Pryncypat - Rzym
Przeczytaj także...
Klaudiusz, Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus, oficjalna tytulatura cesarska: Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus (ur. 1 sierpnia 10 p.n.e. w Lugdunum w Galii, zm. 13 października 54 n.e.) – historyk, czwarty cesarz rzymski od 25 stycznia 41 roku do swojej śmierci, syn Druzusa Starszego i Antonii Młodszej; bratanek cesarza Tyberiusza, stryj cesarza Kaliguli, brat Germanika.Domicjan (ur. 24 października 51, zm. 18 września 96), Domitianus, Titus Flavius Domitianus, Imperator Caesar Domitianus Augustus, urodzony w Rzymie syn Wespazjana i Domitilli Starszej. Brat Tytusa Flawiusza i Domitilli Młodszej. Cesarz rzymski z dynastii Flawiuszy panujący od 14 września 81 roku do 18 września 96 roku n.e. W początkach swojego panowania w roku 82 osobiście poprowadził siłami 9 legionów wyprawę wojenną przeciwko germańskim plemionom Chattów, których pokonał i odepchnął w głąb Germanii, rozszerzając Agri Decumates, odbył z tego tytułu uroczysty triumf i przyjął przydomek Germanicus w roku 85. Także w tym roku Dakowie najechali na prowincję Mezję. Po sprowadzeniu posiłków, w tym jednego legionu z Brytanii, Rzymianie ruszyli do kontrnatarcia zakończonego klęską (zniszczony cały legion V Alaude). Na teren wojny przybył osobiście Domicjan (rok 88), lecz wobec groźby najazdu plemion Jazygów, Markomanów, Kwadów oraz buntu, który wzniecił Saturninus, namiestnik Górnej Germanii, został zmuszony do zawarcia pokoju z władcą Daków w roku 89. Uznał go za króla, obiecał coroczne subsydia pieniężne, specjalistów od fortyfikacji obronnych, licząc na nich jako sojuszników przeciwko innym agresywnym plemionom. Decebal miał zwrócić jeńców wojennych oraz wydać część broni, czego nie uczynił. W roku 92 cesarz przeprowadził wyprawę przeciwko Jazygom, Kwadom i Markomanom. Przeprowadził reformy w administracji państwa, na wysokie stanowiska w kancelariach cesarskich powołując zamiast wyzwoleńców ekwitów, do pobierania podatków wyznaczył państwową służbę z prokuratorami do ich pilnowania (zakończył działalność prywatnych spółek publikanów pobierających podatki). Wyższe stanowiska w armii powierzał również ekwitom, pomijając senatorów. Dokończył budowę Koloseum.
Princeps senatus (pol. pierwszy w senacie, najznakomitszy senator), w starożytnym Rzymie tytuł nadawany senatorowi, którego cenzorowie jako pierwszego umieścili na liście członków senatu. Tytuł nadawano na pięć lat, oprócz prestiżu dawał wymierne korzyści – uhonorowany w ten sposób senator rozpoczynał dyskusję nad złożonymi wnioskami, co mogło znacząco wpłynąć na jej przebieg.
Klaudiusz, Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus, oficjalna tytulatura cesarska: Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus (ur. 1 sierpnia 10 p.n.e. w Lugdunum w Galii, zm. 13 października 54 n.e.) – historyk, czwarty cesarz rzymski od 25 stycznia 41 roku do swojej śmierci, syn Druzusa Starszego i Antonii Młodszej; bratanek cesarza Tyberiusza, stryj cesarza Kaliguli, brat Germanika.Domicjan (ur. 24 października 51, zm. 18 września 96), Domitianus, Titus Flavius Domitianus, Imperator Caesar Domitianus Augustus, urodzony w Rzymie syn Wespazjana i Domitilli Starszej. Brat Tytusa Flawiusza i Domitilli Młodszej. Cesarz rzymski z dynastii Flawiuszy panujący od 14 września 81 roku do 18 września 96 roku n.e. W początkach swojego panowania w roku 82 osobiście poprowadził siłami 9 legionów wyprawę wojenną przeciwko germańskim plemionom Chattów, których pokonał i odepchnął w głąb Germanii, rozszerzając Agri Decumates, odbył z tego tytułu uroczysty triumf i przyjął przydomek Germanicus w roku 85. Także w tym roku Dakowie najechali na prowincję Mezję. Po sprowadzeniu posiłków, w tym jednego legionu z Brytanii, Rzymianie ruszyli do kontrnatarcia zakończonego klęską (zniszczony cały legion V Alaude). Na teren wojny przybył osobiście Domicjan (rok 88), lecz wobec groźby najazdu plemion Jazygów, Markomanów, Kwadów oraz buntu, który wzniecił Saturninus, namiestnik Górnej Germanii, został zmuszony do zawarcia pokoju z władcą Daków w roku 89. Uznał go za króla, obiecał coroczne subsydia pieniężne, specjalistów od fortyfikacji obronnych, licząc na nich jako sojuszników przeciwko innym agresywnym plemionom. Decebal miał zwrócić jeńców wojennych oraz wydać część broni, czego nie uczynił. W roku 92 cesarz przeprowadził wyprawę przeciwko Jazygom, Kwadom i Markomanom. Przeprowadził reformy w administracji państwa, na wysokie stanowiska w kancelariach cesarskich powołując zamiast wyzwoleńców ekwitów, do pobierania podatków wyznaczył państwową służbę z prokuratorami do ich pilnowania (zakończył działalność prywatnych spółek publikanów pobierających podatki). Wyższe stanowiska w armii powierzał również ekwitom, pomijając senatorów. Dokończył budowę Koloseum.
