Przyprawa
Tarta dyniowa (USA ang. pumpkin pie) – słodka tarta z nadzieniem z dyni, przyrządzana na Halloween i Dzień Dziękczynienia w Stanach Zjednoczonych.Rośliny przyprawowe – rośliny zawierające silne substancje aromatyczne, dzięki którym mogą być stosowane jako przyprawy. Zalicza się je do ziół i roślin uprawnych.
Miód – słodki produkt spożywczy, w warunkach naturalnych wytwarzany głównie przez pszczoły właściwe (miód pszczeli) oraz nieliczne inne błonkówki, m.in. osy z podrodziny Polistinae (Brachygastra, Polistes i Polybia), poprzez przetwarzanie nektaru kwiatowego roślin miododajnych, a także niektórych wydzielin występujących na liściach drzew iglastych. Miód pszczeli różni się składem od miodu wytwarzanego przez inne owady. Osy pobierają nektar także z roślin trujących dla człowieka, dlatego wytwarzany przez nie miód nierzadko jest przyczyną ciężkich zatruć. Substytutem miodu naturalnego jest miód sztuczny.
Przyprawa – składnik potraw, zwykle stosowany w niewielkich ilościach dla poprawienia ich walorów smakowych, zapachowych i w rzadkich przypadkach (takich jak kurkuma czy szafran) – wizualnych.
W odróżnieniu od głównych składników potraw, przyprawy zwykle nie mają istotnego znaczenia odżywczego. Nierzadko jednak pobudzają trawienie, konserwują potrawy lub działają leczniczo, a dawniej wielu przypisywano też działanie magiczne (stanowiły istotny składnik napojów czarodziejskich i miłosnych). Przyprawy pozwalają w końcu zróżnicować pożywienie bazujące na niewielkiej liczbie produktów podstawowych. Niegdyś odgrywały istotną rolę i należały wielokroć do najcenniejszych surowców, obok kamieni i metali szlachetnych. Z czasem rosnące zróżnicowanie dostępnych produktów podstawowych, łatwość utrzymania walorów smakowych potraw poprzez zamrażanie lub stosowanie środków konserwujących spowodowało spadek znaczenia przypraw. Szczególną rolę odgrywają w kuchni obszarów tropikalnych i subtropikalnych, gdzie warunki klimatyczne sprzyjają osłabianiu apetytu i zaburzeniom trawiennym.
Wyróżnia się przyprawy naturalne, przeważnie pochodzenia roślinnego, i syntetyczne.
Historia przypraw[]
Przez całe tysiąclecia handel przyprawami, szczególnie tymi korzennymi pochodzącymi z odległych krajów Azji, przynosił znaczne zyski i był rozwijany. Przypuszczalnie olbrzymie bogactwa króla Salomona pochodziły w znacznej mierze z tego handlu. Aleksandria za czasów Ptolemeuszów była centrum handlującym przyprawami indyjskimi. Celem wypraw morskich Krzysztofa Kolumba i Johna Cabota były zasobne w przyprawy Indie. Wyspy Moluki były wcześniej nazywane Wyspami Korzennymi i to one były głównym celem wyprawy Ferdynanda Magellana, która w rezultacie skończyła się pierwszym opłynięciem kuli ziemskiej.
W XVII wieku powstawały europejskie kompanie handlowe mające za jeden z celów opanowanie jak największej części handlu przyprawami i korzeniami. Były to kompanie angielskie, francuskie i holenderskie.
Przykłady przypraw[]
Przyprawy w większości są produktami pochodzenia roślinnego i dzielą się na:
Do tzw. innych przypraw należą:
Przyprawy stosowane są także w postaci mieszanek, zwykle ziołowych:
Przypisy
- ↑ Bohumir Hlava, Dagmar Lanska: Rośliny przyprawowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 6-32. ISBN 83-09-00456-7.