Receptor NMDA
Przeczytaj także...
Depolaryzacja – zmniejszenie ujemnego potencjału elektrycznego błony komórkowej spowodowane napływem przez kanały jonowe w błonie komórkowej jonów sodu do cytoplazmy komórki (potencjał zmienia się średnio od −80 mV do +10 mV). Prowadzi ona do pobudzenia komórki nerwowej lub mięśniowej. Jeżeli wartość potencjału przekroczy wartość progową to dojdzie do przekazania informacji.Kwas N-metylo-D-asparaginowy – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów, metylowa pochodna kwasu asparaginowego. Jest aktywatorem neuronalnego receptora NMDA związanego z kanałem jonowym przepuszczalnym dla jonów wapnia (Ca), sodu (Na) i potasu (K), zlokalizowanym w synapsach. Działa jako agonista natywnego liganda receptora – glutaminianu. Zapamiętywanie i zapominanie informacji jest możliwe dzięki plastyczności obwodów neuronalnych różnych rejonów mózgu. Powstawanie pamięci można opisać jako utrwalanie tzw. śladów pamięciowych, co polega na wytwarzaniu i stabilizacji nowych połączeń między komórkami nerwowymi, natomiast utrata wspomnień jest zanikaniem części z nich. Procesy warunkujące te zmiany: długotrwałe wzmocnienie synaptyczne (LTP – long-term potentiation) oraz długotrwałe tłumienie synaptyczne (LTD – long-term depression) funkcjonują tak samo u ludzi, jak u znacznie prostszych organizmów, np. muszek owocowych (Drosophila) i ślimaków morskich (Aplysia).
Dekstrometorfan (łac. Dextromethorphanum; DXM) – prawoskrętny enancjomer metorfanu używany w medycynie pod nietypową postacią bromowodorku jako lek przeciwkaszlowy.
Depolaryzacja – zmniejszenie ujemnego potencjału elektrycznego błony komórkowej spowodowane napływem przez kanały jonowe w błonie komórkowej jonów sodu do cytoplazmy komórki (potencjał zmienia się średnio od −80 mV do +10 mV). Prowadzi ona do pobudzenia komórki nerwowej lub mięśniowej. Jeżeli wartość potencjału przekroczy wartość progową to dojdzie do przekazania informacji.Kwas N-metylo-D-asparaginowy – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów, metylowa pochodna kwasu asparaginowego. Jest aktywatorem neuronalnego receptora NMDA związanego z kanałem jonowym przepuszczalnym dla jonów wapnia (Ca), sodu (Na) i potasu (K), zlokalizowanym w synapsach. Działa jako agonista natywnego liganda receptora – glutaminianu. Zapamiętywanie i zapominanie informacji jest możliwe dzięki plastyczności obwodów neuronalnych różnych rejonów mózgu. Powstawanie pamięci można opisać jako utrwalanie tzw. śladów pamięciowych, co polega na wytwarzaniu i stabilizacji nowych połączeń między komórkami nerwowymi, natomiast utrata wspomnień jest zanikaniem części z nich. Procesy warunkujące te zmiany: długotrwałe wzmocnienie synaptyczne (LTP – long-term potentiation) oraz długotrwałe tłumienie synaptyczne (LTD – long-term depression) funkcjonują tak samo u ludzi, jak u znacznie prostszych organizmów, np. muszek owocowych (Drosophila) i ślimaków morskich (Aplysia).
Dekstrometorfan (łac. Dextromethorphanum; DXM) – prawoskrętny enancjomer metorfanu używany w medycynie pod nietypową postacią bromowodorku jako lek przeciwkaszlowy.
Receptor NMDA, receptor N-metylo-D-asparaginowy – receptor dla glutaminianu selektywnie aktywowany przez kwas N-metylo-D-asparaginowy (NMDA). Jest to receptor jonotropowy, który przewodzi kationy wapnia (Ca) i niewiele kationów sodu (Na) do wnętrza oraz kationy potasu (K) na zewnątrz. Do aktywacji oprócz glutaminianu wymaga przyłączenia glicyny (lub seryny) oraz depolaryzacji (która odłącza jony Mg i Zn ).
Dysocjanty – grupa substancji psychoaktywnych których działanie polega głównie na redukowaniu lub blokowaniu (często w sensie fizycznym) sygnałów z mózgu do "świadomości". Deprywacja sensoryczna i dysocjacja mogą ułatwić wgląd w swoją osobowość, uczucie śnienia na jawie i halucynacje sprawiają, że dysocjanty odczuwalnie przypominają psychodeliki. Zasadniczo można osiągnąć bardzo podobne stany tymi dwiema kontrastującymi metodami − poprzez dysocjanty i psychodeliki, jednak "wydźwięk" doświadczenia, korzyści i ryzyko różnią się bardzo znacznie.Glicyna (skróty: G, Gly; łac. Acidum aminoaceticum) – organiczny związek chemiczny, najprostszy spośród 20 standardowych aminokwasów biogennych, jedyny niebędący czynny optycznie. Za jej pojawienie się w łańcuchu polipeptydowym odpowiada obecność kodonów GGU, GGC, GGA lub GGG w łańcuchu mRNA.
Dodatkowym warunkiem aktywacji receptora NMDA jest depolaryzacja komórki, jako że przy potencjale spoczynkowym jest on blokowany przez jon magnezu (Mg).
Antagonisty receptora NMDA[ | edytuj kod]
Antagonisty receptora NMDA, przede wszystkim ketamina, są używane w medycynie i weterynarii w celu wywołania anestezji. Niektóre spośród tych substancji, jako dysocjanty, są też używane rekreacyjnie (między innymi ketamina, fencyklidyna, dekstrometorfan). Inne (na przykład memantyna) są stosowane w leczeniu zaburzeń funkcji poznawczych u osób chorych na chorobę Alzheimera.
