Ruch – największa konspiracyjna organizacja demokratyczna działająca w Polsce w latach 1965–1970.

Program[ | edytuj kod]

„Ruch” powstał w połowie lat 60. Na IV Zjeździe, w styczniu 1969 r. przyjął deklarację programową Mijają lata (jej autorami byli Stefan Niesiołowski, Andrzej Czuma oraz Emil Morgiewicz) Podstawowym elementem programu „Ruchu” była walka o demokrację. Jego działacze zdecydowanie odrzucali komunizm i nie uznawali Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za legalne państwo polskie. Nie próbowali więc, w przeciwieństwie do innych środowisk opozycyjnych, działać na rzecz reformy i demokratyzacji PRL, uważali, że dopiero na jej gruzach należy budować niepodległe państwo: demokratyczne, niezależne od Związku Radzieckiego, gwarantujące przestrzeganie praw człowieka. Postulowali wręcz wprowadzenie zakazu działalności partii o programie totalitarnym, faszystowskim, partii głoszących nienawiść klasową i walkę klas. Przewidywali, że do wyzwolenia Polski dojdzie w przyszłości na drodze masowych wystąpień społecznych. Do założycieli „Ruchu”, poza autorami deklaracji, należeli Marian Gołębiewski i Benedykt Czuma. W najbardziej aktywnym okresie działalności organizacja liczyła ok. 100 członków.

Działalność[ | edytuj kod]

Jednym z istotniejszych przejawów działalności grupy było wydawanie własnych pism, pierwszych, które po 1956 r. drukowano poza cenzurą. We wrześniu 1969 r. zaczął się ukazywać „Biuletyn”, pojawiło się też, choć na krótko, drugie pismo – „Informator”.

Ponieważ niemożliwe było zdobycie narzędzi technicznych do prowadzenia działalności wydawniczej legalnymi środkami, działacze „Ruchu”, zainspirowani tradycją Armii Krajowej, zdecydowali się na akcje ekspropriacyjne. W latach 1969–1970 zdobyto kilka powielaczy i maszyn do pisania, wynosząc je z budynków różnych instytucji państwowych.

Niektórzy członkowie podejmowali nieoficjalnie (poza działaniami planowanymi i aprobowanymi przez organizację) akcje wzorowane na małym sabotażu – głównie malując na murach antykomunistyczne napisy. Do najbardziej spektakularnych działań tego rodzaju należało zrzucenie z Rysów tablicy poświęconej Włodzimierzowi Leninowi. Dokonali tego w sierpniu 1968 r. Stefan Niesiołowski i Benedykt Czuma.

Wiosną 1970 kierownictwo „Ruchu” postanowiło demonstracyjnie zniszczyć Muzeum Lenina w Poroninie postawione ku czci wodza rewolucji październikowej. Decyzja była częściowo efektem spóźnienia pociągu jadącego z Łodzi do Warszawy. Podczas nieobecności przeciwnego akcji lecz spóźnionego Benedykta Czumy, Emil Morgiewicz i Andrzej Czuma zostali przegłosowani przez zwolenników działań zewnętrznych: Stefana Niesiołowskiego, Mariana Gołębiewskiego i Bolesława Stolarza.

Akcja ta była przygotowywana i zaplanowana przy ulicy Greckiej na warszawskiej Saskiej Kepie jako protest przeciwko oficjalnym uroczystym obchodom setnej rocznicy urodzin Lenina (zwanej potocznie SRUL-em), które władze PRL wyznaczyły na 21 czerwca.

Podstrony: 1 [2] [3] [4]