• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Piaskowiec

    Przeczytaj także...
    Ilmenit (żelaziak tytanowy) – minerał zaliczany do gromady tlenków. Nazwa minerału pochodzi od gór Ilmeńskich w pasmie Uralu w Rosji, gdzie występuje.Góry Świętokrzyskie (342.34) – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.) w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze.
    Cyrkon – pospolity minerał z gromady krzemianów wyspowych. Skład chemiczny minerału stanowi głównie krzemian cyrkonu. Nazwa nawiązuje do wyglądu zewnętrznego i pochodzi od perskiego „zargun” (zar = złoto, gun = barwa) czyli „złocisty”.
    Piaskowce na szczycie Szczelińca Wielkiego
    Naturalne ściany z czerwonego piaskowca we wnętrzu Kanionu Antylopy, Arizona

    Piaskowiec jest to drobnoziarnista skała osadowa. Występuje jako jedna z najczęstszych skał tego typu. Występuje zwykle w warstwie wodonośnej lub w miejscach występowania złóż ropy oraz gazu ziemnego.

    Plagioklazy jest to szereg minerałów skałotwórczych o składzie mieszanym z grupy skaleni (skalenie sodowo-wapniowe).Magnetyt – minerał z gromady tlenków, zaliczany do grupy spineli (żelazowych). Należy do minerałów bardzo pospolitych i wyjątkowo szeroko rozpowszechnionych.

    Podział[ | edytuj kod]

    Wyróżnia się następujące jej typy:

  • piaskowiec kwarcowy, ponad 80% kwarcu, często barwy białej, czasami żółtej (w zależności od rodzaju spoiwa)
  • piaskowiec arkozowy – odmiana bogata w skalenie, zazwyczaj szara, różowa lub czerwonawa
  • piaskowiec szarogłazowy – odmiana bogata w okruchy skał magmowych. Barwa ciemna, szarozielona, niebiesko-szara do niemal czarnej

    • Zastosowanie[ | edytuj kod]

    Jest to od wieków najczęstszy materiał rzeźbiarski. Znajduje zastosowanie jako surowiec w produkcji płyt okładzinowych, materiałów izolacyjnych i ściernych. Jest też wykorzystywany w przemyśle ceramicznym, szklarskim, hutniczym, jako tłuczeń drogowy (piaskowiec szarogłazowy), a także jako dekoracja. Dawniej z piaskowców wyrabiano żarna. W roku 1995 w USA wydobyto 145 000 ton piaskowca.

    Mechowo (kaszb. Mechòwa, niem. Mechau, dawniej Mechowo, Miechaw) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck, na skraju Puszczy Darżlubskiej.Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.

    Powstawanie[ | edytuj kod]

    Piaskowiec powstaje w wyniku lityfikacji (cementacji) piasku pochodzącego z wietrzenia skał za pomocą spoiwa. Budowa od drobno- do gruboziarnistej, ziarna wielkości 0,06–2 mm. Barwa od białej i szarej, poprzez żółtą i jasnobrązową po zieloną, czerwoną, brunatną i czarną.

    Mikroklin – minerał z grupy krzemianów. Jest to jedną z trzech (oprócz sanidynu i ortoklazu) odmian polimorficznych skalenia potasowego. Jest minerałem bardzo pospolitym; stanowi ważny składnik pegmatytów i skał metamorficznych.Karpaty (51-54) (węg. Kárpátok; rum. Carpaţi; ukr. i serb. Карпати; czes. i słow. Karpaty) – łańcuch górski w środkowej Europie (jeden z największych w tej części świata), ciągnący się łukiem przez terytoria Austrii, Czech, Polski, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Serbii i Rumunii. Najwyższy szczyt Gerlach ma wysokość 2655 m n.p.m.

    Skład[ | edytuj kod]

    W skład piaskowca wchodzą jako szkielet ziarnowy kwarc, ortoklaz, mikroklin, plagioklazy, muskowit, biotyt, minerały ciężkie (magnetyt, ilmenit, cyrkon, granat, turmaliny i monacyt), glaukonit, okruchy skał, szczątki organiczne. Spoiwo może być kwarcowe, ilaste, żelaziste lub kalcytowe.

    Roztocze (343.2) – kraina geograficzna łącząca Wyżynę Lubelską z Podolem, wyraźnie wypiętrzony wał wzniesień, szerokości 12-32 km i długości około 180 km, przebiegający z północnego zachodu, od Kraśnika, na południowy wschód do Lwowa. Roztocze oddziela Wyżynę Lubelską i Wyżynę Wołyńską od Kotliny Sandomierskiej i Kotliny Naddniestrzańskiej.Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) – ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych (bituminów), z niewielkimi domieszkami azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń. Ma podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej jako surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako jeden z najważniejszych surowców energetycznych.

