1975 - Bezzałogowa sonda kosmiczna Viking 1 osiągnęła silnie eliptyczną orbitę Marsa
W roku 1623 urodził się Blaise Pascal, francuski filozof, matematyk, fizyk
Przeczytaj także... Pamięć długotrwała (z ang. long-term memory, LTM) - stanowi trwały magazyn śladów pamięciowych, o teoretycznie nieograniczonej pojemności i czasie przechowywania.Adaptacja (łac. adaptatio - przystosowanie) dostosowanie zachowania do wymogów sytuacji i środowiska (zob. stres). Składają się na nią procesy akomodacji i asymilacji. W terminologii biologii i psychologii ewolucyjnej adaptacja oznacza mechanizm biologiczny lub psychiczny, który powstał w toku ewolucji danego gatunku. Podkreśla się jego funkcjonalność, to znaczy, że efektem działania tego mechanizmu jest przystosowywanie się organizmu do określonego układu warunków środowiska. Przedświadomość (niem. das Vorbewusste) – termin wprowadzony do psychoanalizy przez Zygmunta Freuda jako określenie granicznej sfery psychiki między świadomością a nieświadomością. Obejmuje ona treści nie będące obecnie w polu świadomości (treści stłumione – w przeciwieństwie do treści wypartych, należących do sfery nieświadomości), lecz które mogą być łatwo aktywizowane i powrócić do świadomości.
Rozumowanie intuicyjne, „doświadczeniowe”, przedświadome, skojarzeniowe (ang. intuitive, experiential, associative) – rozumowanie charakteryzujące się przedświadomością, błyskawiczną szybkością, bezwysiłkowością i automatycznością dokonywanych w ramach niego operacji myślowych. Przetwarzanie informacji odbywa się tutaj nie – jak w przypadku rozumowania racjonalnego – w oparciu o słowa i symbole, ale za pośrednictwem obrazów, wzorców i skojarzeń. Jest ono holistyczne, nieograniczone ilościowo i niewolne od afektu.
Rozumowanie racjonalne, „rozważne”, umyślne, świadome, opartym na regułach (ang. rational, deliberative, rule-based) – rodzaj rozumowania, który charakteryzuje się świadomością i kontrolą nad przeprowadzanymi w ramach niego operacjami myślowymi. Z operacjami tymi wiąże się przy tym konieczność podjęcia wysiłku oraz powolność. Niski jest tu również udział afektu (w tym zarówno emocji, jak i uczuć bez emocji).Holizm (od gr. holos – całość) – pogląd (przeciwstawny redukcjonizmowi), według którego wszelkie zjawiska tworzą układy całościowe, podlegające swoistym prawidłowościom, których nie można wywnioskować na podstawie wiedzy o prawidłowościach rządzących ich składnikami.
Przetwarzane informacje biorą się z doświadczeń zgromadzonych, poprzez samowolnie dokonujące się skojarzenia, ale i przez świadome regularne uczenie się („powtarzanie”), w pamięci długotrwałej (ang. long-term memory). Rozumowanie intuicyjne jest też uważane za pasywne w znaczeniu, iż myśli się za jego pomocą mimowolnie (tj. niezależnie od tego, czy podejmuje się w tym celu jakieś starania, czy też nie). Ludzie posługują się nim, nie mając nad nim niemalże żadnej kontroli. Wpływanie na jego rezultat jest możliwe w zasadzie tylko drogą zbudowania nowych skojarzeń i zmiany informacji zgromadzonych w pamięci długotrwałej.
Rozumowanie – proces myślowy polegający na uznaniu za prawdziwe danego przekonania lub zdania na mocy innego przekonania lub zdania uznanego za prawdziwe już uprzednio.Instynkt (łac. instinctus – podnieta, popęd) – dyspozycja biopsychiczna która powoduje, że osobnik w nią wyposażony zachowuje się (lub pragnie się zachowywać) w określony sposób, a także "wrodzona zdolność wykonywania pewnych czynności stereotypowych, niewyuczonych, mniej lub bardziej skomplikowanych swoistych dla danego gatunku istotnych dla jego przetrwania". Pojęcie to w nauce o zachowaniu jest różnie definiowane, a w języku potocznym kojarzone jest z intuicją i zachowaniami, które nie są wynikiem racjonalnego i świadomego namysłu.
O wynikach (rezultatach) rozumowania intuicyjnego ludzie dowiadują się poprzez jakieś uczucie, które przenika do ich świadomości. Przy czym z takim dowiedzeniem łączy się też często swoiste poczucie nieomylności oraz brak umiejętności wytłumaczenia tego, skąd coś jest wiadome (tzw. „wiedza bez myślenia”).