Princeps senatus (pol. pierwszy w senacie, najznakomitszy senator), w starożytnym Rzymie tytuł nadawany senatorowi, którego cenzorowie jako pierwszego umieścili na liście członków senatu. Tytuł nadawano na pięć lat, oprócz prestiżu dawał wymierne korzyści – uhonorowany w ten sposób senator rozpoczynał dyskusję nad złożonymi wnioskami, co mogło znacząco wpłynąć na jej przebieg.
Pryncypat (od łac. princeps civium Romanorum) – forma rządów w okresie Cesarstwa Rzymskiego wprowadzona po 27 roku p.n.e. przez Oktawiana Augusta. Władza skupiona była w rękach jednostki przy zachowaniu pozorów instytucji republikańskich.
Cesarz był princepsem, „pierwszym obywatelem republiki”, piastującym jednocześnie funkcje imperatora, przywódcy senatu, prokonsula zarządzającego 18 prowincjami, najwyższego kapłana, trybuna ludowego i cenzora ustalającego listy senatorów. Pryncypat nie był dziedziczny, ale władca miał możliwość wyznaczenia swego następcy. Pryncypat trwał w Rzymie aż do rządów Dioklecjana.
Gaius Iulius Caesar Germanicus, (ur. 31 sierpnia 12 n.e., zm. 24 stycznia 41 n.e.) – cesarz rzymski od 18 marca 37 r. Oficjalna tytulatura: Gaius Iulius Caesar Augustus Germanicus.Publiusz Eliusz Hadrian (Publius Aelius Hadrianus; ur. 24 stycznia 76 w Itálice lub Rzymie, zm. 10 lipca 138 w Bajach) – w latach 117-138 cesarz rzymski. Po śmierci został zaliczony w poczet bogów.
Cesarze okresu pryncypatu: Dynastia Julijsko-Klaudyjska
Następnie cesarzem poprzez zamach stanu został Maksymin Trak, po nim Gordian I i jego syn Gordian II. Przez pół wieku cesarzami ogłaszało się samowolnie wielu wpływowych ludzi, większość z nich nigdy nawet nie była w Rzymie. Proceder ten osłabiał i rozbijał wewnętrznie Rzym aż do czasów Dioklecjana i jego prób wzmocnienia autorytetu władzy, owocujących dominatem – najpierw wprowadzeniem tetrarchii, a po śmierci Dioklecjana monarchii cesarskiej.
Karakalla (ur. 4 kwietnia 188, zm. 8 kwietnia 217; Caracalla, Marcus Aurelius Antoninus Bassianus, Marcus Aurelius Severus Antoninus) – cesarz rzymski. Syn Septymiusza Sewera i Julii Domny. Współrządził z ojcem, po jego śmierci (krótkotrwale) z bratem Getą. Po jego zamordowaniu w roku 212 został cesarzem samodzielnym.Heliogabal (Elagabalus, Varius Avitus Bassianus), po obwołaniu cesarzem Marek Aureliusz Antoninus (Marcus Aurelius Antoninus, ur. 204 w Emesie, zm. 11 marca 222 w Rzymie) – w latach 218-222 cesarz rzymski z dynastii Sewerów.
Warto wiedzieć że... beta
Pontifex Maximus (łac. najwyższy kapłan; dosłownie: najwyższy budowniczy mostów) – najwyższy w hierarchii kapłan w starożytnym Rzymie, przełożony kolegium kapłańskiego, tzw. pontyfików.
Tetrarchia (z greckiego rządy czterech, czwórwładza; łac. kwadrumwirat) – system rządów w cesarstwie rzymskim wprowadzany stopniowo przez cesarza Dioklecjana od 286 roku. Polegał na równoczesnym panowaniu czterech osób: dwóch augustów i dwóch władców niższej rangi z tytułem cezara.
Prowincje rzymskie – jednostki administracyjne cesarstwa rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Italią). Liczba i rozmiary poszczególnych prowincji zmieniały się na przestrzeni dziejów Imperium w zależności od warunków zewnętrznych i polityki wewnętrznej. Pierwszą rzymską prowincją była wyspa Sycylia, podbita w 241 p.n.e. w czasie I wojny punickiej. Zasadniczo prowincje rzymskie dzieliły się na dwa rodzaje:
Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146 w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York) – ekwita, prawnik, cesarz rzymski w latach 193-211.
Galba (właśc. Servius Sulpicius Galba, po objęciu władzy jako cezar: Servius Galba Imperator Caesar Augustus; 25 grudnia 3 p.n.e., Terracina - 15 stycznia 69 n.e.) - cesarz rzymski od 8 czerwca 68 r. do swojej śmierci. Jego panowanie zapoczątkowało rok czterech cesarzy.
Publiusz Helwiusz Pertynaks lub Pertinaks (Publius Helvius Pertinax, ur. 1 sierpnia 126, zm. 28 marca 193) – cesarz rzymski w 193, syn Helviusa Successusa (wyzwoleńca z Ligurii, handlarza drewnem). Z żoną Flawią Titianą miał syna o tym samym imieniu – Pertynaks.
Klodiusz Albinus, Klodiusz Albin (łac. Decimus Clodius Septimus Albinus) (ur. ok. 150, zm. 19 lutego 197) – był namiestnikiem Brytanii. Cesarz rzymski w latach 196-197 – uzurpator mianowany przez wojska w Galii i Hiszpanii.