    W Polsce piaskowiec występuje m.in. w następujących miejscach:

  • piaskowiec kwarcowy: Mechowo, Kaszuby, Pasmo Łysogórskie, Ciosowa, Tumlin, Bolesławiec, Złotoryja, Lwówek Śląski, Góry Stołowe, Górnośląskie Zagłębie Węglowe, Karpaty oraz Roztocze
  • piaskowiec arkozowy: Kwaczała, Małopolska
  • piaskowiec szarogłazowy: Bardo, Góry Świętokrzyskie

  • Piaskowiec

    Granaty – grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów. Tworzą ją izostrukturalne i (przeważnie) izomorficzne krzemiany wyspowe.Lwówek Śląski (pol. hist. Lwów, niem. Löwenberg in Schlesien, łac. Leopolis) to miasto leżące na Śląsku (Dolnym Śląsku), w woj. dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lwówek Śląski. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. jeleniogórskiego. Miasto leży nad Bobrem oraz jego dopływami: Płóczką, Srebrną i Widnicą, na granicy Pogórza Izerskiego i Kaczawskiego.

  • Kamieniołom piaskowca w Długopolu Górnym

  • Piaskowiec w Coyote Gulch (Utah)

  • Złoża piaskowca w Polsce (kliknij, by powiększyć)

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Sandstone: Sedimentary Rock - Pictures, Definition & More, geology.com [dostęp 2020-06-24].
    2. wielu autorów: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 3. M-R. Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 505.
    3. wielu autorów: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1. A-F. Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 131.
    4. ↑ wielu autorów: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 4. R-Z. Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 242.
    5. James Hieb: Sandstone Center of the World. 2007. ISBN 978-0-615-14653-9.
    6. Geology - rocks and minerals, flexiblelearning.auckland.ac.nz [dostęp 2020-06-24].
    7. Kopalnie Piaskowca S.A., www.kopalniepiaskowca.com.pl [dostęp 2017-09-10].

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Eligiusz Szełęg: Atlas minerałów i skał. Bielsko-Biała: Pascal, 2007, s. 243. ISBN 978-83-7513-138-3.
    • Tłuczeń, szuter, szaber – rodzaj kruszywa naturalnego łamanego ze skały. Jego ziarna charakteryzuje szorstka powierzchnia; kształtem zbliżone są do ostrosłupa lub sześcianu.Piaskowiec kwarcowy – najbardziej powszechna scementowana psamitami zwięzła skała osadowa, składająca się niemal wyłącznie z minerałów kwarcu o średnicy ziaren od 0,1 do 2,0 milimetrów, powstała w wyniku diagenezy piasku. Skała należy do grupy skał okruchowych.




    Warto wiedzieć że... beta

    Złotoryja (łac. Aureus Mons, niem. Goldberg) – miasto w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu złotoryjskiego, nad rzeką Kaczawą.
    Szczeliniec Wielki (na pierwszych mapach po 1945 Strzaskany, niem. Große Heuscheuer, czes. Velká Hejšovina) – najwyższy szczyt (919 m n.p.m.) w Górach Stołowych, na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Należy on do Korony Gór Polski i jest jedną z największych atrakcji turystycznych Sudetów, z rezerwatem krajobrazowym i tarasami widokowymi z panoramą Sudetów.
    Małopolska – kraina historyczna Polski, obejmująca obecnie południowo-wschodnią część kraju, w górnym i częściowo środkowym dorzeczu Wisły oraz w dorzeczu górnej Warty; dzielnica historyczna Polski. Stolicą Małopolski jest Kraków.
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) - polsko-czeskie zagłębie węglowe, jednolity obszar geologiczno-geograficzny zawierający największe w obu krajach zasoby węgla kamiennego i jego najintensywniejszą eksploatację. Według najnowszych ustaleń, GZW zawiera także duże zasoby metanu. Obszar GZW jest położony na terenie Polski na Górnym Śląsku i w Małopolsce (Zagłębiu Dąbrowskim, Zagłębie Krakowskie), a na terenie Czech w kraju morawsko-śląskim.
    Skały osadowe (sedymentacyjne) – jeden z trzech głównych typów skał (obok skał magmowych i metamorficznych) budujących skorupę ziemską, powstają przez nagromadzenie się materiału przynoszonego przez czynniki zewnętrzne (np. wodę, lodowiec, wiatr), na skutek jego osadzania się lub wytrącania z roztworu wodnego. Nauka zajmująca się powstawaniem skał osadowych to sedymentologia.
    Długopole Górne (niem. Oberlangenau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.
    Bolesławiec (niem. Bunzlau) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, historycznie leżące na Dolnym Śląsku.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.733 sek.