Perfumy (fr. "per fumée" - przez dym) – łączna nazwa kosmetyków, których jedynym zadaniem jest nadawanie różnym obiektom (zwykle ciału człowieka) przyjemnego i długo utrzymującego się zapachu. Z definicji tej wyłączone są wszystkie produkty, których aplikacja wymaga użycia gazów pędnych (m. in. dezodorant).
Mięta pieprzowa, mięta lekarska (Mentha ×piperita L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Spontaniczny mieszaniec międzygatunkowy mięty nadwodnej (M. aquatica) i mięty zielonej (M. spicata) powstały prawdopodobnie w Anglii i tam wprowadzony do uprawy w XVIII w., początkowo w hrabstwie Surrey, a potem w okręgu Mitcham. Tam też zaczęto go uprawiać i z tego terenu pochodzi pierwszy opis zawarty w "Ray, 1724 Synopsis Methodica Stirpium Britannicarum table 10. figure 2. p. 234". Jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą (efemerofit). Inne nazwy: miętkiew, miętkiewa.Konwalia (Convallaria L.) – rodzaj bylin jednoliściennych w ostatnich latach zaliczany do różnie wyróżnianych rodzin w tym do konwaliowatych (Convallariaceae), myszopłochowatych (Ruscaceae) i ostatnio do szparagowatych (Asparagaceae).
Czasami słowo to używane jest także w znaczeniu wyłącznie produktów, w których substancje zapachowe są silnie skoncentrowane, a ilość rozpuszczalnika jest ograniczona do absolutnego minimum.
Perfumy składają się z mieszaniny związków zapachowych, które są nazywane olejkami zapachowymi, środków homogenizujących i wzmacniających oraz rozpuszczalnika, którym zazwyczaj jest etanol lub mieszanina lekkich alkoholi alifatycznych. W zależności od ilości rozpuszczalnika rozróżnia się perfumy właściwe (ekstrakty perfum), wody perfumowane i wody toaletowe.
Kumaryna (C9H6O2, benzopiron, lakton kwasu o-hydroksycynamonowego) – organiczny związek chemiczny z grupy laktonów o przyjemnym zapachu świeżego siana. Wykryta w roślinach ponad 80 gatunków z rodzin: traw, storczykowatych, motylkowatych, jasnotowatych. Naturalny inhibitor kiełkowania nasion.Amfifilowość – zjawisko obserwowane w przypadku niektórych związków chemicznych, polegające na jednoczesnej niepełnej rozpuszczalności danego związku w dwóch różnych rozpuszczalnikach (hydrofilowym i hydrofobowym).
Po wylaniu lub wtarciu ich w powierzchnię ciała substancja bazowa (np. alkohol etylowy, olej jojoba, olejek sandałowy) szybko paruje lub wchłania się w skórę, a na jej powierzchni zostają tylko olejki zapachowe i środki wzmacniające (odoranty), które są uwalniane do powietrza, powodując wrażenie olfaktoryczne (węchowe).
Woda toaletowa – alkoholowy roztwór kompozycji zapachowej, zawierający zwykle kilka procent substancji zapachowych w alkoholu etylowym (70—80%). Woda toaletowa o kwiatowej nucie zapachowej jest nazywana „wodą kwiatową”. Woda kolońska, to woda toaletowa o zapachu typu „cologne”. Kompozycję „Eau de Cologne” stworzył na początku XVIII w. perfumiarz, Johann Maria Farina (1685–1766).Cyweta afrykańska (Civettictis civetta) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łaszowatych. Jedyny przedstawiciel rodzaju Civettictis.
Skład perfum[]
Główne składniki[]
Olejki zapachowe pozyskuje się np. przez destylację z parą wodną lub ekstrakcję i zatężanie składników zapachowych z wybranych części roślin (rzadziej zwierząt), jak np. kwiat jaśminu, liście mięty itp., lub (obecnie znacznie częściej) przez odpowiednie mieszanie syntetycznych związków chemicznych o różnych zapachach lub bezwonnych (np. utrwalających zapach innych składników kompozycji).
Alkohole – związki organiczne zawierające jedną lub więcej grup hydroksylowych połączonych z atomem węgla w hybrydyzacji sp.Kolendra (Coriandrum L. 1753) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Liczy 2 gatunki, pochodzące prawdopodobnie z zachodnich części obszaru śródziemnomorskiego. Gatunkiem typowym jest Coriandrum sativum L..
