Przedmiot
Przeczytaj także...
Przedmiot poznania – to, co jest poznawane przez podmiot poznający; to, do czego odnoszą się akty świadomości (jakiejkolwiek władzy poznającej). Jest podstawowym pojęciem epistemologicznym. Przedmiotem poznania może być niemal każdy byt: istota żywa, przedmiot, ale i abstrakcyjne pojęcie (stan rzeczy).Nazwa – obok zdania i funktora jedna z trzech głównych kategorii syntaktycznych wyróżnionych w teorii kategorii syntaktycznych; nazwa to każde wyrażenie złożone lub proste, które przy danym jego rozumieniu może pełnić funkcję podmiotu lub orzecznika w zdaniu podmiotowo-orzecznikowym. Niekiedy określa się nazwy jako wyrażenia mogące pełnić funkcję podmiotu, nie funkcję podmiotu i orzecznika.
Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) jest ogólnie dostępną encyklopedią internetową filozofii opracowaną przez Stanford University. Każde hasło jest opracowane przez eksperta z danej dziedziny. Są wśród nich profesorzy z 65 ośrodków akademickich z całego świata. Autorzy zgodzili się na publikację on-line, ale zachowali prawa autorskie do poszczególnych artykułów. SEP ma 1260 haseł (stan na 20 stycznia 2011). Mimo, że jest to encyklopedia internetowa, zachowano standardy typowe dla tradycyjnych akademickich opracowań, aby zapewnić jakość publikacji (autorzy-specjaliści, recenzje wewnętrzne).
Przedmiot poznania – to, co jest poznawane przez podmiot poznający; to, do czego odnoszą się akty świadomości (jakiejkolwiek władzy poznającej). Jest podstawowym pojęciem epistemologicznym. Przedmiotem poznania może być niemal każdy byt: istota żywa, przedmiot, ale i abstrakcyjne pojęcie (stan rzeczy).Nazwa – obok zdania i funktora jedna z trzech głównych kategorii syntaktycznych wyróżnionych w teorii kategorii syntaktycznych; nazwa to każde wyrażenie złożone lub proste, które przy danym jego rozumieniu może pełnić funkcję podmiotu lub orzecznika w zdaniu podmiotowo-orzecznikowym. Niekiedy określa się nazwy jako wyrażenia mogące pełnić funkcję podmiotu, nie funkcję podmiotu i orzecznika.
Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) jest ogólnie dostępną encyklopedią internetową filozofii opracowaną przez Stanford University. Każde hasło jest opracowane przez eksperta z danej dziedziny. Są wśród nich profesorzy z 65 ośrodków akademickich z całego świata. Autorzy zgodzili się na publikację on-line, ale zachowali prawa autorskie do poszczególnych artykułów. SEP ma 1260 haseł (stan na 20 stycznia 2011). Mimo, że jest to encyklopedia internetowa, zachowano standardy typowe dla tradycyjnych akademickich opracowań, aby zapewnić jakość publikacji (autorzy-specjaliści, recenzje wewnętrzne).
Przedmiot, obiekt (łac. obiectum) – jedno z podstawowych pojęć ontologii, w języku potocznym określany jako „coś” lub „cokolwiek”. Nie należy go mylić z przedmiotem poznania.
Cecha – w sensie teoriopoznawczym cecha to to, co odróżnia w porządku poznania jeden przedmiot od innego (umożliwia rozpoznanie danego przedmiotu). W sensie metafizycznym cecha to wszystko, z wyjątkiem istoty i istnienia, co o danym przedmiocie można orzec, a więc synonim przypadłości. W logice tradycyjnej dzieli się cechy na istotne, przypadkowe i kontradyktoryczne, a także wyróżnia cechy swoiste i cechy charakterystyczne. W logice współczesnej utożsamiać można natomiast pojęcie cechy z pojęciem zbioru w sensie dystrybutywnym.Stan rzeczy – w filozofii: korelat semantyczny zdania sensownego (prawdziwego lub fałszywego). Stan rzeczy, który ma miejsce to fakt.
Definicje[ | edytuj kod]
Kontrowersje[ | edytuj kod]
Egzystencjalne rozumienie przedmiotu – egzystencjalna koncepcja przedmiotu głosi, że jeśli to, co nazywa się przedmiotem, ma pewne uposażenie jakościowe, czyli jest jakieś, to musi to istnieć, przynajmniej w jakiś pośredni sposób. Ponadto nie sposób przedstawić żadnego przedmiotu bez odniesienia go do istnienia, więc tzw. przedmioty tylko pomyślane muszą jakoś do istnienia się odnosić – inaczej nie można by mieć o nich żadnej wiedzy, a przecież o pewnych przedmiotach tylko pomyślanych (np. krasnoludkach) jakąś wiedzę mamy.
