Podmiot liryczny
Przeczytaj także...
Narrator – termin z teorii literatury. Podmiot narracji, osoba opowiadająca o wydarzeniach. Głos narratora nie musi być identyczny z głosem autora dzieła.Narrator jest ośrodkiem sytuacji narracyjnej, w obrębie której sytuuje się wobec świata przedstawionego i wobec adresata narracji.Adam Bernard Mickiewicz herbu Poraj (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogródku, zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) – polski poeta, działacz i publicysta polityczny, wolnomularz. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu (grono tzw. Trzech Wieszczów) oraz literatury polskiej w ogóle, a nawet za jednego z największych na skalę europejską. Określany też przez innych, jako poeta przeobrażeń oraz bard słowiański. Członek i założyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista związany z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Jeden z najwybitniejszych twórców dramatu romantycznego w Polsce, zarówno w ojczyźnie, jak i w zachodniej Europie porównywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Paryżu był wykładowcą literatury słowiańskiej w Collège de France. Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei narodowej Pan Tadeusz uznawanej za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Liryka (gr. λυρικóς, lyrikos – odnoszący się do liry) – jeden z trzech rodzajów literackich, obok dramatu i epiki.
Narrator – termin z teorii literatury. Podmiot narracji, osoba opowiadająca o wydarzeniach. Głos narratora nie musi być identyczny z głosem autora dzieła.Narrator jest ośrodkiem sytuacji narracyjnej, w obrębie której sytuuje się wobec świata przedstawionego i wobec adresata narracji.Adam Bernard Mickiewicz herbu Poraj (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogródku, zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) – polski poeta, działacz i publicysta polityczny, wolnomularz. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu (grono tzw. Trzech Wieszczów) oraz literatury polskiej w ogóle, a nawet za jednego z największych na skalę europejską. Określany też przez innych, jako poeta przeobrażeń oraz bard słowiański. Członek i założyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista związany z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Jeden z najwybitniejszych twórców dramatu romantycznego w Polsce, zarówno w ojczyźnie, jak i w zachodniej Europie porównywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Paryżu był wykładowcą literatury słowiańskiej w Collège de France. Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei narodowej Pan Tadeusz uznawanej za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Liryka (gr. λυρικóς, lyrikos – odnoszący się do liry) – jeden z trzech rodzajów literackich, obok dramatu i epiki.
Podmiot liryczny, „ja liryczne” – osoba mówiąca w utworach lirycznych.
Podmiot liryczny może występować w liczbie pojedynczej, jako ja lub w liczbie mnogiej, jako podmiot zbiorowy. Ten ostatni widoczny jest np. w Bogurodzicy: Zyszczy nam, spuści nam, itd.
Podmiot liryczny mówi przeważnie o swoich osobistych wrażeniach, przeżyciach, uczuciach, doznaniach, choć może być również rodzajem komentatora zdarzeń, w sposób zbliżony do narratora występującego w powieściach. W tym ostatnim wypadku, ja lirycznego-obserwatora, zwykle trudno określić kim podmiot liryczny jest (jak np. w utworze Adama Mickiewicza pt. Świtezianka, o którym można stwierdzić właściwie tylko, że jest świadkiem relacjonowanych przez siebie wydarzeń).
Bohater liryczny – fikcyjna postać w utworze lirycznym, różna od osoby podmiotu lirycznego (z wyjątkiem liryki maski i roli, w której następuje utożsamienie podmiotu i bohatera, jak np. w wierszu Urszula Kochanowska Leśmiana).Poezja (z gr. ποίησις, poíesis – tworzenie, wytwórczość, sztuka poetycka) – wieloznaczny termin, współcześnie stanowiący przede wszystkim określenie dzieł literackich nienapisanych prozą lub synonim liryki.
Kwestia utożsamienia autora z ja lirycznym jest sporna: romantycy w większości sugerowali, że to właśnie oni odpowiadają podmiotowi lirycznemu, zaś poeci symbolizmu krytykowali próby takiej interpretacji.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Warto wiedzieć że... beta
Podmiot zbiorowy - rodzaj podmiotu lirycznego, który wypowiada się w imieniu jakiejś zbiorowości (np. narodu, grupy społecznej, pokolenia).
Symbolizm – kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, zakładał, że świat poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego zmysłami i rozumem nie można zinterpretować. Pojęć ze świata prawdziwego nie da się opisać za pomocą zwykłego języka, może to zrobić tylko symbol.
Autor - osoba, która stworzyła dzieło (utwór w rozumieniu prawa autorskiego). W znaczeniu potocznym twórca dzieła pisanego. Oprócz autora wyróżnia się również współautorów w sensie osób, jakie przyczyniły się do stworzenia utworu (współtworzyły utwór), a także twórców wykonawców, jakim przysługują prawa pokrewne.
Romantyzm (z fr. romantisme, od roman – powieść, opowieść) – epoka w historii sztuki i historii literatury trwająca od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm był ruchem ideowym, literackim i artystycznym, który rozwinął się początkowo w Europie i wyrażał się w poezji, malarstwie i muzyce.
Podmiot czynności twórczych - nadawca utworu, autor w roli pisarza dzieła, sytuujący się wobec języka, konwencji, tradycji literackich itp. Jest dysponentem i użytkownikiem reguł literackich.
Emocja (od łac. e movere, w ruchu) – stan znacznego poruszenia umysłu. Słowo to miało w historii wiele znaczeń przed-psychologicznych, i odnosiło się nie do stanu indywidualnego umysłu, ale najpierw do przemieszczania się (ludów, populacji), potem do prawie fizycznej agitacji (np. w przypadku burzy, an Emotion in the air, 1708). We współczesnym znaczeniu tego słowa, emocja implikuje aspekt działaniowy, reakcyjny, i nie jest równoznaczna z pasywnym uczuciem (ang., fr. passion, gr. πάσχω, zob. namiętność). Takie rozumienie emocji zwiazane jest z pracami Williama Jamesa (1890), Roberta Solomona i Antonio Damasio (1995).
Bogurodzica – najstarsza utrwalona polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki na podstawie Chorału Gregoriańskiego.