RISC - genetyka
Interferencja RNA (RNAi, z ang. RNA interference) – zjawisko wyciszania albo wyłączenia ekspresji genu przez dwuniciowy RNA (dsRNA, z ang. double stranded RNA) o budowie i sekwencji zbliżonej do sekwencji DNA wyłączanego genu. Wyłączenie może się odbywać na trzech poziomach: a) degradacja mRNA; b) blokowanie translacji mRNA; c) prawdopodobnie również przez indukcję epigenetycznego wyciszenia genu.mRNA, matrycowy (informacyjny, przekaźnikowy) RNA (z ang. messenger RNA) – rodzaj kwasu rybonukleinowego (RNA), którego funkcją jest przenoszenie informacji genetycznej o sekwencji poszczególnych polipeptydów z genów do aparatu translacyjnego.
3′UTR, 3′ obszar nieulegający translacji (ang. 3′ untranslated region) – nieulegająca translacji część mRNA położona w kierunku 3′ od sekwencji kodującej (u eukariontów między sekwencją kodującą a ogonem poli-A).
RISC (od ang. RNA-induced silencing complex) – kompleks zbudowany z białek i RNA, który bierze udział w wyciszaniu ekspresji genu w procesie interferencji RNA.
Mały dwuniciowy siRNA lub jednoniciowy miRNA łączy się z kompleksem białkowym RISC, który zawiera, między innymi, białka Argonauta i Dicer. Powstaje aktywny kompleks RISC, zawierający jednoniciowy antysensowy RNA (ang. guide strand). Druga nić małego RNA ulega degradacji. Aktywny RISC znajduje komplementarną do jednoniciowej cząsteczki siRNA cząsteczkę mRNA i ją przecina. W przypadku miRNA homologia między miRNA a docelowym mRNA jest zwykle mniejsza niż 100%. W takim przypadku aktywny RISC wiąże się z 3′UTR docelowego mRNA i powoduje represję translacyjną tego mRNA. Powoduje to zmniejszenie ekspresji genu kodowanego przez to mRNA.
Bibliografia[]
T.M. Rana: Illuminating the silence: understanding the structure and function of small RNAs. „Nature Reviews Molecular Cell Biology”, 2007, 8 (1), s. 23–36. PMID 17183358