W zależności od zawartości olejków zapachowych stosuje się następujące nazewnictwo:
Extrait de Parfum (ekstrakt perfum) – 44-60%;
Parfum (perfumy, ekstrakt, perfumy właściwe) – 15-43%;
Eau de Parfum (woda perfumowana) skrót EdP – 10-20%;
Eau de Toilette (woda toaletowa) skrót EdT – 5-15%;
Eau de Cologne (woda kolońska) skrót EdC – 3-8%; TM Koelnisch Wasser
Eau Fraîche (woda odświeżająca) eau de solide skrót EdS – 1-3%; TM EdS
Środki wzmacniające to mało lotne (wysoko wrzące) związki chemiczne lub naturalne produkty o podobnych właściwościach, które same nie mają intensywnego zapachu (bardzo często jest to zapach nieprzyjemny), ale są zdolne do wzmacniania zapachu olejków. Do sztucznych środków wzmacniających zalicza się m.in. merkaptany i aminy o dużej masie cząsteczkowej, zaś do naturalnych – np. kastoreum, ambrę, cywet, piżmo (substancje zapachowe pochodzenia zwierzęcego lub ich odpowiedniki).
Cypr (Republika Cypryjska) – państwo położone na wyspie Cypr leżącej we wschodniej części Morza Śródziemnego u wybrzeży Turcji, Syrii i Libanu. Od 1 maja 2004 roku jest członkiem Unii Europejskiej.Olejek eteryczny (łac. oleum aetherium, oleum aethereum) – ciekła, lotna substancja zapachowa, znajdująca się najczęściej w specjalnych komórkach tkanki wydzielniczej roślin. Takie komórki są charakterystyczne dla roślin olejkodajnych, np. gatunków z rodziny sosnowatych, jasnotowatych, mirtowatych, rutowatych i baldaszkowatych. Pod względem składu olejek jest mieszaniną rozmaitych związków chemicznych, takich jak ketony, aldehydy, alkohole, estry, laktony, terpeny, i innych związków organicznych, w tym zawierających azot i siarkę związków o nieprzyjemnym zapachu (np. aminy, tiole).
Zadaniem środków homogenizujących jest uzyskanie jednolitego, nierozwarstwiającego się roztworu mieszaniny związków chemicznych i olejków, które często nie mieszają się z sobą. Najczęściej stosuje się tu mieszaniny ciekłych tłuszczów pochodzenia naturalnego. Współcześnie coraz częściej zastępuje się je zupełnie bezwonnymi polimerami o właściwościach amfifilowych. Niektóre naturalne środki wzmacniające, takie jak tran czy ambra, pełnią jednocześnie rolę środków homogenizujących.
Znak towarowy – prawnie chroniony, niepowtarzalny element produktu, skutecznie odróżniający go od produktów konkurencyjnych. Znakiem towarowym może być w szczególności nazwa, fraza, symbol, logo, projekt, obraz, kształt produktu, motyw, melodia użyty przez przedsiębiorcę w obrocie gospodarczym w celu uzyskania jednoznacznej identyfikacji swoich towarów lub usług wśród konsumentów.Substancja zapachowa – substancja lotna o charakterystycznym, zwykle przyjemnym zapachu, co decyduje o możliwości zastosowania np. do sporządzania kompozycji perfumeryjnych, aromatów spożywczych lub w aromaterapii. Substancje zapachowe charakteryzują się zwykle bardzo niskimi wartościami progów wyczuwalności węchowej.
Skład i opracowywanie kompozycji zapachowej[]
Mieszanina olejków i środków wzmacniających jest nazywana często kompozycją zapachową. Kompozycja ta decyduje o specyficznym zapachu, który jednoznacznie kojarzy się z daną marką perfum, jest więc ona ich "istotą", decydującą o walorach użytkowych tego produktu.
Ladanum lub labdanum – żywica otrzymywana z niektórych gatunków roślin należących do rodzaju czystek (Cistus). Wykorzystuje się do tego celu gatunki Cistus ladanifer, Cistus laurifolius, Cistus creticus i Cistus × incanus.Cedr (Cedrus Belon ex Trew, 1757) – rodzaj długowiecznych (do 500 lat) drzew z rodziny sosnowatych. Cedry występują w rejonach górskich Azji i Afryki Północnej. Ich pierwotny areał to Himalaje i region śródziemnomorski. Rosną na wysokościach 1500-3200 m n.p.m. w Himalajach i 1000-2200 m w basenie Morza Śródziemnego.
