Psychologia zdrowia
Przeczytaj także...
Światowa Organizacja Zdrowia w swej konstytucji z 1946 roku określiła zdrowie jako „stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby czy kalectwa". W ostatnich latach definicja ta została uzupełniona o sprawność do „prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego” a także wymiar duchowy.Salutogeneza – model podejścia do zdrowia zaproponowany przez Aarona Antonovsky’ego. W przeciwieństwie do istniejącego powszechnie modelu patogenicznego, koncepcja ta kładzie nacisk na zachowanie zdrowia, a nie na leczenie choroby.
Shelley Taylor (ur. 1946) – amerykańska psycholog, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Opracowała teorię adaptacji poznawczej, zgodnie z którą jednostki reagują na osobiste tragedie życiowe wysiłkami poznawczymi, które dają możliwość tym osobom przywrócenia lub co najmniej poprawienie ich funkcjonowania psychicznego.
Światowa Organizacja Zdrowia w swej konstytucji z 1946 roku określiła zdrowie jako „stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby czy kalectwa". W ostatnich latach definicja ta została uzupełniona o sprawność do „prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego” a także wymiar duchowy.Salutogeneza – model podejścia do zdrowia zaproponowany przez Aarona Antonovsky’ego. W przeciwieństwie do istniejącego powszechnie modelu patogenicznego, koncepcja ta kładzie nacisk na zachowanie zdrowia, a nie na leczenie choroby.
Shelley Taylor (ur. 1946) – amerykańska psycholog, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Opracowała teorię adaptacji poznawczej, zgodnie z którą jednostki reagują na osobiste tragedie życiowe wysiłkami poznawczymi, które dają możliwość tym osobom przywrócenia lub co najmniej poprawienie ich funkcjonowania psychicznego.
Psychologia zdrowia – dział psychologii badający wpływ zjawisk psychicznych na ogólny stan zdrowia, a także wpływ ogólnego stanu zdrowia na samopoczucie psychiczne. Powstała na gruncie medycyny behawioralnej, medycyny psychosomatycznej i psychologii medycznej. Psychologia zdrowia została formalnie uznana w 1979 roku przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne.
Rehabilitacja medyczna – kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej fizycznie lub psychicznie, które ma na celu przywrócenie tej osobie pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, a także zdolności do pracy oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Twórcami współczesnej rehabilitacji są: profesor Howard Rusk a w Polsce profesor Wiktor Dega. Rehabilitacja to proces medyczny i społeczny. Rehabilitacja ruchowa – usprawnianie osób z dysfunkcją narządu ruchu. Specjalista z zakresu rehabilitacji ruchowej – fizjoterapeuta – stosuje w procesie usprawniania metody fizjoterapii.Medycyna psychosomatyczna to dziedzina wyłoniona z psychiatrii w latach dwudziestych XX wieku. Jej podstawą teoretyczną była psychoanaliza, a głównie obserwacje kliniczne dotyczące roli konfliktów w etiologii schorzeń takich jak choroba wrzodowa, nadciśnienie tętnicze.
Psychologia zdrowia to "wkład wychowawczy, naukowy i zawodowy psychologii jako dyscypliny naukowej w krzewienie i utrzymywanie zdrowia, zapobieganie chorobom i ich leczenie, wyodrębnienie etiologicznych i diagnostycznych korelatów zdrowia, choroby i pokrewnych zaburzeń oraz poprawę systemu opieki zdrowotnej i polityki zdrowotnej".
Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne – American Psychological Association (APA) – stowarzyszenie psychologiczne liczące 150 000 członków na całym świecie i reprezentujące interesy psychologów w USA. Siedzibę ma w Waszyngtonie.Psychologia (od stgr. ψυχή Psyche = dusza, i λόγος logos = słowo, myśl, rozumowanie) – nauka badająca mechanizmy i prawa rządzące psychiką oraz zachowaniami człowieka. Psychologia bada również wpływ zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie oraz interakcję z otoczeniem. Psychologia jako nauka dotyczy ludzi, ale mówi się również o psychologii zwierząt (czyli zoopsychologii), chociaż zachowaniem się zwierząt zajmuje się także dziedzina biologii – etologia.
