Reforma administracyjna w Polsce (1999)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Porównanie podziałów administracyjnych sprzed i po reformie z 1999 roku
Symboliczny „grób” województwa bialskopodlaskiego w Białej Podlaskiej
Geographylogo.svg
Siedziby władz wojewódzkich (od 1999 roku):
Red pog.svg - Siedziby wojewodów i sejmików wojewódzkich
Black pog.svg - Siedziby wojewodów
Yellow pog.svg - Siedziby sejmików wojewódzkich

Reforma administracyjna Polski – reforma zmieniająca podział administracyjny Polski, która wprowadziła 3-stopniową strukturę podziału terytorialnego z dniem 1 stycznia 1999 roku. Jedna z czterech reform 1999 r., które wprowadziły znaczące zmiany w państwie.

Powiat łódzki – powiat utworzony przez władze rosyjskie w 1867 roku i istniejący do roku 1975 na terenie obecnych powiatów: łódzkiego wschodniego, pabianickiego, zgierskiego, łaskiego i piotrkowskiego. Jego ośrodkiem administracyjnym była Łódź, która nie była częścią powiatu, ponieważ stanowiła miasto wydzielone jako gmina na prawach powiatu.Powiat słupski (kasz. Stôłpsczi kréz) – powiat w Polsce (województwo pomorskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Słupsk.

W wyniku reformy utworzono 16 rządowo-samorządowych województw i 308 samorządowych powiatów. Reforma miała na celu budowę samorządności i usprawnienie działań władz w terenie. Zmniejszono liczbę województw z 49 do 16.

Większość miast, które straciły prawa miast wojewódzkich, weszła do grupy miast na prawach powiatu (wyjątkami od tej zasady były Ciechanów, Piła i Sieradz). W ramach przygotowania do przywrócenia samorządowych powiatów wdrożono Miejski Program Pilotażowy Reformy Administracji Publicznej.

Efektem zmian było zmniejszenie roli wojewody na rzecz marszałka województwa i samorządu wojewódzkiego. Część obiektów dotąd będąca w gestii wojewody przeszła pod zarząd poszczególnych szczebli samorządowych. Wraz z ich przekazaniem stopniowo przekazywano także narzędzia ich finansowania w postaci: udziału w podatku dochodowym, udziału w podatku od osób prawnych, dotacji i subwencji.

Powiat bytowski (kasz. Bëtowsczi kréz) – powiat w Polsce (województwo pomorskie), utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Bytów.Senat Rzeczypospolitej Polskiej – organ władzy ustawodawczej, druga izba (tradycyjnie określana jako izba wyższa) polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w jednomandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.

Przygotowania do reformy[ | edytuj kod]

Kwestię reformy podziału administracyjnego na województwa podnoszono od początku lat 90. Na przełomie 1990/1991 utworzono Zespół do Opracowania Koncepcji Zmian w Organizacji Terytorialnej Państwa, a zamiar przeprowadzenia reformy ogłoszono 16 lutego 1991 w Poznaniu podczas spotkania z przedstawicielami samorządów, premier Jan Krzysztof Bielecki stwierdził wówczas, że kraj powinien zostać podzielony na 10–12 dużych jednostek terytorialnych. W latach 1990–1992 powstało ponad 20 koncepcji zmiany podziału administracyjnego kraju. Wśród autorów zarysował się podział na zwolenników utworzenia 25–40 jednostek zbliżonych do dotychczasowych województw oraz zwolenników utworzenia 7–13 dużych, względnie autonomicznych regionów. Zakładano utrzymanie dotychczasowego podziału na gminy (z możliwymi niewielkimi korektami). Autorzy kierowali się kryteriami ustrojowymi i funkcjonalnymi, czynnikami cywilizacyjnymi i gospodarczymi, przeszłością historyczną i odrębnością etniczno-kulturową ludności oraz czynnikami geograficzno-przyrodniczymi. We wszystkich projektach jako ośrodki regionalne wskazywano Warszawę, Gdańsk, Kraków, Wrocław, Poznań i Szczecin, a w większości także Katowice, Łódź, Lublin, Białystok, Rzeszów i Olsztyn. Prace nad reformą administracyjną wstrzymał rząd Waldemara Pawlaka wyłoniony po wyborach parlamentarnych we wrześniu 1993.

