Pro14 (Guinness Pro14, dawniej Liga Celtycka oraz Pro12) – profesjonalna liga rugby union, w której rywalizują najlepsze drużyny z Irlandii, Szkocji, Walii i Włoch, a także drużyny z Południowej Afryki. Uważana jest za jedną z trzech najlepszych lig rugby union w Europie obok angielskiej Premiership i francuskiej Top 14.

Format i uczestnicy rozgrywek[ | edytuj kod]

Fragment meczu Munster – Cardiff Blues z sezonu 2006/2007

Fragment meczu Connacht – Munster z sezonu 2009/2010

Liga została założona jako Liga Celtycka w 2001 dla najlepszych drużyn z Irlandii, Szkocji i Walii. W pierwszym sezonie wzięło udział piętnaście drużyn: cztery irlandzkie zespoły prowincjonalne (Connacht, Leinster, Munster i Ulster), dwie drużyny szkockie (Edinburgh Reivers i Glasgow) oraz dziewięć walijskich klubów (Bridgend, Caerphilly, Cardiff, Ebbw Vale, Llanelli, Neath, Newport, Pontypridd i Swansea). Zespoły podzielono na dwie grupy (7- i 8-zespołową), w których rozgrywki były toczone systemem ligowym (każda drużyna rozgrywała z pozostałymi drużynami w grupie po jednym meczu), a po cztery najlepsze zespoły awansowały do fazy play-off, która kończyła się spotkaniem finałowym. W pierwszym sezonie część spotkań stanowiła jednocześnie część rozgrywek powstałej w 1999 roku Welsh-Scottish League. W drugim sezonie rozgrywek liczba drużyn została powiększona do 16 – dołączył do nich trzeci szkocki zespół, The Borders.

Pierwsza poważniejsza zmiana formatu ligi nastąpiła w sezonie 2003/2004 i związana była z reformą rozgrywek rugby union w Walii – wprowadzono tam system zespołów prowincjonalnych na wzór Irlandii oraz Szkocji i zamiast dotychczasowych dziewięciu drużyn z tego kraju, w rozgrywkach wzięło udział pięć nowo utworzonych zespołów: Cardiff Blues, Celtic Warriors, Llanelli Scarlets, Neath-Swansea Ospreys i Newport Gwent Dragons. Łączna liczba uczestników ligi wynosiła dwanaście, zrezygnowano z podziału na dwie grupy i fazy play-off – rozgrywki toczyły się systemem ligowym, w którym każda drużyna rozgrywała z wszystkimi pozostałymi po dwa spotkania (w domu i na wyjeździe). Liga Celtycka stała się jedyną zawodową ligą rugby w krajach, z których pochodziły uczestniczące w niej kluby. System ten obowiązywał także w kolejnych latach, zmieniała się jednak liczba drużyn: już w 2004 rozgrywki opuścił jeden z niedawno powstałych walijskich zespołów prowincjonalnych Celtic Warriors, a w 2007 szkocki Border Reivers (dawniej The Borders), w ten sposób liczba uczestników została ograniczona do 10.

Od sezonu 2009/2010 powrócono do rozgrywania fazy play-off, w której uczestniczyły cztery najlepsze drużyny w tabeli ligowej po sezonie zasadniczym. W 2010 do ligi dopuszczono dwa zespoły włoskie (Benetton i Aironi), a celem tej inicjatywy było m.in. podniesienie poziomu rugby union we Włoszech. Od 2011 wprowadzono nową nazwę ligi: Pro12. W 2012 nastąpiła zmiana w składzie ligi – włoskie Aironi zostało zastąpiono przez inną drużynę z tego kraju, Zebre.

Kolejna zmiana formatu rozgrywek nastąpiła w sezonie 2017/2018 i związana była z poszerzeniem ligi o kolejne dwa zespoły. Tym razem do rozgrywek dołączyły dwie drużyny z RPA, które zostały usunięte z rozgrywek Super Rugby (Cheetahs i Southern Kings). Nazwa ligi została tym samym zmieniona na Pro14. W sezonie drużyny podzielone są na dwie konferencje (w każdej po dwie drużyny irlandzkie i walijskie oraz po jednej szkockiej, włoskiej i południowoafrykańskiej). Drużyny z jednej konferencji grają pomiędzy sobą mecz i rewanż, a ponadto rozgrywają dziewięć spotkań z drużynami z drugiej konferencji, w tym dwa o charakterze regionalnych derby. Także faza play-off została zmodyfikowana: uczestniczą w niej po trzy najlepsze zespoły z każdej konferencji (zespoły z miejsc 2 i 3 rozgrywają ćwierćfinały, których stawką jest awans do półfinałów, w których ich przeciwnikami są zwycięzcy konferencji).

Sezon 2019/2020 z powodu pandemii COVID-19 został skrócony: nie rozegrano części fazy zasadniczej oraz ćwierćfinałów; sezonu nie dokończyły też drużyny z Południowej Afryki. Z tego samego powodu drużyny południowoafrykańskie nie mogły przystąpić do kolejnego sezonu. We wrześniu 2020 ogłoszono rozwiązanie jednej z tych drużyn (Southern Kings). W końcu 2020 podjęto decyzję o wycofania także drugiej południowoafrykańskiej drużyny, Cheetahs, i wprowadzeniu do ligi czterech drużyn uczestniczących dotąd w rozgrywkach Super Rugby: Bulls, Lions, Sharks i Stormers. W związku z tym zmieniono także format trwającego sezonu 2020/2021: postanowiono, że każda drużyna w fazie zasadniczej zagra tylko 16 meczów, a następnie zwycięzcy obu konferencji spotkają się w finale ligi (nie odbędą się ani ćwierćfinały, ani półfinały). Dzięki skróceniu w ten sposób czasu trwania rozgrywek ligowych w końcu wiosną 2021 zostanie rozegrany dodatkowy turniej o nazwie Rainbow Cup z udziałem dotychczasowych drużyn Pro14 oraz nowo przyjętych drużyn z Południowej Afryki.