Polisacharydy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Polisacharydy, wielocukry, cukry złożone – grupa węglowodanów i zarazem biopolimerów, które są złożone z merów będących cukrami prostymi połączonych wiązaniami glikozydowymi. Stanowią one ważną grupę polimerów naturalnych wykorzystywanych w organizmach żywych jako materiał budulcowy i zapasowy. Grupa ta charakteryzuje się dużą różnorodnością, jeżeli chodzi o strukturę i miejsce występowania. Do polisacharydów i ich pochodnych zalicza się między innymi:

Skrobia – węglowodan, polisacharyd roślinny, składający się wyłącznie z merów glukozy połączonych wiązaniami α-glikozydowymi, pełniący w roślinach rolę magazynu energii.Glikogen – polisacharyd (wielocukier), którego cząsteczki zbudowane są z połączonych ok. 100 000 reszt D-glukozy. W organizmach zwierzęcych jest gromadzony w wątrobie, w mniejszym stężeniu występuje też w tkance mięśni poprzecznie prążkowanych (szkieletowych).
  • skrobię – materiał zapasowy roślin, gromadzony w owocach, nasionach, korzeniach, liściach, bulwach, rdzeniu łodygi i kłączach; skrobia i jej pochodne są wykorzystywane w przemyśle włókienniczym, farmaceutycznym, kosmetycznym, papierniczym, tekstylnym oraz do produkcji klejów
  • inulina – materiał zapasowy niektórych roślin np. z rodziny Asteraceae.
  • glikogen – materiał zapasowy u zwierząt, występuje głównie w mięśniach szkieletowych i wątrobie
  • dekstran – forma zapasowa dla bakterii i drożdży, szeroko stosowany w medycynie
  • celulozę i jej pochodne – główny składnik budulcowy roślin, podstawowy składnik papieru, klejów, lakierów, celofanu, błon fotograficznych i sztucznego jedwabiu
  • chitynę – substancja podporowa budująca pancerze skorupiaków, oskórek owadów i ściany komórkowe niektórych gatunków grzybów; najpowszechniej występujący na Ziemi polisacharyd
  • karageninę i alginian – polimery otrzymywane z wodorostów stosowane w kuchni Dalekiego Wschodu jako zagęstnik
  • kwas hialuronowy – zwiększający elastyczność skóry; składnik kremów
  • heparynę – produkowana przez komórki tuczne ssaków mieszanina polimerów o właściwościach przeciwzakrzepowych.

    • Zastosowanie[ | edytuj kod]

    Substancje te są szeroko stosowane w wielu dziedzinach życia, od przemysłu spożywczego po aparaturę medyczną i leki. Różne zmodyfikowane chemicznie polisacharydy znajdują zastosowanie w medycynie jako nośniki leków oraz substancje o aktywności biologicznej.

    Skorupiaki (Crustacea) – podtyp stawonogów, w większości wodnych. Wiele gatunków wchodzi w skład planktonu. Znanych jest ponad 50 tysięcy gatunków. Badaniem skorupiaków zajmuje się karcynologiaWydawnictwa Naukowo-Techniczne (WNT) – polskie wydawnictwo założone w 1949 z siedzibą w Warszawie, do 1961 działało pod firmą Państwowe Wydawnictwa Techniczne.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Kamil Kamiński, Krzysztof Szczubiałka, Karolina Zazakowny, Radosław Lach i inni. Chitosan Derivatives as Novel Potential Heparin Reversal Agents. „Journal of Medicinal Chemistry”. 53 (10), s. 4141–7, 2010. DOI: 10.1021/jm1001666. 

