Generał
Henryk Dembiński wraz z partyzantami litewskimi podczas powstania listopadowego
Bitwa pod
Mariampolem stoczona przez polskie partie powstańcze w kwietniu 1831 podczas powstania listopadowego
Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych (także powstanie listopadowe na Litwie, Żmudzi i Rusi Białej) – walki regularnych formacji Wojska Polskiego i polskich partii powstańczych jakie miały miejsce w czasie powstania listopadowego na obszarze północno-zachodniej części ziem zabranych.
Królestwo Prus (niem. Königreich Preußen) – oficjalny tytuł państwa prusko-brandenburskiego po 1701, wraz z pozostałymi domenami dynastii Hohenzollernów w latach 1701-1918, od 1871 wchodzące w skład Cesarstwa Niemieckiego. Terytorium Królestwa Prus obejmowało dwie trzecie całego obszaru Cesarstwa Niemieckiego.Ezechiel Staniewicz (ur. ok. 1796, zm. 3 listopada 1855 w Brukseli) – marszałek szlachty powiatu rosieńskiego w latach 1826-1830, naczelnik powiatu rosieńskiego w powstaniu listopadowym.
Po wybuchu powstania w Królestwie Kongresowym, Rosjanie postanowili je odciąć od potencjalnego zaplecza powstańczego na ziemiach zabranych, wcielonych bezpośrednio do Imperium Rosyjskiego. 1 grudnia 1830 władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny w guberni wileńskiej, grodzieńskiej, mińskiej i w obwodzie białostockim, aresztując potencjalnych przywódców insurekcji. Obszary te podporządkowano głównodowodzącemu wojsk rosyjskich feldmarszałkowi Iwanowi Dybiczowi Zabałkańskiemu. Skonfiskowano broń pozostającą w rękach prywatnych, uwięziono i zesłano na Syberię podejrzanych o przygotowywanie wystąpień zbrojnych.
Powiat lub ujezd wiłkomierski – dawny powiat w pd-wsch. części guberni kowieńskiej, utworzony po rozbiorach Polski w miejsce starostwa grodowego wiłkomirskiego.Ziemie Zabrane, prowincje zabrane (ros. Западный край, Kraj Zachodni) – wschodnie województwa Rzeczypospolitej zagarnięte w latach 1772–1795 przez Imperium Rosyjskie w wyniku rozbiorów, tereny zaboru rosyjskiego z wyłączeniem terytorium Królestwa Polskiego.
Już w grudniu 1830 opinia publiczna bezskutecznie domagała się od dyktatora generała Józefa Chłopickiego wkroczenia z wojskiem na Litwę, by w ten sposób sparaliżować działania zaczepne wojsk rosyjskich w Królestwie. Chłopicki stracił tym samym możliwość rozbicia VI Korpusu generała Grigorija Rosena. Podstawą operacyjną wojsk rosyjskich rzuconych przeciwko Królestwu była linia Grodno–Białystok–Brześć.
Puszcza Białowieska – kompleks leśny położony na terenie Polski i Białorusi, odznaczający się dużymi walorami przyrodniczymi i historycznymi. W Puszczy Białowieskiej zachowały się ostatnie fragmenty lasu o charakterze pierwotnym. Tutaj mieszka największa populacja wolnego żubra na świecie.Puszcza Nalibocka (biał. Налібоцкая пушча) – duży, liczący ok. 240 tys. ha kompleks leśny w północno-zachodniej części Białorusi, na prawym brzegu Niemna, na Wyżynie Białoruskiej. Teren pagórkowaty i falisty. Bogata fauna, m.in. jeleń, łoś, dzik, jenot, bóbr, niedźwiedź brunatny; ptaki: głuszec, cietrzew oraz słonka. Rzeźba urozmaicona, polodowcowa. Duże powierzchnie zajmują bagna i bory sosnowe. Jezior jest niewiele. Największym jest położone około 15 km na południowy-zachód od Nalibok Jezioro Kromań. Nazwa Puszczy wywodzi się od leżącego w odwiecznych borach w widłach Niemna i Berezyny Niemeńskiej miasteczka Naliboki.
Na początku 1831 na Litwie rozpoczęto w poszczególnych powiatach przygotowania do wybuchu powstania. W Wilnie powołano tak zwany Komitet Główny zwany także Rządem Polskim Tymczasowym na Litwie, Centralnym Komitetem Wileńskim lub Najwyższym Komitetem, który starał się utrzymywać kontakty z władzami powstańczymi w Warszawie i tworzącymi się tajnymi komitetami powiatowymi. W jego skład weszli: Antoni Gorecki, Stanisław Szumski, Ludwik Zambrzycki, Edward Römer, Justyn Hrebnicki, Michał Baliński i Leon Rogalski.