Kompozycje te są albo silnie strzeżoną przez firmy kosmetyczne tajemnicą, albo są zastrzegane patentami jako swoisty znak towarowy. Od czasu wynalezienia dostatecznie czułych metod analitycznych (np. chromatografia gazowa, wysokosprawna chromatografia cieczowa) określenie składu kompozycji zapachowych stało się tak proste, że producenci umieszczają w niej również substancje maskujące. Nie mają one wpływu na zapach kompozycji, ale utrudniają identyfikację formuły.
Wetiweria pachnąca (Chrysopogon zizanioides) - gatunek trawy pochodzącej z Azji Południowo-Wschodniej, poza tym szeroko rozpowszechniony w tropikach w uprawie, miejscami dziczejący.Mąkla tarniowa (Evernia prunastri (L.) Ach.) – gatunek grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów.
Tworzenie kompozycji zapachowych jest swojego rodzaju sztuką, którą zajmuje się kilkadziesiąt tysięcy perfumiarzy na całym świecie. Ludzie o szczególnych predyspozycjach do tworzenia tych kompozycji nazywają się w branży "nosami". "Nosy" nie mają zwykle bardziej wyczulonego węchu od przeciętnych ludzi, lecz mają bardzo rozwiniętą zdolność psychiczną, zwaną wyobraźnią zapachową oraz zdolność do zapamiętywania większej ilości woni, zwaną pamięcią olfaktoryczną.
Skóra (łac. cutis, gr. derma) – największy narząd powłoki wspólnej (łac. integumentum commune) kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa.Destylacja z parą wodną – destylacja z użyciem strumienia nasyconej lub przegrzanej pary wodnej, prowadząca do otrzymywania kondensatów dwufazowych (faza wodna i organiczna), odbieranych w temperaturze niższej od temperatury wrzenia najniżej wrzącego składnika mieszaniny (zobacz heteroazeotrop).
Kompozycje zapachowe są zazwyczaj mieszaninami kilkunastu, kilkudziesięciu, a nawet kilkuset składników, z których część jest pochodzenia naturalnego, a część to syntetyczne związki chemiczne (zobacz: zapach, substancja zapachowa, olejek eteryczny). Składniki te dzieli się na tzw. akordy zapachowe: akord bazowy, akord średni, akord wysoki. Poszczególne akordy złożone są z nut, którym odpowiadają używane w kompozycji substancje zapachowe.
Olejek sandałowy Santalum album (łac. Oleum santali) - Olejek uspokajający, antyseptyczny. Pochodzi z Indii z drzewa Santalum album. Jeden z najbardziej poszukiwanych składników zapachowych w perfumerii i jeden z najcenniejszych olejków aromaterapeutycznych o bardzo różnorodnych właściwościach. Łagodzi depresje, napięcie nerwowe, bezsenność, lęki, napięcia seksualne, zaburzenia przedmenstruacyjne, problemy menopauzy, zaburzenia gastryczne, nudności, wymioty, zgagę i czkawkę na tle nerwowym, katar, kaszel, podrażnienie gardła, zapalenia skóry.Pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens) – gatunek rośliny należący do rodziny bodziszkowatych. Nazwy zwyczajowe: anginka, anginowiec, ruzyndla. Pochodzi z południowej i wschodniej części Afryki. Jest uprawiana, w uprawie jednak spotyka się wyłącznie kultywary i mieszańce oznaczane jako Pelargonium graveolens hort. lub Pelargonium ×graveolens. Nazwą pelargonia pachnąca określa się również całą grupę mieszańców i kultywarów pochodzących od innych gatunków pelargonii o silnym zapachu. Wiele z nich wyhodowane zostało przez dawnych ogrodników, dzisiaj już nie sposób ustalić od jakiego gatunku one pochodzą.
Akord bazowy to składniki, które są najwolniej uwalniane do powietrza. W jego skład wchodzą zazwyczaj środki wzmacniające, które często same w sobie mają raczej nieprzyjemny zapach, oraz "najcięższe" składniki olejków zapachowych. Akord bazowy, jakkolwiek czuje się go niezbyt intensywnie, ma decydujące znaczenie dla charakteru danej kompozycji. W akordzie tym coraz częściej wykorzystuje się też związki chemiczne, które same z siebie nie pachną, ale które w wyniku kontaktu z potem lub wilgocią z powietrza ulegają rozkładowi z wydzieleniem związku pachnącego. W ten sposób można zawierać w akordzie bazowym składniki, które wcześniej mogły występować wyłącznie w akordzie wysokim. W akordzie bazowym wykorzystuje się takie substancje, jak ambra, piżmo, żywice leśne, cywet. Czasem ich woń rozpoznaje się i po kilku dniach, nawet jeśli perfumy nie były później używane.