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Encyklopedia techniki. Chemia. Warszawa: WNT, 1965.
  • Chemia polimerów. Tom III. Polimery naturalne i polimery o specjalnych właściwościach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 1998.
  • Jan F. Rabek: Współczesna wiedza o polimerach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
    • Nationalencyklopedin – największa, szwedzka encyklopedia współczesna. Jej stworzenie było możliwe dzięki kredytowi w wysokości 17 mln koron, którego udzielił rząd szwedzki w 1980 roku i który został spłacony w 1990. Drukowana wersja składa się z 20 tomów i zawiera 172 tys. haseł. Wersja internetowa zawiera 260 tys. haseł (stan z czerwca 2005). Inicjatorem projektu był rząd szwedzki, który rozpoczął negocjacje z różnymi wydawcami. Negocjacje zakończyły się w 1985, kiedy na wydawcę został wybrany Bra Böcker z Höganäs. Encyklopedia miała uwzględniać kwestie genderowe i związane z ochroną środowiska. Pierwszy tom ukazał się w 1989 roku, ostatni w 1996. Dodatkowo w roku 2000 ukazały się trzy dodatkowe tomy. Encyklopedię zamówiło 54 tys. osób. W 1997 roku ukazało się wydanie elektroniczne na CD, a w 2000 pojawiło się wydanie internetowe, które jest uzupełniane na bieżąco.Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.




    Warto wiedzieć że... beta

    Astrowate, złożone (Asteraceae Dum., Compositae Gis.) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Jedna z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych – należy do niej około 23,6 tysięcy gatunków grupowanych w 1620 rodzajów.
    Kwas alginowy to naturalnie występujący kopolimer kwasu mannurowego i guluronowego. Jest składnikiem ścian komórkowych wielu alg i trawy morskiej.
    Biopolimery - polimery występujące naturalnie w organizmach żywych, które są przez nie produkowane. Znaczna część związków organicznych występujących w tych organizmach to właśnie biopolimery. Wchodzą w skład komórek, są też budulcem w obszarach międzykomórkowych. Szczególnie ważną rolę pełnią biopolimery, które mają wiele grup funkcyjnych.
    Dekstran – polimer glukozy o wysokim ciężarze cząsteczkowym rozpuszczalny w wodzie, stosowany jako płyn krwiozastępczy. Wytwarzany jest ze śluzu pokrywającego komórki bakterii Leuconostoc mesenteroides.
    Biblioteka Narodowa Francji (fr. Bibliothèque nationale de France, BnF) – francuska biblioteka narodowa, znajdująca się w Paryżu. Przewidziana jest jako repozytorium dla wszystkich materiałów bibliotecznych, wydawanych we Francji. Obecnym dyrektorem Biblioteki jest Bruno Racine.
    Store Norske leksikon (Wielka encyklopedia norweska) - norweska encyklopedia w języku bokmål. Powstała po fuzji dwóch dużych, tworzących encyklopedie i słowniki wydawnictw norweskich Aschehoug i Gyldendal w 1978 roku, które utworzyły wydawnictwo Kunnskapsforlaget. Były cztery wydania papierowe: pierwsza w latach 1978-1981 w 12 tomach, druga w latach 1986-1989 w 15 tomach, trzecia w latach 1995-1999 w 16 tomach i czwarta w latach 2005-2007 w 16 tomach. Ostatnie wydanie zawierało 150 tys. haseł i 16 tys. ilustracji i zostało opublikowana przy wsparciu finansowym stowarzyszenia Fritt Ord. W 2010 roku ogłoszono, że nie będzie już wydań papierowych encyklopedii. Encyklopedia dostępna jest on-line od 2000 roku, a od 2009 roku może być edytowane przez użytkowników. Kunnskapsforlaget korzysta jednak z pomocy ekspertów przy sprawdzaniu treści zamieszczonych przez czytelników.
    Inulina (łac. inulinum, ATC: V04 CH01) – polisacharyd zbudowany z około 30–35 cząsteczek monocukrów połączonych wiązaniami β-2,1-glikozydowymi w nierozgałęziony łańcuch. Łańcuch ten, zbudowany z reszt β-D-fruktofuranozy, zawiera jedną terminalnie umieszczoną cząsteczkę D-glukozy (na końcu redukującym) oraz drugą, w środku łańcucha, połączoną wiązaniem 1,3-glikozydowym. Masa cząsteczkowa inuliny to ok. 5000 Da. Należy do fruktanów, jest prebiotykiem.

    Reklama