Pisarz wielki litewski
Katolicyzm – doktryna Kościoła chrześcijańskiego – jedna z dwóch grup Kościołów, obok Kościoła prawosławnego, powstałych w wyniku rozłamu w Kościele chrześcijańskim w 1054 (tzw. schizmy wschodniej). Jedna z największych grup wyznań chrześcijańskich, obok prawosławia i protestantyzmu oraz ogół zasad wiary i życia religijnego do których odwołuje się Kościół Kościół katolicki wraz z Kościołami wschodnimi pozostającymi z nim w pełnej jedności, wspólnoty tradycjonalistyczne, starokatolickie oraz część anglikańskich, liberalnych i niezależnych.Urzędy centralne niesenatorskie - to urzędy centralne I Rzeczypospolitej, których piastowanie nie upoważniało jednak do zasiadania w senacie.
Sąd asesorski (nazywany także Asesorią) – zadworny sąd królewski (funkcjonujący bez obecności króla) w I Rzeczypospolitej. Powstał w połowie XVI wieku.
Pisarz wielki litewski (łac. notarius magnus Lithuaniae) – urząd centralny niesenatorski I Rzeczypospolitej, współpracownik króla i kanclerza.
Historia urzędu[ | edytuj kod]
Powstał w 1504, w Wielkim Księstwie Litewskim było ich aż trzech, podczas gdy Korona posiadała tylko jednego. Urząd ten sprawowali też duchowni katoliccy. Sejm konwokacyjny (1764) ustanowił po dwóch pisarzy wielkich w Koronie i na Litwie, odsuwając jednak osoby duchowne. W 1775 podwojono ich liczbę, wprowadzając po jednym pisarzu świeckim i trzech duchownych.
Kompetencje[ | edytuj kod]
Jego zadanie polegało na stosownym i odpowiednim wyrażaniu w słowach uchwał i postanowień w sprawach publicznych. Wydawał gotowe dokumenty i dyplomy ich adresatom. Często brał udział w poselstwach do innych władców. Pisarz wielki zasiadał z głosem stanowczym w sądzie asesorskim, opracowywał też sentencje wyroków.