Woda perfumowana – kosmetyk zapachowy o zawartości olejków zapachowych kształtujący się na poziomie 10-15%. Większe stężenie zawierają jedynie prawdziwe perfumy (15-43%). Woda perfumowana jest to najczęściej obecnie preferowana przez kobiety i mężczyzn gama kosmetyków zapachowych, ponieważ zapach utrzymuje się stosunkowo dłużej niż w przypadku wody toaletowej (5-10%).Sandałowiec biały (Santalum album) – gatunek niewielkiego, powoli rosnącego drzewa. Występuje naturalnie na suchych obszarach subkontynentu indyjskiego. Jest półpasożytem, czerpiącym substancje odżywcze z korzeni innych drzew, bez większej szkody dla gospodarzy. Gatunek zagrożony ze względu na nadmierną eksploatację i utratę naturalnych siedlisk. Z tego względu w Indiach wprowadzono zakaz eksportu drewna. Jest uprawiany w innych krajach tropikalnych, takich jak Chiny, Sri Lanka, Indonezja, Malezja, Filipiny i Australia. Zarówno drewno jak i kora posiadają przyjemny, długo utrzymujący się aromat, dzięki zawartości santanolu i santalenu.
Akord średni, składa się ze związków zapachowych o średniej lotności i zwykle dość małej intensywności zapachu. Akord ten w niektórych kompozycjach nie jest w ogóle świadomie odczuwany, ale bez niego kompozycja byłaby niepełna, a akord bazowy i nutę wysoki odczuwałoby się jako dwa zupełnie odrębne zapachy. Ten akord składa się głównie z zapachów kwiatowych i korzennych.
Tiole, tioalkohole (ze starogreckiego: θεῖον (theion) - siarka; dawniej merkaptany; z łac. mercurius captans - wiążący rtęć) to grupa związków organicznych, odpowiedników alkoholi, w których atom tlenu grupy hydroksylowej został zastąpiony atomem siarki. Do tioli należą m.in.Cytrus (Citrus L.) – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Wśród taksonomów trwają spory co do definiowania rodzaju, przy czym badania molekularne w XXI wieku wskazują raczej na potrzebę scalenia w ramach tego rodzaju kilku dawniej wyodrębnianych taksonów. Problemy w klasyfikacji rodzaju powoduje też łatwość z jaką należące tu gatunki mieszają się, zdolność do rozmnażania apomiktycznego oraz trwająca od tysięcy lat ich hodowla. Zalicza się tu co najmniej 20–25 gatunków występujących w Azji południowej, wschodniej i południowo-wschodniej, w Australii i wyspach południowo-zachodniego Pacyfiku. Gatunkiem typowym jest Citrus medica L. Owoce tych roślin zwane cytrusami uważane są za jedne z najważniejszych owoców tropikalnych i subtropikalnych. W dokumentach chińskich znajdują się dowody na ich uprawę już 2200 lat p.n.e., wiele gatunków na półkulę zachodnią trafiło dopiero w XIX i XX wieku.
Akord wysoki, składa się ze związków, które są najbardziej lotne i mają intensywny zapach. Akord ten jest odczuwana świadomie zaraz po otwarciu flakonika z perfumami (dlatego ma największe znaczenie w określaniu perfum i ich sprzedaży), ale po skropieniu nimi skóry akord ten szybko zanika. W skład akordu głowy wchodzą głównie cytrusy i inne owoce oraz zioła. Zazwyczaj jest to akord o zapachu lekkim i świeżym.
Kastoreum (Castoreum) (Castoreum Extract) – wysuszony na czerwonobrązowy proszek strój bobrowy. Jest wydzieliną gruczołów bobra europejskiego (Castor fiber) oraz kanadyjskiego (Castor canadensis). Aromatycznym składnikiem tej substancji jest przede wszystkim kastoramina.Perfumiarz – twórca kompozycji zapachowych, receptur stosowanych np. przy wytwarzaniu perfum lub perfumowanych kosmetyków.
