Polinezja
Przeczytaj także...
Samoa (pełna oficjalna nazwa: Niezależne Państwo Samoa) – państwo w Oceanii, obejmujące zachodnią część Wysp Samoa (pozostałe stanowią terytorium Stanów Zjednoczonych jako Samoa Amerykańskie). Do 1997 znane było jako Samoa Zachodnie.Polinezyjczycy są rdzenną ludnością Polinezji, zamieszkują także niektóre wyspy Melanezji i Mikronezji. Posługują się językami polinezyjskimi. Podstawą gospodarki jest rybołówstwo i rolnictwo, w mniejszym zakresie także chów zwierząt. Struktura społeczna opiera się na podziale na warstwy (arystokracja, rolnicy, rybacy, rzemieślnicy, niewolnicy).
Nowa Zelandia (ang. New Zealand, język maoryski Aotearoa – Kraj Długiej Białej Chmury) – państwo wyspiarskie, położone na południowo-zachodnim Pacyfiku i składające się z dwóch głównych wysp (Północnej i Południowej) oraz szeregu mniejszych wysp, w tym Wyspy Stewart i Wysp Chatham. Archipelag Nowej Zelandii jest najdalej na południe wysuniętą częścią Oceanii, na południowy wschód od Australii. W skład Nowej Zelandii (a dokładnie w skład Commonwealth realm Nowej Zelandii, czyli są to terytoria stowarzyszone lub zależne Nowej Zelandii, ale wchodzące wraz z nią w skład wspólnej domeny królewskiej tudzież królestwa stowarzyszeniowego, połączonego unią personalną ze Zjednoczonym Królestwem i innymi Commonwealth realms) wchodzą również Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne, oraz Tokelau i Dependencja Rossa.
Samoa (pełna oficjalna nazwa: Niezależne Państwo Samoa) – państwo w Oceanii, obejmujące zachodnią część Wysp Samoa (pozostałe stanowią terytorium Stanów Zjednoczonych jako Samoa Amerykańskie). Do 1997 znane było jako Samoa Zachodnie.Polinezyjczycy są rdzenną ludnością Polinezji, zamieszkują także niektóre wyspy Melanezji i Mikronezji. Posługują się językami polinezyjskimi. Podstawą gospodarki jest rybołówstwo i rolnictwo, w mniejszym zakresie także chów zwierząt. Struktura społeczna opiera się na podziale na warstwy (arystokracja, rolnicy, rybacy, rzemieślnicy, niewolnicy).
Nowa Zelandia (ang. New Zealand, język maoryski Aotearoa – Kraj Długiej Białej Chmury) – państwo wyspiarskie, położone na południowo-zachodnim Pacyfiku i składające się z dwóch głównych wysp (Północnej i Południowej) oraz szeregu mniejszych wysp, w tym Wyspy Stewart i Wysp Chatham. Archipelag Nowej Zelandii jest najdalej na południe wysuniętą częścią Oceanii, na południowy wschód od Australii. W skład Nowej Zelandii (a dokładnie w skład Commonwealth realm Nowej Zelandii, czyli są to terytoria stowarzyszone lub zależne Nowej Zelandii, ale wchodzące wraz z nią w skład wspólnej domeny królewskiej tudzież królestwa stowarzyszeniowego, połączonego unią personalną ze Zjednoczonym Królestwem i innymi Commonwealth realms) wchodzą również Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne, oraz Tokelau i Dependencja Rossa.
Laguna atolu Fakarava koło wsi Rotoava na wyspach Tuamotu
Polinezja (z stgr. πολύς polys „liczny” + νῆσος nesos „wyspa”) – wschodnia część Oceanii, położona w środkowej części Oceanu Spokojnego, po obu stronach równika i po obu stronach linii zmiany daty. Wyspy Polinezji są pochodzenia wulkanicznego lub koralowego. Klimat wysp jest gorący i wilgotny; porasta je bujna roślinność międzyzwrotnikowa.
Tahiti – wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego w archipelagu Wysp Towarzystwa (Wyspy Na Wietrze); największa wśród wysp Polinezji Francuskiej, polityczne, gospodarcze i kulturalne jej centrum. Pierwotna nazwa Otaheiti.Wyspa Wielkanocna (hiszp. Isla de Pascua, Territorio Especial de Isla de Pascua, polinez. Rapa Nui, ang. Easter Island) – wyspa na południowym Oceanie Spokojnym w centralnej części Wyniesienia Wschodniopacyficznego. 3791 mieszkańców (70% stanowią Polinezyjczycy), jedyna miejscowość to Hanga Roa. Należy do Chile, wchodzi w skład regionu Valparaíso. Znajduje się w odległości 2078 km od najbliższej zamieszkanej wyspy – Pitcairn i 3600 km od brzegów Chile i jest jedną z najbardziej oddalonych od wysp i lądów zamieszkaną wyspą na świecie, ustępując pierwszeństwa jedynie wyspom Tristan da Cunha. Znana jest przede wszystkim ze znajdujących się na niej wielkich kamiennych posągów przedstawiających głowy – moai.
