Polluks - gwiazda
UWAGA: TA PODSTRONA MOŻE ZAWIERAĆ TREŚCI PRZEZNACZONE TYLKO DLA OSÓB PEŁNOLETNICH
Przeczytaj także...
Kastor (α Gem) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt (wielkość gwiazdowa: +1,58 dla całego układu). Odległa od Słońca o 52 lata świetlne. Jej wielkość absolutna wynosi 0,59 dla całego układu. Należy do typu widmowego A2V (zob. diagram Hertzsprunga-Russella).Jednostka astronomiczna, oznaczenie au (dawniej również AU, w języku polskim czasem stosowany jest skrót j.a.) – pozaukładowa jednostka odległości używana w astronomii równa dokładnie 149 597 870 700 m. Dystans ten odpowiada w przybliżeniu średniej odległości Ziemi od Słońca. Definicja i oznaczenie zostały przyjęte podczas posiedzenia Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pekinie w 2012 roku.
Thestias (Polluks b, beta Geminorum b) – planeta pozasłoneczna typu gazowy olbrzym, znajdująca się w odległości około 34 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Planeta ta została odkryta w 2006. Ma masę większą od gazowych olbrzymów z naszego Układu Słonecznego. Znajduje się 1,64 j.a. od macierzystej gwiazdy Polluks i krąży po niemal kołowej orbicie. Rok na planecie trwa 1,61 lat ziemskich. Jej istnienie zostało pierwotnie przewidziane w 1993, ale odkrycie podano do wiadomości dopiero 16 czerwca 2006.
Kastor (α Gem) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt (wielkość gwiazdowa: +1,58 dla całego układu). Odległa od Słońca o 52 lata świetlne. Jej wielkość absolutna wynosi 0,59 dla całego układu. Należy do typu widmowego A2V (zob. diagram Hertzsprunga-Russella).Jednostka astronomiczna, oznaczenie au (dawniej również AU, w języku polskim czasem stosowany jest skrót j.a.) – pozaukładowa jednostka odległości używana w astronomii równa dokładnie 149 597 870 700 m. Dystans ten odpowiada w przybliżeniu średniej odległości Ziemi od Słońca. Definicja i oznaczenie zostały przyjęte podczas posiedzenia Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pekinie w 2012 roku.
Thestias (Polluks b, beta Geminorum b) – planeta pozasłoneczna typu gazowy olbrzym, znajdująca się w odległości około 34 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Planeta ta została odkryta w 2006. Ma masę większą od gazowych olbrzymów z naszego Układu Słonecznego. Znajduje się 1,64 j.a. od macierzystej gwiazdy Polluks i krąży po niemal kołowej orbicie. Rok na planecie trwa 1,61 lat ziemskich. Jej istnienie zostało pierwotnie przewidziane w 1993, ale odkrycie podano do wiadomości dopiero 16 czerwca 2006.
Polluks (Beta Geminorum, β Gem) – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Bliźniąt, 17. pod względem jasności gwiazda nocnego nieba. Jest odległa od Słońca o 33,8 roku świetlnego.
Nazwa[ | edytuj kod]
Nazwy gwiazdozbioru i jego najjaśniejszych dwóch gwiazd pochodzą od Kastora i Polideukesa (Polluksa), bliźniaków w mitologii greckiej i rzymskiej, którzy są symbolem prawdziwej przyjaźni. Były one także identyfikowane z Apollem i Heraklesem – w tym przypadku druga nazwa odpowiada gwieździe Beta Geminorum. Pomimo oznaczenia literą beta w systemie Bayera, Polluks jest jaśniejszy od Kastora. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Polluks dla określenia tej gwiazdy.
Zestawienie to zawiera gwiazdy o wielkości gwiazdowej do 6,5 magnitudo w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Dodatkowo uwzględniono w nim inne ciekawe obiekty gwiazdowe.Międzynarodowa Unia Astronomiczna (ang. International Astronomical Union; fr. Union Astronomique Internationale – IAU/UAI/MUA) – międzynarodowa organizacja zrzeszająca 10871 zawodowych astronomów (wymagane jest posiadanie co najmniej doktoratu) rekomendowanych przez odpowiednie Komitety Narodowe. Koordynuje działalność badawczą w dziedzinie astronomii na świecie, organizuje kongresy generalne co trzy lata (ostatni, XXVII, odbył się w sierpniu 2012 w Pekinie), sympozja i inne konferencje specjalistyczne, prowadzi działalność wydawniczą i informacyjną (np. telegramy o nowych odkryciach). Zorganizowana jest w 37 komisji specjalistycznych grupujących się w 12 zespołach. Obecnym prezydentem MUA jest Robert Williams, a sekretarzem generalnym Ian F. Corbett.
Charakterystyka[ | edytuj kod]
Polluks jest najbliższym Ziemi olbrzymem, należy do typu widmowego K0. Jego jasność (wliczając emisję w podczerwieni) jest 46 razy większa niż jasność Słońca, ma temperaturę około 4770 kelwinów, niższą niż temperatura fotosfery Słońca. Pomiary średnicy kątowej gwiazdy ukazały, że Polluks ma dziewięciokrotnie większy promień niż Słońce; masa tej gwiazdy to około 1,5 masy Słońca. Polluks jest na etapie ewolucji, w którym w jego jądrze trwa synteza helu w węgiel i tlen. Gwiazda ma gorącą zewnętrzną atmosferę – koronę, przypuszczalnie podobną do korony słonecznej i emituje promieniowanie rentgenowskie.
