• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Plan Sachsa-Liptona

    Przeczytaj także...
    Senat Rzeczypospolitej Polskiej – organ władzy ustawodawczej, druga izba (tradycyjnie określana jako izba wyższa) polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w jednomandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.Wspólnota Europejska, WE (fr. Communauté Européenne, CE; ang. European Community, EC) – powołana do życia 1 stycznia 1958 na mocy traktatów rzymskich jako Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), a istniejąca do 30 listopada 2009 historyczna organizacja ponadnarodowa. Pierwszy filar Unii Europejskiej wraz z Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (Euratom), a do 2002 również z Europejską Wspólnotą Węgla i Stali. W 1992 na podstawie traktatu z Maastricht zmieniono nazwę EWG na Wspólnota Europejska, miał to być wyraz pragnienia państw narodowych rozszerzenia współpracy na obszary inne niż tylko gospodarka.
    Spółka akcyjna (niem. Aktiengesellschaft, ang. Joint-stock company, fr. Société par actions, hiszp. Sociedad anónima) – rodzaj powszechnej w gospodarce wolnorynkowej spółki kapitałowej, której forma opiera się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy. Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki.

    Plan Sachsa-Liptona – program Jeffreya Sachsa i Davida Liptona przedstawiony Senackiej Komisji Gospodarczej latem 1989 r.

    Gospodarka Polski – jest gospodarką mieszaną. W dużym stopniu przeszła transformację z centralnie kierowanej (socjalistycznej) w gospodarkę rynkową (kapitalistyczną) po decyzjach gospodarczych w 1988 roku i zmianach politycznych, które miały miejsce rok później. Prywatyzacja małych i średnich przedsiębiorstw państwowych i nowe liberalne prawo do zakładania przedsiębiorstw ruszyło budowę prywatnego sektora gospodarki, który jest głównym motorem gospodarczym w Polsce. Restrukturyzacja i prywatyzacja poszczególnych sektorów gospodarki odbywa się w wolnym tempie, mimo tego realizowane są zagraniczne inwestycje w energię i stal.Bank Światowy (ang. World Bank) rozpoczął działalność jako efekt postanowień konferencji w Bretton Woods z lipca 1944. Główną przesłanką dla jego stworzenia była przede wszystkim chęć odbudowy zniszczonych II wojną światową krajów Europy i Japonii. Istotnym celem statutowym było również wsparcie dla rozwijających się krajów Azji, Ameryki Łacińskiej i Afryki. Obecnie zrzesza on 188 krajów członkowskich. Siedzibą Banku Światowego jest Waszyngton.

    Stanowił on plan transformacji polskiej gospodarki w gospodarkę rynkową poprzez jej szybką i radykalną liberalizację. Kluczem do stabilizacji miało być zlikwidowanie deficytu budżetowego i kontrola kredytu. Deficyt budżetowy miał zostać zredukowany przez eliminację bezsensownych gospodarczo inwestycji oraz zmniejszenie obciążenia płatnościami długu zagranicznego. Zrealizowany przez ówczesnego wicepremiera i ministra finansów w rządzie Tadeusza Mazowieckiego Leszka Balcerowicza i skupioną wokół niego grupą ekspertów, m.in. dr Stanisława Gomułkę, dr Stefana Kawalca oraz dr Wojciecha Misiąga pod popularną nazwą Plan Balcerowicza.

    Joint venture (ang. [ˌdʒɔɪnt ˈvɛntʃə], dosł. wspólne przedsięwzięcie) – podmiot utworzony wspólnie przez dwa lub więcej niezależne przedsiębiorstwa w celu realizacji określonego projektu lub wspólnego celu. Japonia (jap. 日本, trb. Nihon lub Nippon) – państwo wyspiarskie usytuowane na wąskim łańcuchu wysp na zachodnim Pacyfiku, u wschodnich wybrzeży Azji, o długości 3,3 tys. km. Archipelag rozciąga się niemal południkowo (Japończycy utrzymują, że ich kraj ma kształt „trzydniowego Księżyca”) pomiędzy 45°33′ a 20°25′ stopniem szerokości północnej, od Morza Ochockiego na północy do Morza Wschodniochińskiego i Tajwanu na południu. Stolica Tokio jest usytuowana prawie dokładnie na tej samej szerokości geograficznej co Ateny, Pekin, Teheran i Waszyngton.

