Pilaster
Przeczytaj także...
Półkolumna - element architektoniczny - kolumna uwięzła. Kolumna, która wystaje z lica muru połową grubości (w porządkach klasycznych dokładnie 2/3 grubości). Forma półkolumny (kapitel, trzon, baza) jest kształtowana zgodnie ze stylem epoki. W narożniku umieszczana bywa w różny sposób: jedna półkolumna na dwusiecznej narożnika, po jednym elemencie na każdej z dwóch ścian lub kształtowano filar. Półkolumny, w porównaniu z pilastrami są elementem bardziej wystającym ze ściany.Kapitel (głowica) – najwyższa, wieńcząca część kolumny, filaru lub pilastra, będąca pośrednim członem konstrukcyjnym między podporą (np. trzonem kolumny) - od której jest szersza, co zapewnia bardziej stabilną konstrukcję całości - oraz elementami dźwiganymi (np. belkowaniem). Ze względu na swoje usytuowanie głowica pełni także funkcje dekoracyjne.
Baza to dolna część, podstawa kolumny, pilastra lub filaru stosowana w porządkach architektonicznych. W starożytności nie występowała tylko w porządku doryckim, w którym trzon kolumny spoczywał bezpośrednio na stylobacie. Klasyczną bazę tworzy płyta otoczona wyprofilowanymi, kamiennymi wałkami zwanymi torus, które były rozdzielone trochilusem (wklęską). Dolny torus był z reguły większy. Zazwyczaj baza leżała na niewielkiej kamiennej płycie – plincie. Terminem baza określa się także inne kombinacje tych elementów.
Półkolumna - element architektoniczny - kolumna uwięzła. Kolumna, która wystaje z lica muru połową grubości (w porządkach klasycznych dokładnie 2/3 grubości). Forma półkolumny (kapitel, trzon, baza) jest kształtowana zgodnie ze stylem epoki. W narożniku umieszczana bywa w różny sposób: jedna półkolumna na dwusiecznej narożnika, po jednym elemencie na każdej z dwóch ścian lub kształtowano filar. Półkolumny, w porównaniu z pilastrami są elementem bardziej wystającym ze ściany.Kapitel (głowica) – najwyższa, wieńcząca część kolumny, filaru lub pilastra, będąca pośrednim członem konstrukcyjnym między podporą (np. trzonem kolumny) - od której jest szersza, co zapewnia bardziej stabilną konstrukcję całości - oraz elementami dźwiganymi (np. belkowaniem). Ze względu na swoje usytuowanie głowica pełni także funkcje dekoracyjne.
Baza to dolna część, podstawa kolumny, pilastra lub filaru stosowana w porządkach architektonicznych. W starożytności nie występowała tylko w porządku doryckim, w którym trzon kolumny spoczywał bezpośrednio na stylobacie. Klasyczną bazę tworzy płyta otoczona wyprofilowanymi, kamiennymi wałkami zwanymi torus, które były rozdzielone trochilusem (wklęską). Dolny torus był z reguły większy. Zazwyczaj baza leżała na niewielkiej kamiennej płycie – plincie. Terminem baza określa się także inne kombinacje tych elementów.
Pilaster – Wikipedia, wolna encyklopedia
document.documentElement.className="client-js";RLCONF={"wgBreakFrames":!1,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"11dc1d20-c6f2-44e7-92aa-bef5c46adb9a","wgCSPNonce":!1,"wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":!1,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pilaster","wgTitle":"Pilaster","wgCurRevisionId":56559140,"wgRevisionId":56559140,"wgArticleId":28341,"wgIsArticle":!0,"wgIsRedirect":!1,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Detale architektoniczne"],"wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pilaster","wgRelevantArticleId":28341,"wgIsProbablyEditable":!0,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":!0,"wgRestrictionEdit":,"wgRestrictionMove":,"wgFlaggedRevsParams":{
"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":56559140,"wgMediaViewerOnClick":!0,"wgMediaViewerEnabledByDefault":!0,"wgPopupsFlags":10,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":!0,"nearby":!0,"watchlist":!0,"tagline":!0},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":!1,"wgULSCurrentAutonym":"polski","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCentralAuthMobileDomain":!1,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":!0,"wgULSPosition":"interlanguage","wgGENewcomerTasksGuidanceEnabled":!0,"wgGEAskQuestionEnabled":!0,"wgGELinkRecommendationsFrontendEnabled":!1,"wgWikibaseItemId":"Q175112"};RLSTATE={"ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.main-page-css":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","noscript":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading",
"ext.flaggedRevs.icons":"ready","oojs-ui-core.styles":"ready","oojs-ui.styles.indicators":"ready","mediawiki.widgets.styles":"ready","oojs-ui-core.icons":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","skins.vector.legacy.js","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.maps","ext.gadget.heading-icons","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.edit-buttons","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.edit-summary-warning","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.nuxTBKeys","ext.gadget.enhanced-upload","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.gadget.WMPL-share","ext.gadget.main-page-js",
"ext.centralauth.centralautologin","mmv.head","mmv.bootstrap.autostart","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];
(RLQ=window.RLQ||).push(function(){mw.loader.implement("[email protected]",function($,jQuery,require,module){/*@nomin*/mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"});mw.user.options.set({"variant":"pl"});
});});
Półkolumna
Lizena
Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: 2007, s. 314.
Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 107. ISBN 83-85001-89-1.
Pilaster
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Pilaster – element architektoniczny w formie płaskiego filara, nieznacznie występującego przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną, jak też dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę). Może stanowić część obramienia otworów okiennych, drzwiowych lub bramnych. W starożytności pilastry występowały dużo rzadziej niż półkolumny i używane były głównie w architekturze rzymskiej.
Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie (wł. La chiesa del Santissimo Nome di Gesù), zwany rownież Kościołem Jezusa (wł. Chiesa del Gesù), lub Jezus (wł. Il Gesù) – główny, macierzysty kościół zakonu jezuitów w Rzymie.Architektura starożytnego Rzymu była początkowo związana tylko z Rzymem. Później, co było efektem licznych podbojów, jej zasięg ogarnął prawie całą Europę Zachodnią, Bałkany, Grecję, Azję Mniejszą, Syrię, Palestynę i Afrykę Północną. Okres, w którym trwał stopniowy jej rozwój, rozkwit i okres schyłkowy to czas od VI w. p.n.e. do V w. Okres ten można podzielić na kilka etapów:
Podobnie jak kolumna składa się z głowicy (najczęściej w którymś z klasycznych porządków), gładkiego lub kanelowanego trzonu oraz czasami z bazy i cokołu.
Stosowano również pilastry zwielokrotnione, ułożone w tzw. wiązkę – tworzyły ją nałożone na siebie, coraz węższe pilastry.
Galeria[ | edytuj kod]
Najwyższa kondygnacja Koloseum w Rzymie, pilastry o kapitelach korynckich
Kolumna – pionowa podpora architektoniczna o kolistym przekroju trzonu. Jeden z najstarszych i najpowszechniej stosowanych w architekturze elementów podporowo-dźwigowych pełniących funkcje konstrukcyjne, budowany od czasów starożytnych.Starożytność – okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki Północnej nazywany też antykiem i obejmujący dzieje tych regionów od powstania pierwszych cywilizacji do około V wieku n.e.
Pilastry w architekturze karolińskiej - hala w Lorsch
Pilastry jako element obramienia okna - pałac książęcy w Urbino, poł. XV w.
Palazzo Rucellai we Florencji, 1446-1457, proj. Leon Battista Alberti
Fasada kościoła Il Gesù w Rzymie, 1568–1584, Giacomo della Porta
Trzon to najważniejsza część kolumny. Ustawiano go na bazie albo bezpośrednio na stylobacie (np. w porządku doryckim). Na szczycie trzonu znajdowała się głowica (kapitel), która łączyła go z belkowaniem. W architekturze klasycznej trzon miał kształt walca o powierzchni gładkiej lub zdobionej kanelurami. Architektura baroku spopularyzowała kolumny o trzonach tordowanych (skręconych wzdłuż linii śrubowej) lub w formie wiązki skręconej z 2-4 prętów.Leon Battista Alberti (ur. 14 lutego 1404 w Genui, zm. 25 kwietnia 1472 w Rzymie) – włoski malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt, członek Akademii Platońskiej. Przedstawiciel humanistycznego nurtu włoskiego renesansu.
Fragment fasady bazyliki w Krzeszowie, lata 1728–1735
Pałacyk Petit Trianon w Wersalu, wykorzystanie pilastrów w klasycyzmie
Kapitel pilastra - fasada kościoła klasztornego w Zwettl
Zobacz też[ | edytuj kod]
Bibliografia[ | edytuj kod]
Filar – pionowa wolno stojąca podpora konstrukcji, spełniająca podobną rolę co kolumna (nieraz podobnie jak ona ukształtowana - z bazą, trzonem i głowicą) i mająca przekrój wieloboczny (czworoboczny lub ośmioboczny).Bazylika Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie - kościół opactwa Cystersów zbudowany w latach 1728-1735 w stylu barokowym. Godność bazyliki mniejszej kościół posiada od 1998.
Warto wiedzieć że... beta
Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
Lorsch – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Hesja, w rejencji Darmstadt, w powiecie Bergstraße. Liczy 13 123 mieszkańców (30 czerwca 2013).
Gemeinsame Normdatei (GND) – kartoteka wzorcowa, stanowiąca element centralnego katalogu Niemieckiej Biblioteki Narodowej (DNB), utrzymywanego wspólnie przez niemieckie i austriackie sieci biblioteczne.
Kanelury (żłobki, kanele) – płytkie, wklęsłe pionowe wyżłobienia, zdobiące na całej długości trzon kolumny lub pilastra, albo inną powierzchnię. Wyżłobienia te stykają się ze sobą ostrymi krawędziami, ale mogą też być przedzielone płaskimi listewkami (patrz ilustracja).
Porządek architektoniczny to system konstrukcyjno-dekoracyjny, którego elementy, o określonym kształcie i sposobie dekoracji, są powiązane określonymi proporcjami obliczanymi za pomocą modułów. Porządek obejmuje podporę (kolumna z bazą, trzonem i głowicą) oraz belkowanie. Najbardziej wyróżniającym elementem każdego porządku jest głowica.