Stan wojenny – jeden ze stanów nadzwyczajnych, polegający na przejęciu administracji przez wojsko. Stan wojenny może być wprowadzony przez rząd danego kraju w celu przywrócenia porządku publicznego w wypadku takich zdarzeń jak zamach stanu czy w celu zdławienia opozycji politycznej.Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (ros. Санкт-Петербург, Sankt-Pietierburg, potocznie Петербург, Pietierburg; dawniej Piotrogród, ros. Петроград, Leningrad, ros. Ленинград) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską na terytorium zawierającym m.in. ponad 40 wysp. W latach 1712–1918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km², liczba ludności 4 600 276.
Sejm powstańczy wyrażał pragnienie przyłączenia do Królestwa ziem przedrozbiorowych, zagarniętych przez Rosję. Po przyjęciu 25 stycznia 1831 uchwały o detronizacji cesarza Mikołaja I z tronu polskiego Sejm wydał odezwę do mieszkańców ziem zabranych, która głosiła między innymi: Bracia Litwini, Wołynia, Ukrainy i Podola! Wy którzy jesteście z nami, bierzcie za oręż, który wam podajemy. Z polecenia naszego twórzcie bratnie hufce i spieszcie z nami do ziem waszych, ażeby ujarzmionych ziomków wyswobodzić.19 maja 1831 Sejm podjął uchwałę O reprezentacji Litwy i Rusi, mocą której przyznał reprezentację parlamentarną mieszkańcom ziem zabranych.
Kościół unicki w I Rzeczypospolitej (łac. Ecclesia Ruthena unita, dosł. Ruski Kościół Unicki) – katolicki Kościół wschodni działający na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, uznający władzę i autorytet papieża i zarządzany przez metropolitę kijowskiego. Powstał w wyniku unii brzeskiej, a jego rozwój przerwały lub znacząco zmieniły rozbiory Rzeczypospolitej. Obecnie traktowany jest zazwyczaj jako fragment historii Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego.Staroobrzędowcy, starowierzy, starowiercy (ros. старообрядчество) – wyznanie powstałe wskutek rozłamu (cs. raskoł) w Rosyjskim Kościele Prawosławnym. Staroobrzędowcy nie uznali reformy liturgicznej patriarchy Nikona z lat 1652–1656, upodabniającej obrzędy Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego do greckich. W ich ocenie wszelkie zmiany typowo ruskich tradycji liturgicznych były herezją i wyrzeczeniem się jedynej prawdziwej wiary. Przywódcami staroobrzędowców byli protopop Awwakum Pietrow, diakon Fiodor i mnisi Monasteru Sołowieckiego.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Warto wiedzieć że... beta
Rosjanie (ros. русские / russkije) – naród wschodniosłowiański, zamieszkujący głównie Rosję oraz inne kraje byłego Związku Radzieckiego, przede wszystkim: Ukrainę, Białoruś, Kazachstan, Uzbekistan, Łotwę, Kirgistan, Estonię, Litwę, Mołdawię i Naddniestrze oraz Turkmenistan. Znaczące diaspory znajdują się w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Brazylii i Niemczech.
Klasztor Misjonarzy w Łyskowie – rzymskokatolicki klasztor w Łyskowie (rejon prużański obwodu brzeskiego Białorusi). Był własnością zakonu misjonarzy od 1527 do 1866, następnie do I wojny światowej jego kościół był użytkowany jako cerkiew prawosławna, po II wojnie światowej został porzucony.
Rząd Narodowy – rząd polski powołany uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego 29 stycznia 1831. Formalnie sprawował najwyższą władzę wykonawczą w Królestwie Polskim podczas powstania listopadowego.
Joachim Lelewel (ur. 22 marca 1786 w Warszawie, zm. 29 maja 1861 w Paryżu) – polski historyk, bibliograf, numizmatyk, poliglota (znał 12 języków), heraldyk i działacz polityczny.
Dezydery Adam Chłapowski herbu Dryja (ur. 23 maja 1788, zm. 27 marca 1879) – polski generał, działacz gospodarczy, prekursor pracy organicznej.
Bitwa pod Ponarami miała miejsce 19 czerwca 1831 roku podczas powstania listopadowego. Bitwa nazywana jest także bitwą o Wilno lub bitwą pod Wilnem.
Powiat brasławski – jednostka terytorialna województwa wileńskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W 1793 roku resztki powiatu brasławskiego zamieniono w województwo brasławskie.
