Wydanie z 16 marca
1917: „Prawda” informuje o deklaracji niepodległości Polski
Prawda (ros. Правда) – nazwa gazety codziennej, będącej oficjalnym organem prasowym Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i jej poprzedniczek.
W latach 1908–1912 w Wiedniu wychodziła socjaldemokratyczna gazeta „Prawda” kierowana przez Lwa Trockiego należącego wtedy do frakcji mienszewików (tzw. wiedeńska „Prawda”). W roku 1912 na szóstej konferencji SDPRR(b) odbywającej się w Pradze powołano z inicjatywy Lenina do istnienia gazetę o tej samej nazwie jako organ frakcji bolszewików. Pierwszy numer leninowskiej „Prawdy” wyszedł 22 kwietnia (5 maja) 1912 roku. Gazeta była przemycana na teren Imperium Rosyjskiego, a jej nakład sięgał 40-60 tysięcy egzemplarzy.
Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (ros. Санкт-Петербург, Sankt-Pietierburg, potocznie Петербург, Pietierburg; dawniej Piotrogród, ros. Петроград, Leningrad, ros. Ленинград) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską na terytorium zawierającym m.in. ponad 40 wysp. W latach 1712–1918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km², liczba ludności 4 600 276.Pucz moskiewski, Pucz sierpniowy lub Pucz Janajewa to nieudana próba przejęcia władzy w ZSRR przez "twardogłowych" liderów KPZR w sierpniu 1991.
Po rewolucji lutowej Prawda była wydawana w Piotrogrodzie, jako organ KC i komitetu piotrogrodzkiego SDPRR(b). Jej nakład sięgał wtedy 85-90 tys. egzemplarzy. W marcu 1917 roku z zsyłki wrócili Józef Stalin i Lew Kamieniew, którzy przejęli redakcję Prawdy. Pierwszy porewolucyjny numer ukazał się w niedzielę, 5 marca 1917 roku. Na winiecie pojawiło się wówczas hasło, które towarzyszyło gazecie przez kolejne lata: „Proletariusze wszystkich krajów łączcie się”.
Bolszewicy (ros. большевики) – określenie grupy członków Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, która na II Zjeździe tej partii w 1903 roku, uznała się za większościową frakcję w partii, a swoich przeciwników określiła mienszewikami.Praga (czes. i słow. Praha, niem. Prag) – stolica i największe miasto Czech, położone w środkowej części kraju, nad Wełtawą. Jest miastem wydzielonym na prawach kraju, będąc jednocześnie stolicą kraju środkowoczeskiego.
Po przejęciu władzy przez bolszewików w wyniku tzw. rewolucji październikowej siedziba gazety została przeniesiona do Moskwy, gdzie wychodziła odtąd jako organ KC partii. Przez cały okres władzy komunistycznej w Rosji i ZSRR była najważniejszym dziennikiem kraju (obok rządowego dziennika Izwiestija) i głównym narzędziem propagandy komunistycznej. Jej nakład sięgał 10,6 miliona egzemplarzy (w 1975) W roku 1991 gazeta decyzją Borysa Jelcyna wobec puczu Janajewa przestała być organem KPZR. Obecnie jej nakład wynosi ok. 100 tys. egz.
Rewolucja październikowa w Rosji (według terminologii sowieckiej Wielka Socjalistyczna Rewolucja Październikowa) – określenie, stosowane na:Lew Dawidowicz Trocki, właśc. Лейба Давидович Бронштейн, Lejba Dawidowicz Bronsztejn (ur. 7 listopada [26 października st.st.] 1879 w Janówce w guberni chersońskiej, zm. 21 sierpnia 1940 w Meksyku) – rewolucjonista rosyjski, jeden z twórców i przywódców RFSRR i ZSRR. Przewodniczący Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego w Piotrogrodzie w czasie rewolucji październikowej, członek Biura Politycznego RKP(b) i WKP(b), komisarz ludowy spraw zagranicznych RFSRR, następnie komisarz ludowy wojny i marynarki wojennej w rządzie RFSRR i ZSRR (do 1925). Konkurent Józefa Stalina do objęcia władzy po śmierci Włodzimierza Lenina. L. Trocki został zamordowany z polecenia J. Stalina, Sekretarza Generalnego WKP(b).
Człon nazwy „prawda” nosiły też inne dzienniki partyjne w ZSRR, np. Komsomolskaja Prawda, dzienniki lokalne. Część z nich pozostała przy tej nazwie do dziś.