Psychologia zdrowia to "dział psychologii zajmujący się poznaniem wpływu czynników psychologicznych na to, że ludzie pozostają zdrowi, określeniem ich znaczenia w powstaniu chorób oraz ich roli w kształtowaniu zachowania ludzi, kiedy zachorują".
Założenia psychologii zdrowia[ | edytuj kod]
- Włączenie problematyki zdrowia do obszaru psychologii związanej z medycyną pozapsychiatryczną.
- Pojęcia zdrowie i choroba nie wykluczają się, są traktowane jako dwa krańce kontinuum.
- Odejście od kategorii patologii na korzyść zasobów człowieka i jego możliwości rozwojowych.
- Położenie nacisku na ochronę i promocję zdrowia.
- Zdrowie jako społecznie uznawana wartość; nie ograniczone do systemu opieki zdrowotnej, obejmuje wszystkie dziedziny życia i działalności człowieka.
Rola i zadania psychologii zdrowia[ | edytuj kod]
1. Poszukiwanie czynników ważnych dla zdrowia
Psychologia medyczna – dziedzina wyłoniona z psychologii klinicznej i medycyny pozapsychiatrycznej w latach siedemdziesiątych XX wieku. Jej założeniem było stosowanie psychologii do terenu medycyny z wyłączeniem zaburzeń psychicznych.Diagnoza (gr. διγνοσισσ - rozpoznanie) w psychologii polega na opisie pozytywnych i negatywnych właściwości psychicznych oraz psychologicznych mechanizmów funkcjonowania jednostki, wyjaśnianiu problemów w funkcjonowaniu tej jednostki oraz prognozie skutków zachowań i zjawisk i możliwości modyfikowania tego co problematyczne w funkcjonowaniu.
2. Działania praktyczne na terenie medycyny
Jako początek treningu interpersonalnego wskazuje się warsztaty dla kadry kierowniczej, organizowane w roku 1946 w Connecticut. Prowadzono tam wykłady, seminaria oraz spotkania w kilkunastoosobowych grupach, na których omawiano problemy, jakie uczestnicy warsztatów napotykali w pracy. Spotkania prowadzili współpracownicy Kurta Lewina.Leczenie, terapia, kuracja – szereg czynności medycznych, z użyciem stosownych leków i aparatury, zmierzających do przywrócenia równowagi (homeostazy) organizmu dotkniętego chorobą lub kalectwem; postępowanie lekarskie, którego celem jest przywrócenie zdrowia choremu lub poprawa jego jakości życia. Wyróżniamy różne rodzaje leczenia:
3. Promocja zdrowia
Teoria poczucia umiejscowienia kontroli (ang. Locus of Control Theory) stworzona została w latach 60. XX przez Juliana Rottera, jako jedna z teorii społecznego uczenia się. Ma swoje korzenie w teorii warunkowania sprawczego. Rotter zauważył, że ludzie mają odmienne sposoby interpretowania zdarzeń.Etiologia (średniowieczna łac. aetiologia – stwierdzenie przyczyny albo powodu z gr. aitiología – badanie przyczyn od aitía – przyczyna i logia – zbiór, kolekta) – nauka badająca przyczyny zjawisk, procesów i faktów.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- J. Matarazzo
- Shelley Taylor
Warto wiedzieć że... beta
Poczucie własnej skuteczności – jest to siła przekonania, iż jest się w stanie zrealizować okreslone działanie lub osiągnąć wyznaczone cele, np.: student szacuje czy będzie w stanie zdać egzamin i wykształca w sobie poczucie skuteczność co do zdania egazminu. Pojęcie poczucia własnej skuteczności wywodzi się z teorii społecznego uczenia się Alberta Bandury.
Patologia (z języka greckiego πάθος "pathos - cierpienie" i -λογία "-logia" - przyrostek tworzący rzeczowniki oznaczające gałęzie nauki) – nauka o chorobach albo stan chorobowy, w ogólniejszym znaczeniu nieprawidłowość (również w odniesieniu do nauk społecznych).
Choroba – jedno z podstawowych pojęć medycznych; ogólne określenie każdego odstępstwa od pełni zdrowia organizmu. Zdefiniowanie stanu chorobowego jest tak samo trudne, jak sprecyzowanie stanu pełni zdrowia.
Psychoedukacja – metoda kształcenia edukacji adresowana do ludzi, którzy żyją z zaburzeniami psychicznymi stanu zdrowia.