Afekt (łac. affectus) – w psychiatrii i psychologii termin określający obserwowaną przez badającego ekspresję emocji. Ekspresja ta nie zawsze współgra z opisem emocji podawanym w wywiadzie przez pacjenta.Przetwarzanie informacji – działanie polegające na zastosowaniu szeregu metod i procedur transformacji informacji zgodnie z określonymi wcześniej potrzebami informacyjnymi kierownictwa. Typowymi przykładami procedur transformacji informacji są: agregacja informacji, dezagregacja, wyszukiwanie, selekcja, operacje arytmetyczne, metody statystyczne, porównywanie, metoda rangowania, sortowanie.
W odróżnieniu od rozumowania racjonalnego, rozumowanie intuicyjne posiada długą historię ewolucyjną, pełniąc, warunkowaną prawdopodobnie pozytywnymi i negatywnymi odczuciami, funkcję adaptacyjną, i to nie tylko u ludzi, ale także u innych organizmów. Nie należy go jednak utożsamiać z refleksem albo instynktem.
Asocjacja (łac. accociatio – połączenie) - proces skojarzenia co najmniej dwóch zjawisk psychicznych tak, by pojawienie się jednego z nich spowodowało tendencję do występowania pozostałych (np. światło zielone mówi nam o wolnej drodze).Emocja (od łac. e movere, w ruchu) – stan znacznego poruszenia umysłu. Słowo to miało w historii wiele znaczeń przed-psychologicznych, i odnosiło się nie do stanu indywidualnego umysłu, ale najpierw do przemieszczania się (ludów, populacji), potem do prawie fizycznej agitacji (np. w przypadku burzy, an Emotion in the air, 1708). We współczesnym znaczeniu tego słowa, emocja implikuje aspekt działaniowy, reakcyjny, i nie jest równoznaczna z pasywnym uczuciem (ang., fr. passion, gr. πάσχω, zob. namiętność). Takie rozumienie emocji zwiazane jest z pracami Williama Jamesa (1890), Roberta Solomona i Antonio Damasio (1995).
Głównym zagrożeniem dla rozumowania intuicyjnego, jest niereprezentatywność zgromadzonych w pamięci długotrwałej informacji, co przedkłada się na postawione za jego pośrednictwem wnioski. Wątpliwości budzi natomiast to, jak dalece jego wynik może być wypaczony na skutek uprzedzeń i uproszczonych strategii podejmowania decyzji (ang. heuristics and biases). Dzisiaj, odmiennie od tego, co miało miejsce w latach 70 i 80, te uprzedzenia i strategie wiąże się już bardziej z rozumowaniem racjonalnym. Badania wykazują, że w rozumowaniu intuicyjnym, otrzymywaniu przetwarzanych w ramach niego informacji, udział bierze nie tylko mózg, ale też i inne części ludzkiego ciała jak ludzkie serce.
Świadomość – podstawowy i fundamentalny stan psychiczny, w którym jednostka zdaje sobie sprawę ze zjawisk wewnętrznych, takich jak własne procesy myślowe, oraz zjawisk zachodzących w środowisku zewnętrznym i jest w stanie reagować na nie (somatycznie lub autonomicznie).
Rozumowanie intuicyjne występuje w wielu dziedzinach ludzkiej aktywności, w tym w prawie, gdzie pośredniczy ono w podejmowania decyzji przez sędziów włącznie z ocenianiem przez nich materiału dowodowego i stosowaniem (ogólnego) prawa w konkretnych przypadkach.
Maciej Koszowski, „Bezpieczeństwo a pewność prawa: dwie metody stosowania prawa w ramach Unii Europejskiej”, [w:] Kategoria bezpieczeństwa w prawnym wymiarze Unii Europejskiej, red. S.M. Grochalski, Dąbrowa Górnicza 2013, s. 122-126.
Maciej Koszowski, „Bezpieczeństwo a pewność prawa: dwie metody stosowania prawa w ramach Unii Europejskiej”, [w:] Kategoria bezpieczeństwa w prawnym wymiarze Unii Europejskiej, red. S.M. Grochalski, Dąbrowa Górnicza 2013, s. 124-125.
Maciej Koszowski, „Bezpieczeństwo a pewność prawa: dwie metody stosowania prawa w ramach Unii Europejskiej”, [w:] Kategoria bezpieczeństwa w prawnym wymiarze Unii Europejskiej, red. S.M. Grochalski, Dąbrowa Górnicza 2013, s. 124.
Maciej Koszowski, „Bezpieczeństwo a pewność prawa: dwie metody stosowania prawa w ramach Unii Europejskiej”, [w:] Kategoria bezpieczeństwa w prawnym wymiarze Unii Europejskiej, red. S.M. Grochalski, Dąbrowa Górnicza 2013, s. 126-128.
Maciej Koszowski, "Czy w prawie w ogóle myślimy?”, Edukacja Prawnicza nr 1/2017/2018, s. 7-9.
Radosław Zyzik, "Wokół intuicyjnych decyzji sędziego", Zeszyty Prawnicze, s. 187-200.
