Piemont
Dolina Aosty (wł. Valle d’Aosta, fr. Vallée d’Aoste, franko-prow. Vâl d’Outa, gwara Walser Augschtalann lub Ougstalland) – kraina historyczna i autonomiczny region administracyjny w północno-zachodnich Włoszech. Od zachodu graniczy z Francją, od północy ze Szwajcarią a od wschodu i południa z regionem Piemont. Najistotniejszą gałęzią gospodarki regionu jest turystyka. Księstwo Sabaudii-Piemontu (Principato di Savoia) – samodzielne księstwo istniejące od roku 1416 do Zjednoczenia Włoch w XIX wieku. Państwem rządziła tzw. Dynastia sabaudzka (principi di Savoia). Na terytorium państwa od 1416 roku składały się prowincja Sabaudia (stolica - Nicea, dziś część Francji) i włoska prowincja Piemont ze stolicą w Turynie. Od 1743 do 1860 roku Księstwo stanowiło część składową Królestwa Sardynii.
I Cesarstwo Francuskie – państwo w okresie panowania cesarza Francuzów Napoleona I z rodu Bonaparte w latach 1804-1814 i 1815. W czasie największego rozwoju terytorialnego cesarstwo obejmowało rozmaite protektoraty i posiadało wiele państw zależnych. Francja zmuszona była wówczas prowadzić wojny z prawie wszystkimi krajami Europy, łączącymi się przeciwko niej w kolejnych koalicjach. Kres cesarstwu położyła abdykacja Napoleona na rzecz Napoleona II, ten jednak nie został dopuszczony do władzy, a tron francuski zwrócono Burbonom.
Piemont (wł. Piemonte) – kraina historyczna i region administracyjny w północno-zachodnich Włoszech. Od zachodu graniczy z Francją, od północy ze Szwajcarią i regionem Dolina Aosty, od wschodu z Lombardią i Emilią-Romanią, a od południa z Ligurią.
Informacje ogólne[ | edytuj kod]
Powierzchnia Piemontu jest górzysta, w zachodniej i północnej części Alpy Zachodnie, w środkowej – Nizina Padańska. Gęsta sieć rzeczna (główna rzeka – Pad), na granicy z Lombardią duże jezioro Maggiore.
Jeden z najbardziej uprzemysłowionych regionów Włoch: przemysł środków transportu, maszynowy, elektrotechniczny, gumowy, papierniczy, materiałów budowlanych, hutniczy (hutnictwo aluminium i żelaza).
W Piemoncie uprawia się zboża, buraki cukrowe, warzywa, drzewa owocowe, trufle, winorośl. Hoduje się bydło, trzodę chlewną i owce.
Rozwinięta turystyka (m.in. sporty zimowe).
W skład regionu wchodzi 8 prowincji: Alessandria, Asti, Biella, Cuneo, Novara, Turyn (zlikwidowana w grudniu 2014), Cusio Ossola i Vercelli.
Historia[ | edytuj kod]
Sama nazwa regionu po raz pierwszy zaczęła być używana w XII wieku dla określenia północnych terenów obecnych Włoch. W czasach starożytnych kraina ta była zamieszkiwana przez Celtów, następnie dostała się pod panowanie imperium rzymskiego. Od 568 roku region znajdował się pod władzą Longobardów, by następnie przejść pod władzę Franków (Karol Wielki). W okresie od XI do XV wieku Piemont był podzielony na pięć jednostek terytorialnych: Turyn, Ivrea, Monferrato, Saluzzo, Sabaudia. W XV wieku został ponownie zjednoczony, tworząc Księstwo Sabaudii-Piemontu. W 1720 roku Piemont stanowił kluczowy region Królestwa Sardynii ze stolicą w Turynie. W latach 1799–1814 wcielony przez Napoleona I do Francji. Od ostatecznej klęski Napoleona w 1815 roku centrum polityczne i gospodarcze Królestwa Sardynii i ośrodek włoskiego ruchu zjednoczeniowego (risorgimento) pod egidą domu sabaudzkiego. Od 1860 r. stanowi część zjednoczonych Włoch, stąd też wywodzi się pierwszy król Włoch Wiktor Emanuel II.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Statistiche demografiche ISTAT, demo.istat.it [dostęp 2018-06-02] .
- Sito ufficiale della Regione Piemonte. [dostęp 2018-07-28].
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]