Pszczyna (niem. Pless również Pleß, cz. Pštína, w przeszłości Blština, Blščina, śl. w przeszłości Psczina) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, siedziba władz powiatu pszczyńskiego i gminy miejsko-wiejskiej Pszczyna. Często nazywane Perłą Górnego Śląska.
Matthäus Merian der Ältere (starszy) (ur. 22 września 1593 w Bazylei, zm. 19 czerwca 1650 w Bad Schwalbach k. Wiesbaden) – rytownik pochodzenia szwajcarskiego, działający głównie w Niemczech.Fryderyk II Wielki, Friedrich II von Hohenzollern (ur. 24 stycznia 1712 w Berlinie, zm. 17 sierpnia 1786 w Poczdamie) – król Prus w latach 1740-1786. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw europejskich.
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 roku miasto zamieszkiwały 25 833 osoby.
Pszczyna uzyskała lokację miejską w 1303 roku.
Miasto leży w Kotlinie Oświęcimskiej. Historycznie leży na Górnym Śląsku.
Jankowice (niem. Jankowitz) – sołectwo w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, w gminie Pszczyna.Katowice – dworzec kolejowy oraz największa i najważniejsza stacja kolejowa Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego mieszcząca się przy placu Wilhelma Szewczyka w ścisłym śródmieściu Katowic.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 22,49 km².
Większa część miasta leży w południowej części Równiny Pszczyńskiej, nad rzeką Pszczynką (lewy dopływ Wisły). Południowa część Pszczyny leży już w Dolinie Górnej Wisły.
Miasto było stolicą Księstwa Pszczyńskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. katowickiego.
Środowisko naturalne[ | edytuj kod]
Obszar Wysoczyzny Pszczyńskiej jest piaszczystą równiną sandrową, której powierzchnia jest nachylona w kierunku wschodnim. Teren ten jest lekko pofalowany, wysokości względne jednak są niewielkie. Cały obszar wznosi się na wysokość ok. 250–260 m n.p.m.
Wałbrzych (niem. Waldenburg, śl-niem. Walmbrig, Walmbrich, czes. Valdenburk, Valbřich) – miasto na prawach powiatu na południowym zachodzie Polski, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu wałbrzyskiego. Miasto leży na Pogórzu Zachodniosudeckim i w Sudetach Środkowych, nad rzeką Pełcznicą, historycznie na Dolnym Śląsku. Dawna stolica województwa wałbrzyskiego. Według danych z 31 grudnia 2011 r. miasto miało 119 955 mieszkańców.Odra (czes. i dł. Odra, niem. Oder, gł. Wodra, łac. starożytna Viadua, Suevus, łac. średniowiecza Oddera (w Dagome iudex), Odera; łac. renesansowa Viadrus (od 1543)) – rzeka w Europie Środkowej, w zlewisku Morza Bałtyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod względem całkowitej długości jest drugą (po Wiśle) rzeką Polski. Biorąc pod uwagę tylko jej część w granicach Polski jest trzecią rzeką pod względem długości (po jej dopływie Warcie).
Stosunki hydrograficzne[ | edytuj kod]
Na omawianym terenie znajduje się Główny Zbiornik Wód Podziemnych Pszczyna. Jest to czwartorzędowy zbiornik porowy, znajdujący się w piaskach i żwirach polodowcowych i w zwietrzelinach. Zasilany jest przez opady atmosferyczne, a jego wody nie nadają się do spożycia.
Powiat pszczyński, jak i całe województwo śląskie, znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego, co znaczy, że ścierają się nad jego obszarem masy powietrza pochodzenia kontynentalnego i oceanicznego. Najczęściej spotyka się tu masy znad Atlantyku, które są przyczyną małych różnic temperatur w ciągu roku i rzadkiego występowania długich i mroźnych zim (R. Dulias, A. Hibszer, 2004). Ważnym elementem w kształtowaniu klimatu ziemi pszczyńskiej jest bliskość obniżenia pomiędzy Sudetami i Karpatami, jakim jest Brama Morawska. Umożliwia ona napływ gorącego powietrza zwrotnikowego z południa. Stosunkowo mały jest udział powietrza arktycznego.