Markowce – wieś w południowo-wschodniej Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok, na Pogórzu Bukowskim.Wałbrzych (niem. Waldenburg, śl-niem. Walmbrig, Walmbrich, czes. Valdenburk, Valbřich) – miasto na prawach powiatu na południowym zachodzie Polski, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu wałbrzyskiego. Miasto leży na Pogórzu Zachodniosudeckim i w Sudetach Środkowych, nad rzeką Pełcznicą, historycznie na Dolnym Śląsku. Dawna stolica województwa wałbrzyskiego. Według danych z 31 grudnia 2011 r. miasto miało 119 955 mieszkańców.

W kwietniu 1997 Rada Ministrów przyjęła Program decentralizacji funkcji państwa i rozwoju samorządu terytorialnego – Państwo sprawne, przyjazne, bezpieczne, przewidujący reformę administracyjną z utworzeniem 12 województw i ok. 350 powiatów. Pomysł był krytykowany przez wchodzący w skład koalicji rządzącej PSL, który był zdecydowanym przeciwnikiem reformy, w czerwcu 1997 marszałek Senatu Adam Struzik wydał broszurę My tego nie chcemy krytykującą planowane zmiany.

Krosno (niem. Krossen) – miasto na prawach powiatu w województwie podkarpackim, siedziba władz powiatu krośnieńskiego.Reforma administracyjna Polski (1975) – reforma zmieniająca podział administracyjny Polski, wraz z którą porzucono trójstopniowy podział administracyjny kraju (województwo – powiat – gmina) i zastąpiono go nowym, dwustopniowym podziałem (województwo – gmina), obowiązującym od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998.

Po wyborach w 1997 rząd Jerzego Buzka zdecydował się przyspieszyć prace nad reformą. W marcu 1998 do sejmu wpłynął rządowy projekt przewidujący podział kraju na 12 województw (w rzeczywistości przygotowany przez wcześniejsze ekipy rządzące). W projekcie tym województwa miały następujące nazwy:

  1. Ziemia Białostocka (Białystok, Łomża, Suwałki),
  2. Dolny Śląsk (Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych, Wrocław, Zielona Góra),
  3. Ziemia Lubelska (Biała Podlaska, Chełm, Lublin, Zamość),
  4. Ziemia Łódzka (Łódź, Piotrków Trybunalski, Sieradz, Skierniewice, Włocławek),
  5. Małopolska (Bielsko-Biała, Kielce, Kraków, Nowy Sącz, Tarnów),
  6. Małopolska Wschodnia (Krosno, Przemyśl, Rzeszów, Tarnobrzeg),
  7. Mazowsze (Ciechanów, Ostrołęka, Płock, Radom, Siedlce, Warszawa),
  8. Pomorze Nadwiślańskie (Bydgoszcz, Gdańsk, Słupsk, Toruń).
  9. Pomorze Zachodnie (Gorzów, Koszalin, Szczecin),
  10. Śląsk (Częstochowa, Katowice, Opole),
  11. Warmia i Mazury (Elbląg, Olsztyn),
  12. Wielkopolska (Kalisz, Konin, Leszno, Piła, Poznań).
Podział kraju na województwa projektowany przez ustawę zawetowaną przez Prezydenta (w kształcie po poprawkach Senatu)

Jednocześnie SLD zaproponował wbrew swojemu stanowisku z wcześniejszej kadencji, aby liczba województw wynosiła 17 i odpowiadała podziałowi sprzed 1975 roku. 4 maja 1998 Sejm skierował obydwa projekty do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej z udziałem przedstawicieli Komisji Finansów Publicznych. Pojawiła się też koncepcja 25 średnich województw, proponowana przez m.in. Jana Łopuszańskiego, marszałek senatu Alicję Grześkowiak i niektórych senatorów, a także koncepcje z innymi liczbami województw, które były mało popularne. Za zaniechaniem reformy i pozostawieniem wariantu 49 województw opowiadali się głównie politycy PSL, którzy już w grudniu 1997 złożyli wniosek przeciwko reformie, odrzucony większością głosów.