Redaktorzy naczelni Prawdy[ | edytuj kod]
Lenin, Połatiejew, Jegorow, Jeremiejew, Mołotow, Stalin i inni – kolegium redakcyjne (1912-1918)
Nikołaj Bucharin (1918–1929)
Michaił Olminski
Maksimilian Sawieljew (1928–1930)
Haralds Krūmiņš (1930)
Lew Mechlis (1930–1937)
? (1937–1940) – okres „czystki”, red. nieznany
Piotr Pospiełow (1940–1949)
Michaił Susłow (1949–1950)
Leonid Iljiczow (1951–1952)
Dmitrij Szepiłow (1952–1956)
Pawieł Satiukow (1956–1964)
Aleksiej Rumiancew (1964–1965)
Michaił Zimianin (1965–1976)
Wiktor Afanasjew (1976–1989)
Iwan Frołow (1989–1991)
Giennadij Sielezniow (1991–1993)
Wiktor Linnik (1993–1994)
Aleksander Iljin (1994–2003)
Walentin Szurczanow (2005-2009)
Boris Komocki (od 2009)
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Wersja internetowa gazety
Archiwalne numery
Włodzimierz Lenin (ros. Владимир Ленин), właśc. Władimir Iljicz Uljanow (ros. Владимир Ильич Ульянов), (ur. 10 kwietnia/22 kwietnia 1870 w Symbirsku, zm. 21 stycznia 1924 w Gorkach pod Moskwą) – rosyjski polityk, organizator i przywódca rewolucji październikowej, a następnie pierwszy przywódca Rosji Radzieckiej. Współzałożyciel i lider partii bolszewickiej. Teoretyk ideologii komunizmu.Gazeta – rodzaj wydawnictwa ciągłego, czasopismo ukazujące się częściej niż raz w tygodniu, najczęściej codziennie (dziennik) – w rozumieniu wszystkich dni roboczych.
Warto wiedzieć że... beta
Leonid Fiodorowicz Iljiczow (ros. Леони́д Фёдорович Ильичёв, ur. 28 marca 1906 w Krasnojarsku, zm. 18 sierpnia 1990 w Moskwie) – radziecki filozof, dziennikarz i polityk.
Mienszewicy (ros. меньшевик - będący w mniejszości) – odłam SDPRR, powstały w 1903 roku na II Zjeździe Partii w Brukseli, sprzeciwiający się rewolucyjnemu kierunkowi, w którym Lenin zamierzał prowadzić partię.
Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego (KPZR, ros. Коммунистическая партия Советского Союза – КПСС) – ostatnia nazwa założonej w 1903 partii komunistycznej, rządzącej w RFSRR i ZSRR od 1917 do 1991 (1903-1912 SDPRR, Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji, frakcja bolszewików; 1912-1918 SDPRR(b), Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (bolszewików); 1918-1925 RPK(b), Rosyjska Partia Komunistyczna (bolszewików); 1925-1952 WKP(b), Wszechzwiązkowa Partia Komunistyczna (bolszewików)). Formalnie centralną instancją partii był Komitet Centralny (KC), największą zaś realną władzę posiadało jego Biuro Polityczne i Sekretariat Komitetu Centralnego na czele z sekretarzem generalnym. Generalny sekretarz KC był przywódcą całej partii. Sekretariatowi KC podlegały wydziały Komitetu Centralnego, oparte na zasadzie funkcjonalnej i pełniące funkcje ministerstw. W okresie istnienia ZSRR partia miała też swoje republikańskie sekcje (komunistyczne partie republik związkowych ZSRR) z wyjątkiem (do 1990) Rosji. Kontrolowała też większość innych partii komunistycznych na świecie, zarówno formalnie poprzez organizacje międzynarodowe (np. Komintern, Kominform), jak i nieformalnie w wyniku faktycznego zwierzchnictwa ZSRR nad częścią z państw oraz sponsorowania i utrzymywania kontaktów w pozostałych przez Wydział Zagraniczny Komitetu Centralnego i radziecki wywiad (INO NKWD i GRU).
Izwiestija (ros. Известия) – rosyjski dziennik, bardzo popularny, także w czasach ZSRR. Powstał w 1917 roku w Moskwie. Zachował charakter gazety ogólnonarodowej, chociaż czytają go głównie studenci i ludzie z wyższym wykształceniem.
Socjaldemokracja – lewicowy ruch społeczny wywodzący się z ruchu robotniczego, który za główny cel stawia sobie budowę ustroju i społeczeństwa socjalistycznego drogą demokratycznych reform.
Michaił Zimianin, ros. Михаи́л Васи́льевич Зимя́нин (ur. 1914, zm. 1 maja 1995) - radziecki działacz państwowy, I sekretarz Komunistycznej Partii Białorusi(1953), sekretarz KC KPZR (1976 - 1987).
Giennadij Nikołajewicz Sielezniow ros. Геннадий Николаевич Селезнёв (ur. 6 listopada 1947, zm. 19 lipca 2015) – radziecki i rosyjski polityk, przewodniczący rosyjskiej Dumy Państwowej w latach 1996-2003.