Bliźnięta (łac. Gemini, dop. Geminorum, skrót Gem) – jeden z bardziej charakterystycznych gwiazdozbiorów. Przez gwiazdozbiór przebiega w naszych czasach 27,8° ekliptyki – niemal cały znak Raka, wraz z punktem przesilenia letniego. Słońce przebywa na tle tego gwiazdozbioru od 21 czerwca do 20 lipca. W Polsce widoczny od jesieni do wiosny, a w szczególności w grudniu i styczniu, kiedy góruje około północy. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 70.Rok – odstęp czasu między dwoma jednakowymi położeniami Ziemi w jej ruchu po orbicie wokół Słońca. Analogicznie można mówić o roku marsjańskim lub wenusjańskim – jest to odstęp czasu między dwoma położeniami planety w jej ruchu po orbicie wokół macierzystej gwiazdy.
Polluks ma pięciu optycznych towarzyszy o wielkości obserwowanej od 10,51 do 13,70; ruch własny tych gwiazd różni się od ruchu Polluksa i ich sąsiedztwo jest tylko przypadkowe.
Układ planetarny[ | edytuj kod]
W 2006 roku ogłoszono odkrycie planety HD 62509 b, później nazwanej Thestias, krążącej wokół Polluksa. Obiekt ten jest planetą-olbrzymem, ma masę ponad dwukrotnie większą od masy Jowisza. Jej okres obiegu jest równy 1,6 roku ziemskiego, krąży ona w średniej odległości 1,7 au po orbicie o mimośrodzie 0,02 ± 0,03.
Herakles (gr. Ἡρακλῆς Hēraklēs, Ἡρακλές Hēraklés, łac. Heracles, Hercules, Alkajos, Palajmon) – w mitologii greckiej jeden z herosów, syn Zeusa i śmiertelniczki Alkmeny. Jego rzymskim odpowiednikiem był Herkules. Znany był z wielkiej siły, męstwa, zapaśnictwa i umiejętności wojennych, zwłaszcza celnego strzelania z łuku. Lubiany przez Zeusa i Atenę, był prześladowany przez zazdrosną Herę.Kelwin – jednostka temperatury w układzie SI równa 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody, oznaczana K. Definicja ta odnosi się do wody o następującym składzie izotopowym: 0,00015576 mola H na jeden mol H, 0,0003799 mola O na jeden mol O i 0,0020052 mola O na jeden mol O.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Polluks (gwiazda) w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ Anderson E., Francis C: HIP 37826 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-14].
- ↑ HD 62509 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ Jim Kaler: POLLUX (Beta Geminorum) (ang.). W: STARS [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ Ian Ridpath: Gemini the Twins (ang.). W: Star Tales [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 236. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)
- Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-07-26].
- Stars within 50 light years (ang.). W: An Atlas of the Universe [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
- Mason et al.: WDS J07453+2802A. W: The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- A. P. Hatzes et al. Confirmation of the planet hypothesis for the long-period radial velocity variations of β Geminorum. „Astronomy & Astrophysics”. 475 (1), s. 335–341, październik 2006. DOI: 10.1051/0004-6361:20065445 (ang.).
Masa Słońca
M
⊙
{displaystyle M_{odot }}
– pozaukładowa jednostka używana w astronomii do określania mas obiektów astronomicznych (gwiazd, gromad, galaktyk itp.).Fotosfera – widzialna, powierzchniowa warstwa gwiazdy (np. Słońca), emitująca na zewnątrz gwiazdy fale elektromagnetyczne w postaci światła widzialnego. Typ widmowy gwiazdy określony jest przez rozkład energii w widmie ciągłym fotosfery.
Warto wiedzieć że... beta
Masa Jowisza – jednostka masy równa masie Jowisza (1,8986 × 10 kg, 317,83 mas Ziemi; 1 masa Ziemi wynosi 0,00315 mas Jowisza). Jednostka ta jest używana do mierzenia mas gazowych olbrzymów, a najczęściej planet pozasłonecznych. Symbol masy Jowisza to MJ.
Promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie rtg, promieniowanie X, promienie X) – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które jest generowane podczas wyhamowywania elektronów. Długość fali mieści się w zakresie od 10 pm do 10 nm. Zakres promieniowania rentgenowskiego znajduje się pomiędzy nadfioletem i promieniowaniem gamma.
Poniższa lista zawiera 100 najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba (według jasności widomej); dla porównania zamieszczono też dane dotyczące Słońca. W układach podwójnych i wielokrotnych wyróżnione zostały pojedyncze gwiazdy. Jasność układu jako całości można znaleźć w osobnej tabeli poniżej.
Korona – najbardziej zewnętrzna część atmosfery słonecznej, rozciągająca się miliony kilometrów od Słońca, najlepiej obserwowana podczas całkowitego zaćmienia Słońca.
Planeta pozasłoneczna, egzoplaneta (gr. εξω – exo: poza, na zewnątrz) – planeta znajdująca się w układzie planetarnym, krążąca wokół gwiazdy (lub gwiazd) innej niż Słońce.
Gwiazda – kuliste ciało niebieskie stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii w stanie plazmy bądź zdegenerowanej. Przynajmniej przez część swojego istnienia gwiazda w sposób stabilny emituje powstającą w jej jądrze w wyniku procesów syntezy jądrowej atomów wodoru energię w postaci promieniowania elektromagnetycznego, w szczególności światło widzialne. Gwiazdy zbudowane są głównie z wodoru i helu, prawie wszystkie atomy innych cięższych pierwiastków znajdujące się we Wszechświecie powstały w efekcie zachodzących w nich przemian jądrowych lub podczas wieńczących ich istnienie wybuchów.
Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, zwany też Φοῖβος Phoibos "Jaśniejący", łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto. Urodził się na wyspie Delos. Był bliźniaczym bratem Artemidy. Uważany za boga piękna, światła, życia, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz (Ἀπόλλων Μουσηγέτης Apóllōn Mousēgétēs). Przebywał na Parnasie, skąd zsyłał natchnienie.