Polisulfany
Compendium of Chemical Terminology (potocznie: Gold Book – złota księga) – publikacja Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC) zawierająca definicje najważniejszych pojęć stosowanych w chemii i naukach pokrewnych. Potoczna nazwa pochodzi od nazwiska brytyjskiego chemika, Victora Golda, który zainicjował prace nad napisaniem pierwszego wydania.Destylacja próżniowa - destylacja prowadzona pod obniżonym ciśnieniem. Ten sposób prowadzenia procesu destylacji zaliczany jest do tzw. zachowawczych metod rozdziału substancji. Dzięki obniżeniu ciśnienia możliwe jest obniżenie temperatury wrzenia destylowanej cieczy, co ma szczególnie duże znaczenie w przypadku, gdy któraś z rozdzielanych substancji jest podatna na rozkład termiczny.
Adam Bielański (herbu Lewart; ur. 14 grudnia 1912 w Krakowie) – polski chemik, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej, a następnie Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, członek czynny PAU, przewodniczący honorowy Komitetu Chemii PAN. Od roku 1983 pracuje w Instytucie Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie, gdzie jest kierownikiem grupy badawczej "Chemiczne i katalityczne własności stałych heteropolikwasów".
Polisulfany (polisiarczki wodoru, wodorki polisiarki) – grupa nieorganicznych związków chemicznych zbudowanych z nierozgałęzionych łańcuchów atomów siarki zakończonych atomami wodoru o wzorze ogólnym HSnH (n ≥ 2). Czasami disulfan (HS2H) nie jest uwzględniany w tej grupie.
Polisulfany mogą być wykorzystywane do otrzymywania cząsteczek siarki o układzie pierścieniowym w reakcji z chlorosulfanami: Cl2Sn + H2Sm → Sn+m + 2HCl
Właściwości[ | edytuj kod]
Są cieczami, a ich gęstość, lepkość i temperatura wrzenia wzrastają wraz z długością łańcucha. Disulfan jest bezbarwny, natomiast pozostałe polisulfany mają żółtą barwę, która jest tym intensywniejsza, im dłuższa jest cząsteczka polisulfanu.
Łatwo utleniają się i są mało stabilne, przez co rozkładają się na siarkę i siarkowodór, zwłaszcza w środowisku kwasowym, ale także zasadowym (nawet przy niewielkich ilościach metali alkalicznych z powierzchni szkła): H2Sn → ⅛(n–1)S8 + H2S↑
Rozkład powodują także jony SO2−3 i CN−: H2Sn + (n−1)SO2−3 → H2S + (n−1)S2O2−3 H2Sn + (n−1)CN− → H2S + (n−1)SCN−
Otrzymywanie[ | edytuj kod]
Polisulfany o długości łańcucha do S8 zostały wyizolowane w czystej postaci. Związki o dłuższym łańcuchu były obserwowane jedynie w roztworach.
Jedną z metod otrzymywania polisulfanów jest rozpuszczanie siarki w roztworach siarczków litowców, np. Na2S. W otrzymanym roztworze o żółtej barwie występują jony polisiarczkowe S2−n: S + (n−1)S → S2−n
Roztwór ten dodaje się do nadmiaru rozcieńczonego kwasu solnego w temperaturze −10 °C: Na2Sn + 2HCl → 2NaCl + H2Sn
Otrzymana mieszanina zawiera głównie polisulfany o długości łańcucha od S4 do S6. Możliwe jest ich wydzielenie poprzez destylację pod zmniejszonym ciśnieniem.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Polysulfanes, [w:] A.D. McNaught , A. Wilkinson , Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.P04753, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
- Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 614–615, ISBN 978-83-01-16282-5 .
- ↑ N.N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemistry of the Elements. Wyd. 2. Oksford, Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 683. ISBN 0-7506-3365-4.
- ↑ Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 631, ISBN 978-83-01-16282-5 .