista, pacyfista) i komunista.
Bendlerblock – zespół budynków w berlińskiej dzielnicy Tiergarten, przy Stauffenbergstrasse 18 (wcześniej Bendlerstrasse) i Reichpietschufer 72–76. Wzniesiony w latach 1911–1914 z przeznaczeniem na Biuro Marynarki Wojennej Rzeszy. W okresie Republiki Weimarskiej służył dodatkowo jako siedziba dowództwa Reichswehry. Obecnie gmach mieści pomocnicze biuro niemieckiego Federalnego Ministerstwa Obrony.
Niemcy – naród zamieszkujący przede wszystkim Republikę Federalną Niemiec, posługujący się językiem niemieckim z grupy języków germańskich. Pod względem wyznaniowym Niemcy podzieleni są na katolików (płd. i zach. Niemcy) i protestantów (płn. i wsch. Niemcy).
Ruch oporu - to oddział lub formacja oddziałów stworzonych w celu walki przeciwko okupantowi własnego kraju lub rządowi własnego kraju nieposiadającemu wystarczającej legitymacji do sprawowania władzy.
Język polski (polszczyzna) – język naturalny należący do grupy zachodniosłowiańskich (do których należą również czeski, słowacki, kaszubski, dolnołużycki, górnołużycki i wymarły połabski), stanowiących część rodziny indoeuropejskiej.
Tablica pamiątkowa – w architekturze, podobnie jak pomnik, dzieło rzeźbiarskie lub rzeźbiarsko-architektoniczne, posąg, obelisk, płyta itp., wzniesiona dla upamiętnienia osoby lub zdarzenia historycznego.
Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.