Rzecz, substancja pierwsza, byt jednostkowy (łac. res) – kategoria przedmiotów, od innych przedmiotów (np. zdarzeń czy relacji) różniących się tym, że:Reizm (łac. res – rzecz) termin utworzony przez T. Kotarbińskiego. Reizm jest przykładem i jedną z wersji nominalizmu, rozróżnia się reizm ontologiczny i reizm metodologiczny:
Egzystencjalnie neutralne rozumienie przedmiotu – to rozumienie przedmiotu opiera się na rozumowaniu, że wyznaczenie charakterystyki czegoś nie prowadzi do wniosku o istnieniu tego. Prowadzi to do wniosku, że istnieją przynajmniej dwie kategorie przedmiotów: przedmioty istniejące i przedmioty intencjonalne (przedmioty tylko pomyślane). Także wśród tych klas przedmiotów możliwe są dalsze klasyfikacje ontologiczne, np. na abstrakty i przedmioty fikcyjne dla przedmiotów intencjonalnych. Przedmioty nieintencjonalne klasyfikuje się natomiast w zależności od tego, jak rozumie się istnienie.
Istnienie (łac. existentia) - jedna z najbardziej fundamentalnych (obok pojęcia istoty - essentia) kategorii (pojęć) metafizycznych.Tadeusz Marian Kotarbiński (ur. 31 marca 1886 w Warszawie, zm. 3 października 1981 w Aninie) – polski filozof, logik i etyk, twórca etyki niezależnej, przedstawiciel szkoły lwowsko-warszawskiej, nauczyciel i pedagog, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1929–1951), prezes (1946–1966) i członek honorowy Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, członek honorowy Towarzystwa Naukowego Płockiego, przewodniczący Towarzystwa Kultury Moralnej (1946), przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego (1927–1975), członek Polskiej Akademii Umiejętności (1946–1951), członek rzeczywisty (1953) i prezes (1957–1962) Polskiej Akademii Nauk, członek Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (1956), przewodniczący Rady Naukowej Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa (1957–1968), wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (1958–1968), przewodniczący Międzynarodowego Instytutu Filozoficznego (1960–1963).
Redukcjonizm co do przedmiotu – całkowita lub relacyjna redukcja wszystkich klas przedmiotów do danej określonej klasy przedmiotów, np. do rzeczy w reizmie, zdarzeń w ewentyzmie, procesów w heglizmie, idei w platonizmie. Redukcjonizm może dotyczyć tylko przedmiotów realnych (np. reizm Kotarbińskiego głosi, że jedynymi przedmiotami istniejącymi realnie są rzeczy) lub wszystkich przedmiotów (np. platonizm głosi, że wszystkie przedmioty istnieją, ale mimo to ze względu na to, że mają różny rodzaj istnienia, wszystkie dają się zredukować do najwyżej istniejących idei).
Przedmiot fizyczny (obiekt fizyczny) określa się tradycyjnie jako każdy przedmiot rozciągły w czasie i przestrzeni (choć konsekwencje zasady nieoznaczoności komplikują tę definicję). Jest sporne, czy istnieją jakieś przedmioty niefizyczne, np. przedmioty psychiczne i duchowe.Osoba (πρόσωπον [prosopon], łac. persona) – pierwotnie, zarówno po grecku, jak i po łacinie słowo to oznaczało „maskę”, którą zakładali aktorzy w teatrze starożytnym. Następnie zaczęto go używać w odniesieniu do roli, jaką jednostka odgrywa w dramacie życia. Podmiot o rozumnej naturze. Może nim być człowiek, a także Bóg, rozumiany jako byt wyróżniający się najdoskonalszą formą istnienia. We współczesnej filozofii pojęcie kluczowe dla chrześcijańskiego i niechrześcijańskiego personalizmu, mającego źródła w chrześcijańskim (zwłaszcza tomistycznym) rozumieniu człowieka jako bytu odrębnego od świata rzeczy, przyrody, w tym także zwierząt.
Klasyfikacja przedmiotów[ | edytuj kod]
Kategorie przedmiotów[ | edytuj kod]
Rzecz i osoba, stan rzeczy, relacja, cecha i właściwość, zdarzenie, proces.