Powiat gorlicki - powiat w województwie małopolskim w Polsce, utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Gorlice.Powiat wielicki – powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wieliczka.W jego skład wchodzi 106 miejscowości a jego powierzchnia wynosi 427,8 km², co daje mu 15 miejsce wśród 22 powiatów województwa małopolskiego.

Sejm na posiedzeniu w dniu 5 czerwca 1998 uchwalił ustawę przewidującą 12 województw, którą następnie przekazał komisji senackiej. Komisja senacka zdecydowała o dodaniu trzech województw - kujawsko-pomorskiego, lubuskiego i opolskiego. 1 lipca 1998 poprawki zostały zaakceptowane przez sejm, który uchwalił ustawę z 15 województwami, przekazaną do podpisu prezydentowi RP. Aleksander Kwaśniewski zawetował ustawę, twierdząc, że przy ustalaniu reformy nie można pomijać regionów staropolskiego ani środkowopomorskiego. Weto zostało przyjęte przez Sejm 3 lipca 1998, po czym doszło do rozmów z przedstawicielami wszystkich partii. Zakończyły się kompromisem w dniu 17 lipca 1998 poprzez ustalenie liczby województw na 16, dodanie województwa świętokrzyskiego i rezygnację z województwa środkowopomorskiego. 24 lipca 1998 została ostatecznie uchwalona, a następnie podpisana przez prezydenta Kwaśniewskiego ustawa przewidująca 16 województw.

Powiat kołobrzeski – powiat w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kołobrzeg.Ustrzyki Dolne (ukr. Устрики Долішні, ros. Устрики Дольные) – miasto w woj. podkarpackim, siedziba powiatu bieszczadzkiego, położone nad rzeką Strwiąż. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Ustrzyki Dolne.


Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]




Warto wiedzieć że... beta

Powiat sławieński – powiat w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sławno, pomimo że największym miastem powiatu jest Darłowo.
Powiat białogardzki – powiat w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Białogard.
Biała Podlaska – miasto na prawach powiatu na wschodzie Polski, w województwie lubelskim, siedziba powiatu bialskiego i gminy Biała Podlaska. Drugie co do wielkości miasto we współczesnej Polsce na ziemiach, które w okresie od 1569 do 1795 r. w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów wchodziły w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Powiat sulechowski – powiat istniejący na terenie Polski w latach 1951-1975 na obszarze obecnych powiatów zielonogórskiego i nowosolskiego (woj. lubuskie). Jego ośrodkiem administracyjnym był Sulechów. Oprócz Sulechowa na terenie powiatu istniały miasta Babimost i Kargowa oraz gminy Bojadła, Kolsko i Trzebiechów. Powiat wchodził w skład województwa zielonogórskiego.
Podział terytorialny Polski zmieniał się wielokrotnie, od II wojny światowej reformy miały miejsce w latach: 1946, 1950, 1957, 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999.
Wesoła – dzielnica Warszawy, włączona do miasta 27 października 2002, wcześniej oddzielne miasto. Leży w południowo-wschodniej części miasta i graniczy z warszawskimi dzielnicami Rembertów i Wawer.
Tarnobrzeg – miasto na prawach powiatu w województwie podkarpackim. Siedziba władz powiatu tarnobrzeskiego w latach 1867-1975 oraz od 1999. Siedziba władz województwa tarnobrzeskiego w latach 1975-1998. W latach 1973-1976 miasto było siedzibą gminy wiejskiej Tarnobrzeg. Jeden z większych ośrodków przetwórstwa siarki w Polsce.

Reklama