Etymologia[ | edytuj kod]
Polinezja – pierwszym, który użył tej nazwy był Portugalczyk Joāo de Barros w dziele As Decadas de Asia... 1552 do 1563. Rozumiał jednak przez to tylko wyspy Australazji, które istotnie były dla niego ogromnym obszarem „wielowyspia”. Dopiero w 1810 geograf duńsko-francuski Conrad Malte-Brun wprowadził nazwę Oceania.
Oceania − nazwa zbiorowa wysp Oceanu Spokojnego, które wraz z Australią tworzą odrębną część świata nazywaną Australią i Oceanią.Melanezja (z stgr. μέλας melas "czarny" + νῆσος nesos "wyspa") – zachodnia część Oceanii. Wyspy Melanezji są przeważnie pochodzenia wulkanicznego, rzadziej koralowego. Natomiast Nowa Gwinea to wyspa kontynentalna. Ich łączna powierzchnia wynosi 925 tys. km, a zamieszkuje je blisko 6,7 mln osób, głównie Papuasów i Melanezyjczyków.
Ogólna powierzchnia wysp tej części Oceanii wynosi 25,8 tys. km², a zamieszkuje je blisko 1,7 mln osób (1993), z czego około połowa to rodowici Polinezyjczycy, posługujący się językami polinezyjskimi.
Wyspy Polinezji[ | edytuj kod]
Podział polityczny[ | edytuj kod]
Podział polityczny wysp Polinezji jest następujący:
Zobacz też[ | edytuj kod]
Uwagi[ | edytuj kod]
- Główne miasto: stolica, ośrodek administracyjny lub największe miasto; jeżeli wyspy podzielone są na dwie jednostki polityczne, podano oba ośrodki administracyjne
Wyspy Cooka (ang. Cook Islands; maoryski Kuki Airani) – samorządne terytorium stowarzyszone Nowej Zelandii na południowym Oceanie Spokojnym w Polinezji obejmujące wyspy o tej samej nazwie.Tuvalu (dawniej: Terytorium Tuvalu, Wyspy Ellice) – państwo położone na Oceanie Spokojnym w zachodniej Polinezji (na północ od Fidżi), Tuvalu tworzy archipelag po angielsku zwany Tuvalu Islands (dawne nazwy angielskie to Lagoon Islands i Ellice Islands), po polsku zaś Wyspami Lagunowymi.
Warto wiedzieć że... beta
Republika Kiribati (ang.: Republic of Kiribati; kiribati: Ribaberikin Kiribati) – państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym. W skład tego państwa o powierzchni 811 km² wchodzą 32 atole i 1 wyspa koralowa Banaba, rozsiane na powierzchni przeszło 3,5 mln km² wokół równika. Przez obszar ten przechodzi 180 południk, co powoduje że Kiribati jest jedynym krajem na świecie położonym na wszystkich 4 półkulach Ziemi.
Australazja – to część świata rozciągająca się przestrzeni ok. 70 mln km² morskiej półkuli globu (gł. Oceanu Spokojnego). Obszar obejmujący Australię, Nową Zelandię, Nową Gwineę oraz wiele mniejszych wysp w ich okolicach, większość z których położona jest we wschodniej części Indonezji. Nazwę utworzył Charles de Brosses w Histoire des navigations aux terres australes (1756).
Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki – największy, najgłębszy i najstarszy, obok Atlantyku, na świecie zbiornik wodny. Z powierzchnią równą 155,6 mln km² zajmuje 30% całej powierzchni Ziemi. Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi Ocean Spokojny.
Język grecki klasyczny, greka klasyczna – stadium rozwojowe języka greckiego, używanego w okresie klasycznym (500 r. p.n.e. - 350 r. p.n.e.) starożytnej Grecji. Był to jeden z ważniejszych języków starożytności, rozpowszechniony na znacznych obszarach Półwyspu Bałkańskiego i Azji Mniejszej oraz na Cyprze. Dzisiaj ten język można studiować na filologii klasycznej. Był to język bogatej literatury, w okresie klasycznym działali Tukidydes, Arystofanes, Platon, mówcy ateńscy.
Polinezja Francuska – wspólnota zamorska Francji obejmująca 5 archipelagów i ponad 150 wysp na Oceanie Spokojnym, we wschodniej części Polinezji. Łączna powierzchnia wysp to 3521 km², a ludność – 259,7 tys. mieszk. (2007). Stolicą tego terytorium jest Papeete (26 tys., 2007) na wyspie Tahiti. Językiem urzędowym jest język francuski.
WorldCat – katalog rozproszony łączący zbiory 71 000 bibliotek ze 112 krajów, które są uczestnikami serwisu Online Computer Library Center. Katalog jest tworzony i prowadzony przez biblioteki, których zbiory są w nim ujęte.
Samoa Amerykańskie (Terytorium Samoa Amerykańskiego; ang. American Samoa, Territory of American Samoa; samoa. Amerika Samoa lub Samoa Amelika) – terytorium nieinkorporowane USA zajmujące wschodnią część Wysp Samoa oraz atol Swains na Oceanie Spokojnym. Zachodnią część wysp zajmuje niepodległe państwo Samoa (dawniej Samoa Zachodnie).