Królestwo Prus (niem. Königreich Preußen) – oficjalny tytuł państwa prusko-brandenburskiego po 1701, wraz z pozostałymi domenami dynastii Hohenzollernów w latach 1701-1918, od 1871 wchodzące w skład Cesarstwa Niemieckiego. Terytorium Królestwa Prus obejmowało dwie trzecie całego obszaru Cesarstwa Niemieckiego.Bernard Jakób Bogedain, właśc. Bernhard Bogedain (ur. 11 września 1810 we Wróblinie, zm. 17 września 1860 w Pszczynie) – biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy wrocławski w latach 1858–1860.
Średnia roczna temperatura powietrza na ziemi pszczyńskiej wynosi 7–8 °C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (15 °C), a najzimniejszym – styczeń (–1 °C).
Sugerując się podziałem, jakiego dokonał R. Gumiński (1948), powiat pszczyński znajduje się na obszarze aż trzech dzielnic klimatycznych: część zachodnia w podsudeckiej, wschodnia w tarnowskiej, a północna w częstochowsko-kieleckiej. Najkorzystniejsze dla rolnictwa warunki panują w dzielnicy tarnowskiej: okres wegetacyjny trwa tu ponad 220 dni, a opady wynoszą 700–750 mm rocznie. Nieznacznie mniejsze wartości ma dzielnica częstochowsko-kielecka. Dzielnica podsudecka charakteryzuje się większym zróżnicowaniem w wielkości opadów: wynoszą one 600–800 mm rocznie. Maksimum opadów przypada na lipiec, a minimum na luty lub marzec.
Baltazar von Promnitz (ur. 1488, zm. 20 stycznia 1562 w Nysie), syn Caspara von Promnitz, biskup wrocławski od 1539 r., tolerował protestantyzm na Śląsku. Właściciel dóbr w Żarach i Pszczynie. Starosta generalny Śląska od 1540 r. Po śmierci pochowany w bazylice św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie.Władysław II Jagiełło (ur. ok. 1362 lub ok. 1352, zm. 1 czerwca 1434 w Gródku) – wielki książę litewski w latach 1377–1381 i 1382–1401, król Polski 1386-1434 i najwyższy książę litewski 1401–1434. Syn Olgierda i jego drugiej żony Julianny, córki księcia twerskiego Aleksandra, wnuk Giedymina. Założyciel dynastii Jagiellonów.
Śniegi zalegają na obszarze powiatu od 50 do 70 dni, a grubość pokrywy śnieżnej rzadko przekracza 15 cm. Opady śniegu zwykle rozpoczynają się w połowie listopada. Latem dosyć częste są opady gradu.
Podobnie jak w całym kraju, w okolicach Pszczyny występuje przewaga wiatrów zachodnich, wiejących ze średnią prędkością 2–3 m/s. Charakterystyczna dla tego obszaru jest stosunkowo duża częstość cisz. Zjawisko to jest spowodowane częściowym osłonięciem terenu przez Sudety i Karpaty. Bliskość Pogórza Cieszyńskiego oraz Beskidu Śląskiego sprawiają, że dosyć często docierają tu ciepłe wiatry fenowe z południa.
Parafia św. Jadwigi Śląskiej – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w Pszczynie, w dzielnicy Stara Wieś. Została utworzona 15 marca 1981 roku.I powstanie śląskie – wystąpienie zbrojne zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska mające na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Rozpoczęło się w nocy z 16 na 17 sierpnia, i trwało do 24 sierpnia 1919. Powstańcami niezadowolonymi z terroru i represji niemieckich, dowodził Alfons Zgrzebniok. Powstanie objęło powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, tarnogórski oraz część raciborskiego. Zaangażowanie militarne od 14 lutego 1919 w wojnę z Rosją sowiecką na wschodzie Polski, uniemożliwiło rządowi poparcie dla tego powstania. Zakończyło się przegraną i ucieczką powstańców przed represjami na teren Polski. W 1920 wybuchło II powstanie śląskie.
