Regent
Przeczytaj także...
Interrex, król tymczasowy, międzykról (łac. inter-między, rex-król) – określenie stosowane w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w odniesieniu do regenta państwa. Stanowisko to wzorowane było na urzędzie interrexa, wyłanianego przez senat rzymski w czasie bezkrólewia.Monarcha – osoba będąca głową państwa w monarchii. Tytuł monarchy zazwyczaj jest dziedziczny (z wyjątkiem niektórych państw, np. Państwo Kościelne, Polska z XVI-XVIII w.) i dożywotni.
Rzeczpospolita, od XVII wieku częściej znana jako Rzeczpospolita Polska (lit. Respublika lub Žečpospolita, biał. Рэч Паспалітая, ukr. Річ Посполита, ros. Речь Посполитая, rus. Рѣчь Посполита, łac. Res Publica, współczesne znaczenie: republika) oraz Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo federacyjne złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach 1569–1795 na mocy unii lubelskiej (kres federacji w 1791 roku przyniosła Konstytucja 3 maja, ustanawiając państwo unitarne – Rzeczpospolitą Polską). Korona i Litwa stanowiły dla szlachty jedną całość, pomimo dzielących je różnic regionalnych, sprzecznych interesów i odrębności ustrojowych.
Interrex, król tymczasowy, międzykról (łac. inter-między, rex-król) – określenie stosowane w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w odniesieniu do regenta państwa. Stanowisko to wzorowane było na urzędzie interrexa, wyłanianego przez senat rzymski w czasie bezkrólewia.Monarcha – osoba będąca głową państwa w monarchii. Tytuł monarchy zazwyczaj jest dziedziczny (z wyjątkiem niektórych państw, np. Państwo Kościelne, Polska z XVI-XVIII w.) i dożywotni.
Rzeczpospolita, od XVII wieku częściej znana jako Rzeczpospolita Polska (lit. Respublika lub Žečpospolita, biał. Рэч Паспалітая, ukr. Річ Посполита, ros. Речь Посполитая, rus. Рѣчь Посполита, łac. Res Publica, współczesne znaczenie: republika) oraz Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo federacyjne złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach 1569–1795 na mocy unii lubelskiej (kres federacji w 1791 roku przyniosła Konstytucja 3 maja, ustanawiając państwo unitarne – Rzeczpospolitą Polską). Korona i Litwa stanowiły dla szlachty jedną całość, pomimo dzielących je różnic regionalnych, sprzecznych interesów i odrębności ustrojowych.
Regent – uprawniona osoba, sprawująca władzę w imieniu monarchy, gdy ten nie może wykonywać swoich obowiązków, np. z powodu małoletności, bezkrólewia, nieobecności w kraju lub poważnej choroby. Okres władzy regenta oraz sama władza regenta to regencja. Regent może być także powołany na okres, w którym tron pozostaje nieobsadzony (np. adm. Miklós Horthy na Węgrzech, Francisco Franco w Hiszpanii, Rada Regencyjna w Polsce).
Francisco Franco Bahamonde, właśc. Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco y Bahamonde Salgado Pardo (wym. [fɾanˈθisko ˈfɾaŋko]; ur. 4 grudnia 1892 w Ferrol, zm. 20 listopada 1975 w Madrycie) – hiszpański dyktator wojskowy. Przywódca nacjonalistów w czasie hiszpańskiej wojny domowej (1936–1939), szef Państwa Hiszpańskiego (hiszp. Jefe del Estado Español, 1936–1975), premier rządu, naczelny dowódca sił zbrojnych i przewodniczący Falangi (FET y JONS, od 1958 Ruch Narodowy), tytułowany Przywódcą Ostatecznej Krucjaty i Hiszpańskiej Schedy, Liderem Wojny Wyzwoleńczej przeciw Komunizmowi i jego Współsprawcom (El Caudillo de la Última Cruzada y de la Hispanidad, El Caudillo de la Guerra de Liberación contra el Comunismo y sus Cómplices).
Regencja – zastępcze wykonywanie władzy monarszej przez upoważnioną do tego osobę w czasie, kiedy panujący sam władzy swojej sprawować nie może.
Rzeczpospolita Obojga Narodów[ | edytuj kod]
W Rzeczypospolitej Obojga Narodów władzę regenta sprawował prymas nosząc tytuł interrex.
W Rzeczypospolitej przedrozbiorowej mianem regenta określano także urzędnika grodzkiego zarządzającego kancelarią grodzką, starościńską. Taki urzędnik musiał pochodzić ze stanu szlacheckiego. Od słowa regent pochodzi określenie rejent.
Współcześni regenci[ | edytuj kod]
Współcześnie w Liechtensteinie regentem jest książę Alojzy, któremu książę Jan Adam II przekazał w 2004 część kompetencji głowy państwa.
Miklós Horthy de Nagybánya (ur. 18 czerwca 1868 w Kenderes, zm. 9 lutego 1957 w Estoril) – węgierski admirał, regent państwa w latach 1920–1944.Rada Regencyjna Królestwa Polskiego – organ władzy zwierzchniej Królestwa Polskiego aktu 5 listopada, zastępujący króla lub regenta. Rada Regencyjna została powołana reskryptami niemieckich i austro-węgierskich władz okupacyjnych, na podstawie nadanego przez te władze patentu w sprawie władzy państwowej w Królestwie Polskim z 12 września 1917 roku. Objęła urząd 27 października tegoż roku.
Rada Regencyjna[ | edytuj kod]
Często zamiast jednego jednoosobowego urzędu regenta jest powoływana Rada Regencyjna, wypełniająca kolegialnie jego zadania. Posiada identyczne uprawnienia.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
Warto wiedzieć że... beta
Notariusz (dawniej rejent od słowa regent, czyli uprawniona osoba, sprawująca władzę w imieniu monarchy, gdy ten nie może wykonywać swoich obowiązków) – mianowany przez ministra sprawiedliwości prawnik notariatu upoważniony do sporządzania aktów notarialnych i dokonywania innych czynności notarialnych.
Alois Philipp Maria von und zu Liechtenstein, (ur. 11 czerwca 1968 w Zurychu) – regent Księstwa Liechtensteinu od 15 sierpnia 2004, hrabia Rietberg.
Bezkrólewie (łac. interregnum) – okres między śmiercią lub abdykacją danego króla, a wstąpieniem na tron (koronacją) jego następcy.
Hiszpania, Królestwo Hiszpanii (hiszp. Reino de España, gal. Reino de España, kat. Regne d’Espanya, arag. Reino d’España, bask. Espainiako Erresuma, okc. Regne d’Espanha, ast. Reinu d’España) – największe z trzech państw położonych na Półwyspie Iberyjskim.
Jan Adam II Liechtenstein, niem. Hans-Adam II von und zu Liechtenstein (ur. 14 lutego 1945 w Zurychu) – książę Liechtensteinu, syn księcia Franciszka Józefa II (1906-1989) i księżnej Georginy von Wilczek (1921-1989).
Gemeinsame Normdatei (GND) – kartoteka wzorcowa, stanowiąca element centralnego katalogu Niemieckiej Biblioteki Narodowej (DNB), utrzymywanego wspólnie przez niemieckie i austriackie sieci biblioteczne.
Węgry (węg. Magyarország) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej, od 1955 członek ONZ, od 1999 członek NATO, od 2004 członek Unii Europejskiej.