    Szczegółowy scenariusz[ | edytuj kod]

    Realizacja programu: posunięcia natychmiastowe[ | edytuj kod]

  • Wprowadzenie i utrzymanie jednolitego kursu wymiany złotego, z ostrą dewaluacją aktualnego kursu oficjalnego (w czasie wykładu prof. Sachs mówił o kursie 4–5 tys. zł/USD). Po przeprowadzonej dewaluacji należy kontynuować politykę budżetową i finansową utrzymującą stabilność oficjalnego kursu i niedopuszczającą do powstania różnicy kursu oficjalnego i rynkowego.
  • Zniesienie wszelkich ograniczeń w obrocie dewizami – mogą się nim zajmować osoby prywatne, przedsiębiorstwa i instytucje finansowe, bez obowiązku odsprzedaży dewiz państwu.
  • Zlikwidowanie wszelkich rodzajów pozwoleń na prowadzenie eksportu i importu przedsiębiorstw.
  • Wprowadzenie niskiego stałego podatku importowego (20 proc. wartości).
  • Wprowadzenie specjalnego podatku od nadzwyczajnych (eksportowych) zysków przemysłu węglowego, kompensującego ostry wzrost krajowych cen węgla.
  • Zniesienie kontroli cen.
  • Zniesienie wszelkich dopłat z budżetu państwa.
  • Przeznaczenie 1/2 do 3/4 oszczędności z dopłat dla zwiększenia płac.
  • Zlikwidowanie nadmiernego podatku od płac w przedsiębiorstwach.
  • Zlikwidowanie wszystkich preferencyjnych kredytów banku centralnego, z wyjątkiem budownictwa mieszkaniowego.
  • Podniesienie oprocentowania udzielonych kredytów powyżej poziomu inflacji.
  • Ostre ograniczenie kredytów na inwestycje rządowe, szczególnie dla gałęzi przynoszących straty.
  • Rozpoczęcie formalnych rokowań z MFW i Bankiem Światowym w sprawie finansowego wsparcia programu gospodarczego.
  • Powiadomienie banków komercyjnych o konieczności wynegocjowania redukcji zadłużenia zgodnego z planem Brady’ego i prośba o udzielenie kredytów pomostowych umożliwiających spłaty zobowiązań przypadające w następnych 12 miesiącach.
  • Zawieszenie wszelkich płatności bankom komercyjnym do czasu udzielenia kredytów pomostowych.
  • Zawiadomienie Klubu Paryskiego (kredytodawcy oficjalni) i konieczności uzgodnienia nowych warunków spłaty odsetek i kapitału w najbliższych trzech latach.
  • Zażądanie ulg w spłacie zadłużenia w krajach RWPG.

    • Realizacja programu: miesiące 1–3[ | edytuj kod]

  • Stworzenie systemu reprywatyzacji niewielkich przedsiębiorstw (np. sklepy, restauracje).
  • Rozpoczęcie pracy przez Komisję Antymonopolową i Komisję Uczciwej Konkurencji.
  • Uchwalenie niskich i stałych (nie progresywnych) podatków dla ludności i przedsiębiorstw.
  • Przedstawienie ustawy o wyeliminowaniu ograniczeń w inwestycjach zagranicznych.
  • Rozpoczęcie udziału samorządów robotniczych w zarządzaniu finansowym wielkich przedsiębiorstw państwowych.
  • Ustalenie, że pożyczki nadzwyczajne mogą być udzielane przedsiębiorstwom tylko dla zapewnienia wypłat wynagrodzeń. Dla przedsiębiorstw korzystających z tego dofinansowania będą zawieszone kredyty inwestycyjne.
  • Utrzymanie wysokich realnych kosztów kredytu dla wsparcia stabilności cen i kursu wymiany.
  • Stworzenie rynku kredytów krótkoterminowych udzielanych nawzajem przez przedsiębiorstwa.
  • Podpisanie listu intencji z MFW w sprawie trzyletniego Rozszerzonego Porozumienia (Extended Agreement).
  • Podpisanie z Bankiem Światowym programu dla Kredytu Dostosowania Strukturalnego.
  • Otwarcie biur miejscowych przedstawicieli MFW i Banku Światowego.