„Wiedza i Życie” – jeden z najstarszych polskich miesięczników popularnonaukowych, wydawany od 1910 (regularnie od 1926) roku, z wyjątkiem II wojny światowej (1939-1945) i stanu wojennego (1981-1983). W latach 1945-1948 wydawany był przez Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego. Po 1989 roku ukazywał się nakładem spółdzielni dziennikarzy Wiedza i Życie (wydawali także gazetę Życie Codzienne oraz książki popularnonaukowe), następnie tytuł został odsprzedany wydawnictwu Prószyński i S-ka. Od czerwca 2002 roku wydawany przez spółkę Agora. W grudniu 2004 tytuł został odkupiony przez wydawnictwo Prószyński Media.Antagonista – oponent, przeciwnik, adwersarz. W sztukach teatralnych, filmach, komiksach, grach jest to zwykle postać negatywna, często będąca czarnym charakterem.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Uwagi[ | edytuj kod]
- Taka jest poprawna forma (nie: antagoniści), gdyż termin antagonista jest tu rzeczownikiem nieosobowym rodzaju męskiego, w liczbie mnogiej przyjmującym rodzaj męskorzeczowy.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Jan Miodek, Antagoniści, antagonisty, a może antagony, „Wiedza i Życie”, listopad 1996 [zarchiwizowane z adresu 2018-07-11].
- antagonisty i agonisty. W: Poradnia językowa [on-line]. PWN, 2011-01-20. [dostęp 2017-05-13].
- Z. Saloni, M. Woliński, R. Wołosz, W. Gruszczyński, D. Skowrońska: antagonista mięsień lub ząb. W: Słownik gramatyczny języka polskiego [on-line]. [dostęp 2017-05-13].
Znieczulenie, anestezja (gr. αν- an- “bez” + αἲσθησις aisthesis “zmysłu”) - zjawisko przerwania przewodzenia impulsów nerwowych aferentnych z komórek receptorowych oraz eferentnych do komórek efektorowych pozwalający na bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub innego, potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu medycznego. W przeciwieństwie do analgezji blokuje przewodzenie wszystkich impulsów w obie strony.Memantyna – organiczny związek chemiczny, antagonista receptora NMDA, stosowany jako lek prokognitywny. Znajduje zastosowanie w leczeniu otępienia w przebiegu choroby Alzheimera.
Warto wiedzieć że... beta
Włodzimierz Gruszczyński (ur. 14 marca 1953 w Warszawie) – polski językoznawca polonistyczny, doktor habilitowany nauk humanistycznych.
Białka receptorowe (receptory) – białka łączące się z określoną inną substancją (ligandem), taką jak np. neuroprzekaźnik albo hormon, i inicjujące kaskadę przewodzenia sygnału i reakcji komórki w odpowiedzi na ligand. W zasadzie ligand pasuje do receptora jak klucz do zamka, jednak jeden ligand może wiązać się z różnymi receptorami oraz jeden receptor może być pobudzany przez jeden lub więcej ligandów. Receptory mają ogromne znaczenie w biotechnologii i medycynie: badania nad nowymi lekami koncentrują się na znalezieniu substancji chemicznych blokujących lub pobudzających receptory.
Receptor jonotropowy (kanał jonowy bramkowany przekaźnikiem) - rodzaj receptora błonowego hormonalnego sprzężonego z kanałem jonowym działającym na zasadzie transportu biernego. W części zewnątrzkomórkowej receptora znajduje się miejsce wiążące cząsteczkę sygnałową (ligand), w efekcie związania dochodzi do zmiany konformacji białek tworzących kanał jonowy. Przez otwarty kanał przenikają jony zgodnie z gradientem stężeń.
Kwas glutaminowy (Glu, E) – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów o charakterze kwasowym. Anion karboksylowy tego kwasu (forma anionowa jest formą przeważającą w warunkach fizjologicznych) to glutaminian. Enancjomer L kwasu glutaminowego jest aminokwasem endogennym, obecnym w prawie wszystkich białkach. W kodzie genetycznym odpowiadają mu kodony GAA i GAG.
Receptory GABA − rodzaje receptorów błonowych wiążących kwas γ-aminomasłowy (GABA), pełniących ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego. Receptory te dzielą się na dwie klasy − jonotropowy receptor GABAA, oraz GABAB, powiązany z białkiem G receptor metabotropowy.
Jan Franciszek Miodek (ur. 7 czerwca 1946 w Tarnowskich Górach) – polski językoznawca, profesor i dyrektor Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk i Rady Języka Polskiego; popularyzator wiedzy o języku polskim.
Zygmunt Saloni (ur. 17 października 1938 w Warszawie) - polski językoznawca polonistyczny, szczególnie zainteresowany zagadnieniami formalnymi języka polskiego, takimi jak fleksja i składnia, a także leksykografią. Przyczynił się wielce do rozwoju narzędzi i zasobów do komputerowego przetwarzania języka polskiego, zwłaszcza fleksji: dzięki niemu powstał Schematyczny indeks a tergo polskich form wyrazowych, rozpoczęty przez Jana Tokarskiego. Ostatnia praca zespołowa w tym zakresie to Słownik gramatyczny języka polskiego (http://sgjp.pl/). Przyczynił się także do dokończenia Słownika frekwencyjnego polszczyzny współczesnej, rozpoczętego przez I. Kurcz, I., A. Lewickiego, J. Sambor, J. Woronczaka (Kraków: IJP PAN 1990-1991), przy którym ogromny wkład pracy miał Krzysztof Szafran.