Ważną rolę w kształtowaniu lokalnego mikroklimatu ma największy zbiornik wodny w Polsce południowej – Zbiornik Goczałkowicki. Tak duża powierzchnia wody wpływa na okoliczne obszary ocieplająco zimą, a ochładzająco wiosną. Obecność zbiornika wpływa łagodząco na lokalny klimat. Ze strony internetowej urzędu gminy Goczałkowice-Zdrój można się dowiedzieć, że w gminie komfort klimatyczny występuje przez 47% dni w roku.
Unia Europejska, UE – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku – na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę sui generis.
Jan IV Karniowski (Starszy) (ur. ok. 1440, zm. 1483) – książę karniowsko-wodzisławski w latach 1454-1456, od 1456 r. w wyniku podziału książę na Karniowie i Wodzisławiu, 1474 r. stracił ziemię karniowską. Pochodził z dynastii Przemyślidów.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
Warto wiedzieć że... beta
Kahał (hebr. קהלה kehilla – zgromadzenie, gmina) – wyrażenie z języka jidysz oznaczające gminę, formę organizacji społeczności żydowskiej. Słowo to oznacza zarówno samo skupisko ludności, wewnętrznie zorganizowane i posiadające władzę, jak i grupę władz gminy.
Jezioro Goczałkowickie (Zbiornik Goczałkowicki) – zbiornik zaporowy na Wiśle utworzony w 1956 roku przez spiętrzenie wód rzecznych zaporą w Goczałkowicach-Zdroju w województwie śląskim. Powierzchnia maksymalna zbiornika wynosi 3200 ha, a pojemność całkowita około 168 mln m³. Długość zapory wynosi 2980 m. Jest to zbiornik retencyjny zaopatrujący w wodę część Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Oprócz zaopatrzenia w wodę pełni on także inne funkcje gospodarcze, np. przeciwpowodziowe, turystyczno-rekreacyjne.
Szlak Architektury Drewnianej w województwie śląskim, o długości 1060 km obejmuje 93 zabytkowe obiekty i zespoły architektury drewnianej: kościoły, kaplice, dzwonnice, chałupy, karczmy, leśniczówki, pałacyk myśliwski, skanseny i obiekty gospodarcze – młyn wodny i spichlerze.
Brama Wybrańców, zwana również "Wartą" − powstała w 1687 roku, najstarsza zachowana do dziś w niezmienionej formie część kompleksu zamkowego w Pszczynie. Usytuowana w południowo-zachodniej części rynku, była głównym wjazdem na teren zamku. Wzniesiona została przez budowniczego Consilio Miliusa na zlecenie ówczesnego właściciela zamku, Baltazara Promnitza, w miejscu dawnej, XV-wiecznej wartowni z mostem zwodzonym przez fosę. Mieściła pomieszczenia dla straży zamkowej. Żołnierze do straży, wybierani przez Promnitzów spośród chłopów z podległych im włości, byli nazywani właśnie "wybrańcami". Pszczyńscy "wybrańcy" strzegli zamku do 1875 roku.
Głogówek (dodatkowa nazwa w j. niem. Oberglogau, śl-niem. Kraut Glôge, cz. Horní Hlohov, łac. Glogovia minor) – miasto w Polsce położone na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Głogówek. Leży nad rzeką Osobłogą. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do dawnego województwa opolskiego.
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w Polsce – wspólnota religijna Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Polsce, licząca w 2014 roku około 9 tysięcy wyznawców. Kościół wydaje miesięcznik „Znaki Czasu”.
Górny Śląsk (łac. Silesia Superior, śl. Gůrny Ślůnsk, czes. Horní Slezsko, śl-niem. Oberschläsing, niem. Oberschlesien) – kraina historyczna położona na terenie Polski i Czech w dorzeczu górnej Odry oraz początkowego biegu Wisły, południowo-wschodnia część Śląska.