    • Realizacja programu: miesiące 3–12[ | edytuj kod]

  • Rozpoczęcie prac legislacyjnych nad reformą podatków (zastąpienie podatku obrotowego podatkiem od wartości dodanej i stworzenie niskiego podatku dochodowego).
  • Zgoda na zakładanie nowych banków prywatnych.
  • Wzmocnienie systemu zbierania podatków i prośba do MFW i Banku Światowego o pomoc techniczną w usprawnieniu systemu podatkowego.
  • Stworzenie nadzoru bankowego dla formułowania i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów dotyczących operacji banków.
  • Wprowadzenie ustawodawstwa ułatwiającego i wspomagającego prywatyzację, zakładanie spółek akcyjnych i joint ventures.
  • Podpisanie nowego porozumienia z Klubem Paryskim.
  • Otrzymanie nowych kredytów z poszczególnych państw (w szczególności kredytów uzupełniających kredyty MFW i Banku Światowego z Japonii).
  • Negocjacje ze Wspólnotą Europejską w sprawie dostępu do rynków zachodnioeuropejskich.

    • Realizacja programu: drugi rok i lata dalsze[ | edytuj kod]

  • Stworzenie giełdy.
  • Stworzenie dodatkowych elementów krajowego rynku kapitałowego (np. pożyczki międzybankowe, rynek pożyczek krótkoterminowych).
  • Zawarcie ostatecznego porozumienia w sprawie redukcji długu (w ramach planu Brady’ego) z bankami komercyjnymi.
  • Wprowadzenie programu prywatyzacji.
  • Dzielenie przedsiębiorstw państwowych przez Komisję Antymonopolową.
  • Likwidacja nierentownych przedsiębiorstw państwowych.

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Plan z Balcerowiczem Plan z Balcerowiczem.
    2. W opublikowanym w 2006 roku polskim tłumaczeniu książki J. Sachsa Koniec walki z nędzą (J. Sachs, Koniec walki z nędzą. Zadania dla naszego pokolenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006), przedstawia on szczegółowo okoliczności powstania ostatecznej wersji planu, potwierdzając informacje G. Sorosa. Otóż to również przedstawiciel komunistycznego rządu M. Rakowskiego w Waszyngtonie Krzysztof Krowacki zwrócił się do niego w imieniu tego rządu o opracowanie projektu reform, wzorowanych na reformie „szokowej” w Boliwii – Nauki płynące ze stabilizacji i umorzenia zadłużenia w Ameryce Łacińskiej – pisze J. Sachs – naprawdę okazały się przydatne dla Polski, na co miał nadzieję Krzysztof Krowacki, kiedy po raz pierwszy przyszedł do mnie na Uniwersytet Harvarda w styczniu 1989 roku.

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Jeffrey Sachs, David Lipton: „Skok w gospodarkę rynkową”, Gazeta Bankowa nr 36 (4.9 – 10.9.1989)
    • Nadzór bankowy – jest to instytucja monitorująca działalność podległych jej banków komercyjnych, której podstawowym celem jest zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa systemu bankowego, a także tworzenie kontrolowanych przez nadzór norm ostrożnościowych.Rząd Tadeusza Mazowieckiego – gabinet pod kierownictwem pierwszego solidarnościowego premiera Tadeusza Mazowieckiego, powołany przez Sejm 12 września 1989 i zastąpiony przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego na początku 1991 roku.




    Warto wiedzieć że... beta

    Deficyt budżetowy – występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (najczęściej państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa.
    Wicepremier (z łac. primus – pierwszy oraz z łac. vice – zamiast) – w Polsce zastępca premiera – Prezesa Rady Ministrów, członek Rady Ministrów.
    Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) – organizacja międzynarodowa krajów bloku wschodniego koordynująca procesy ich integracji gospodarczej. Działała w okresie od 25 stycznia 1949 do 28 czerwca 1991.
    Międzynarodowy Fundusz Walutowy, MFW (ang. International Monetary Fund, IMF) – międzynarodowa organizacja w ramach ONZ, zajmująca się kwestiami stabilizacji ekonomicznej na świecie. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących.
    Prywatyzacja – akt przekazania prywatnemu właścicielowi państwowego mienia. Prywatyzacja może się odbywać poprzez uwłaszczenie lub sprzedaż.
    Po II wojnie światowej Polska rozpoczęła odbudowę swojej gospodarki z długiem około 200 mln dolarów. Zadłużenie to obsługiwano wykorzystując przedwojenne zapasy złota Banku Polskiego.
    Klub Paryski – nieformalna grupa wysokich urzędników do spraw finansów z 19 najbogatszych krajów świata, która zajmuje się usługami finansowymi, jak restrukturyzacja i umarzanie długów krajów. Dłużnicy są zwykle rekomendowani przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, gdy zawiodą inne metody oddłużania.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.718 sek.