• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Rewolucja naukowa

    Przeczytaj także...
    William Blake (ur. 28 listopada 1757 w Londynie, zm. 12 sierpnia 1827 w Londynie) – XVIII-wieczny angielski poeta, pisarz, rytownik, malarz, drukarz i mistyk, prekursor romantyzmu. Przez współczesnych nazywany często mad Blake (szalony Blake), zaliczany czasem do grona tzw. poetów wyklętych w literaturze angielskiej.Historia nauki – dziedzina wiedzy opisująca tworzenie się i rozwój wyspecjalizowanych nauk szczegółowych badających przebieg procesów przyrodniczych i społecznych. Jest to stosunkowo młoda dyscyplina uniwersytecka, trudna w uprawianiu na skutek konieczności łączenia dwu rodzajów kompetencji - orientacji w danej dziedzinie naukowej i umiejętności historyka. Trudność w opisie historii rozwoju nauki zaczyna się w momencie określenia jej przedmiotu. Nie istnieje bowiem nauka w ogóle, ale wyspecjalizowane dziedziny wiedzy, które wyodrębniły się z ogólnego tła religijno-filozoficznego, w różnym czasie, w różnych kręgach cywilizacyjnych, w różnych celach i wykształciły różnorodne, niesprowadzalne do wspólnego mianownika metody.
    Atom – podstawowy składnik materii. Składa się z małego dodatnio naładowanego jądra o dużej gęstości i otaczającej go chmury elektronowej o ujemnym ładunku elektrycznym.
    William Blake, Newton, 1805

    Rewolucja naukowa – gwałtowne przejście od jednego do drugiego sposobu widzenia świata o odmiennych założeniach i kanonach naukowości, powodujące przewartościowanie panującego w nauce paradygmatu.

    W filozofii nauki i krytycznej historii nauki istnieją dwa odmienne spojrzenia na rewolucję naukową.

    1. Rewolucje są to dość rzadkie i krótkie epizody w dziejach nauki, przetykane znacznie dłuższymi okresami nauki normalnej. Jest to ujęcie Thomasa Kuhna.
    2. Rewolucja w nauce jest zjawiskiem permanentnym, starcia między teoriami o dużym stopniu ogólności zachodzą znacznie częściej. Nauka normalna jest zjawiskiem dla nauki niebezpiecznym, ponieważ doprowadzić może do końca autentycznej refleksji naukowej. Jest to ujęcie Karla Poppera. Zwolennikiem permanentnego charakteru rewolucji w nauce był również Paul Feyerabend.
    3. Rewolucje w nauce są skorelowane z przemianami w kulturze. Nauka jest złożonym zjawiskiem oddającym złożoność i zmienność danej kultury, w którym współwystępują tendencje rewolucyjne i zachowawcze. Jest to ujęcie umiarkowanej socjologii i antropologii wiedzy: Karol Marks, Richard Rorty, Robert Maxwell Young.

    Do tego typu rewolucji w naukach przyrodniczych zalicza się:

    Problem demarkacji – problem w filozofii i metodologii nauki dotyczący kryteriów rozróżniania nauki od innych dziedzin działalności ludzkiej, przede wszystkim pseudonauki, wierzeń religijnych, metafizyki. Problem ten wynika z trudności odpowiedzi na pytania: czym jest nauka, jaka jest jej istota czy specyfika?Mechanika kwantowa (teoria kwantów) – teoria praw ruchu obiektów świata mikroskopowego. Poszerza zakres mechaniki na odległości czasoprzestrzenne i energie, dla których przewidywania mechaniki klasycznej nie sprawdzały się. Opisuje przede wszystkim obiekty o bardzo małych masach i rozmiarach - np. atom, cząstki elementarne itp. Jej granicą dla średnich rozmiarów lub średnich energii czy pędów jest mechanika klasyczna.
  • Tzw. "przewrót kopernikański" – odejście od kanonów astronomii Ptolemeusza w XVI wieku.
  • Przewartościowanie kanonów mechaniki stworzonych przez Arystotelesa, w XVI-XVII w. przez Galileusza, Izaaka Newtona i innych.
  • Stworzenie podstaw współczesnej chemii w XVII w. – obalenie teorii flogistonu, koncepcja pierwiastka chemicznego, stworzenie podstaw termodynamiki.
  • Przyjęcie w drugiej połowie XIX wieku teorii atomowej materii i odkrycie elektromagnetycznej natury światła.
  • Odrzucenie w połowie XIX w. teorii vis vitalis i początek współczesnej chemii organicznej.
  • Przemiany w fizyce, które miały miejsce na przełomie XIX i XX w. – teoria względności Alberta Einsteina, odkrycie struktury atomu i mechanika kwantowa.
  • Przyjęcie teorii doboru naturalnego Darwina w XIX w. w naukach biologicznych i odrzucenie kreacjonizmu.
  • Stworzenie podstaw współczesnej biologii molekularnej – odkrycie struktury białka i DNA.

    • Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Bruno Latour, Steve Woolgar, Laboratory Life. The Contruction of Scientific Facts. Princeton, New Jersey 1986
  • T. S. Kuhn, The structure of scientific revolutions, Chicago 1996 (pierwsze wydanie ukazało się w 1962 roku)
  • André Kukla, Social Constructivism and the Philosophy of Science, London New York 2000
  • Wiktor Werner, Między Scyllą obiektywizmu a Charybdą subiektywizmu. Projekt antropologii nauki Roberta Maxwella Younga – próba analizy krytycznej. [w:] Bożena Płonka-Syroka [red.], „Antropologia wiedzy. Perspektywy badawcze dyscypliny.” Wydawnictwo katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005, s. 53-66

    • Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

  • Thomas Nickles, Scientific Revolutions, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 28 listopada 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17] (ang.). (Rewolucje naukowe)
    • Thomas Samuel Kuhn (ur. 18 lipca 1922 w Cincinnati, zm. 17 czerwca 1996 w Cambridge) – amerykański badacz nauki, twórca pojęcia paradygmatu naukowego.Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) jest ogólnie dostępną encyklopedią internetową filozofii opracowaną przez Stanford University. Każde hasło jest opracowane przez eksperta z danej dziedziny. Są wśród nich profesorzy z 65 ośrodków akademickich z całego świata. Autorzy zgodzili się na publikację on-line, ale zachowali prawa autorskie do poszczególnych artykułów. SEP ma 1260 haseł (stan na 20 stycznia 2011). Mimo, że jest to encyklopedia internetowa, zachowano standardy typowe dla tradycyjnych akademickich opracowań, aby zapewnić jakość publikacji (autorzy-specjaliści, recenzje wewnętrzne).




    Warto wiedzieć że... beta

    <|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>
    Kreacjonizm – pogląd, że człowiek i wszelkie życie na Ziemi zostały stworzone w swojej pierwotnej formie przez Boga lub bóstwa. Współcześnie kreacjonizm jest poglądem filozoficznym i religijnym. Nie jest natomiast uznawany za teorię naukową i nie funkcjonuje w ramach nauk przyrodniczych, gdyż obecnie teoria nauk przyrodniczych musi być falsyfikowalna, a tymczasem kreacjoniści nie stosują metody naukowej, nie testują swoich hipotez. Mimo to niektórzy zwolennicy kreacjonizmu podejmują motywowane religijnie próby wprowadzania jego wersji, tzw. inteligentnego projektu, jako teorii naukowej do programu nauczania w USA.
    Chemia organiczna – dziedzina chemii zajmująca się badaniem budowy, właściwości oraz reakcji związków chemicznych zawierających węgiel, a także opracowywaniem różnorodnych metod syntezy tych połączeń. Ponadto związki organiczne zawierać mogą atomy innych pierwiastków, takich jak wodór, tlen, azot, fosfor, krzem oraz siarka.
    Dobór naturalny (selekcja naturalna) – jeden z mechanizmów ewolucji biologicznej, prowadzący do ukierunkowanych zmian w populacji zwiększających ich przeciętne przystosowanie, czyli adaptację do warunków środowiskowych, poza okresem wymierania.
    Klaudiusz Ptolemeusz, Ptolemeusz Klaudiusz lub po prostu Ptolemeusz (łac. Claudius Ptolemaeus, stgr. Κλαύδιος Πτολεμαῖος Klaudios Ptolemaios; ur. ok. 100, zm. ok. 168) – astronom, matematyk i geograf greckiego pochodzenia. Urodzony w Tebaidzie, kształcił się i działał w Aleksandrii należącej wówczas do Imperium rzymskiego około II wieku n.e.
    <|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>,
    <|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.823 sek.