Własność (łac. dominium, nłac. proprium) – w sensie węższym synonim cechy (w rozumieniu metafizycznym, a więc wszystkiego – prócz istoty i istnienia – co o danym przedmiocie można orzec; tak rozumiana cecha/własność jest synonimem przypadłości). W sensie szerszym każde określenie, które przysługuje danemu przedmiotowi: tak rozumiana własność jest rodzajem właściwości.Konkret (łac. concretus - gęsty, twardy, mocny) - pojęcie dopełniające pojęcie abstraktu. Konkret jest przedmiotem:
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Platonizm – niejednorodny nurt filozoficzny, opierający się na filozofii Platona (427-347 p.n.e.). W poszczególnych epokach historycznych, rozwijały się różne odłamy platonizmu, niejednokrotnie bardzo się od siebie różniące.Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
Warto wiedzieć że... beta
Ewentyzm – koncepcja ontologiczna sformułowana w oparciu o odkrycia w dziedzinie nauk fizycznych i psychologicznych, zgodnie z którą świat rzeczywisty, jawiący się z pozoru jako funkcjonalny zbiór podmiotów i przedmiotów, faktycznie stanowi wielopoziomową strukturę zdarzeń. Zdaniem ewentystów w istocie przedmioty to swoiste struktury elementarnych zdarzeń fizykalnych (m.in. formującego atomy wiązania się nukleonów wraz z poruszaniem się elektronów), podmioty zaś także i elementarnych zdarzeń psychicznych (m.in. uświadamianie sobie siebie). Podmioty i przedmioty, będąc w mikroskali strukturami zdarzeń, uczestniczą w strukturach zdarzeń i współtworzą te z nich, dla których same pełnią role elementarne (m.in. istnienie grup, gromad, gatunków), czego wynikiem końcowym w makroskali jest ogólnie pojęty świat rzeczywisty. Polska odmianą ewentyzmu jest ewentyzm punktowy.
International Standard Serial Number, ISSN czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego – ośmiocyfrowy niepowtarzalny identyfikator wydawnictw ciągłych tradycyjnych oraz elektronicznych. Jest on oparty na podobnej koncepcji jak identyfikator ISBN dla książek, ISAN dla materiałów audio-wideo. Niektóre publikacje wydawane w seriach mają przyporządkowany zarówno numer ISSN, jak i ISBN.
Gemeinsame Normdatei (GND) – kartoteka wzorcowa, stanowiąca element centralnego katalogu Niemieckiej Biblioteki Narodowej (DNB), utrzymywanego wspólnie przez niemieckie i austriackie sieci biblioteczne.
Ontologia lub metafizyka (por. metafizyka klasyczna) – podstawowy (obok epistemologii) dział filozofii starający się badać strukturę rzeczywistości i zajmujący się problematyką związaną z pojęciami bytu, istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu i jego własności, przyczynowości, czasu, przestrzeni, konieczności i możliwości.
Krasnoludek, krasnal, skrzat – przyjazna ludziom istota pojawiająca się często w literaturze polskiej i zagranicznej, szczególnie w baśniach. Krasnoludki wyglądem przypominają małych ludzi. Przeważnie są przedstawiane w szpiczastych czerwonych czapeczkach, od koloru których pochodzi ich polska nazwa. Występują zarówno w baśniowej tradycji polskiej, jak i innych narodów europejskich.
Łacina, język łaciński (łac. lingua Latina, Latinus sermo) – język indoeuropejski z podgrupy latynofaliskiej języków italskich, wywodzący się z Lacjum (łac. Latium), krainy w starożytnej Italii, na północnym skraju której znajduje się Rzym.
Abstrakt, byt abstrakcyjny - pojęcie powstałe w wyniku procesu abstrakcji, przeciwstawiające się konkretowi. Mimo że podział przedmiotów na konkretne i abstrakcyjne bywa uważany za pełny i wyczerpujący, jest wiele definicji abstraktu, z których wszystkie bywają podważane: abstrakt to przedmiot niepoznawalny za pomocą zmysłów, nie mogący być wykazany ostensywnie, nieposiadający przyczyn i niewywołujący skutków, konieczny, niezależny od czasu i przestrzeni. Każde z tych określeń abstraktu może być podważone - nominaliści w ogóle odmawiają abstraktom istnienia realnego. Tak na przykład określenie bytu abstrakcyjnego, jako nie posiadającego przyczyn i nie wywołującego skutków, sprawia trudności epistemologiczne: przedmiot niewywołujący skutków, jako nieoddziałujący na aparat poznawczy, nie może być bowiem poznawany.