Zapachy w akordach przeplata się często na sposób przypominający tworzenie muzyki lub poezji. Są więc kompozycje z zapachem wiodącym, tworzonym w ten sposób, że we wszystkich trzech akordach część składników ma do siebie zbliżony zapach; kompozycje "rymowane", w których występują dwa lub więcej podobnie pachnących składników w akordzie bazowym i wysokim, zaś akord średni jest ich pozbawiony oraz najtrudniejszy do skomponowania, ale jednocześnie najbardziej oryginalne, kompozycje "kontrastowe", w których nie ma powtarzających się składników, a zamiast tego są składniki, które są z sobą w ostrym kontraście, niwelowanym i uzupełnianym przez składniki neutralne.
Żywica – substancja wytwarzana w niektórych roślinach, najczęściej w drzewach, szczególnie iglastych. Znajduje się w specjalnych przestrzeniach międzykomórkowych, lub przewodach żywicznych, i wytwarzana jest przez otaczające je komórki wydzielnicze (żywicorodne). U sosny przewody żywiczne są liczne, długie, biegną wzdłuż pnia i konarów, ponadto połączone są przewodami poprzecznymi, wskutek czego z miejsca uszkodzonego wypływają duże ilości żywicy przez długi czas. Żywica służy do zabezpieczania miejsc będących ranami drzewa. Barwa żywicy zależna jest od gatunku drzewa, z którego została pozyskana (od białej, przezroczystej do szarej).Mięta (Mentha L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Należy do niego ponad 30 gatunków i mieszańców. Występują głównie w Europie, Azji i Afryce. Gatunkiem typowym jest mięta zielona (Mentha spicata L.).
Kategorie zapachów[]
Cytrusowe (Kolońske) - to jedna z najstarszych i najpopularniejszych kategorii zapachów. Podstawowymi składnikami perfum należących do tej kategorii są owoce cytrusowe: bergamota, cytryna, limonka, pomarańcza, neroli (kwiat pomarańczy gorzkiej). Do tej kategorii należy większość zapachów unisex i sportowych.
Homogenizacja (gr. homogenes - jednorodny) – proces polegający na wytwarzaniu jednorodnej mieszaniny ze składników, które w warunkach normalnych nie mieszają się ze sobą.Żywica benzoesowa, styraks, benzoes, benzoin (śrdw.-łac. benzoë – żywica balsamiczna, styrax, benzoinum), zwany niepoprawnie gumą Benjamina (w związku z jego ang. nazwą Benjamin gum) – żywica balsamiczna pozyskiwana z naciętych pni drzew z rodzaju styrak (Styrax), głównie Styrax benzoin i S. tonkinensis, rosnących w Azji Wschodniej i Indiach.
Kwiatowe - kategoria bardzo lubiana przez kobiety i najliczniej reprezentowana. Zróżnicowanie olejków występujących w perfumach tej kategorii jest olbrzymie, ale do bardzo często spotykanych należą róża, jaśmin, konwalia, irys, ylang-ylang. Bywają kompozycje oparte na jednym tylko gatunku, bądź łączące ze sobą różne zapachy kwiatów w jeden bukiet.
Tłuszcze – zwyczajowa nazwa grupy lipidów, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych, głównie triacylogliceroli. Reszty kwasowe występujące w cząsteczkach tłuszczów zawierają zwykle od 12 do 18 atomów węgla.Tran (niem. Tran, olej wątłuszowy, farm. Oleum Jecoris Aselli, Oleum Morrhuae, Oleum Gadi) – ciekły tłuszcz otrzymywany ze świeżej wątroby ryby dorsza atlantyckiego – Gadus morrhua lub innych ryb z rodziny dorszowatych – Gadidae. Ma charakterystyczną woń i smak.
Szyprowe (Chypre) - kompozycja cytrusowo-drzewna. Samo określenie pochodzi od nazwy wyspy Cypr. Do podstawowych składników należą mech dębowy, paczula, wetiwer, sandał, cytrusy (zwłaszcza bergamota) oraz przyprawy (często kolendra) i kwiaty (często irys).
Drzewne - najpopularniejsza kategoria zapachów męskich i unisex, choć w ostatnich latach powstaje w tej grupie coraz więcej zapachów kobiecych. Bazę stanowią: sandał, wetiwer, paczula, cedr, drzewo różane i dodatki: cytrusy (często bergamota) oraz przyprawy (często kolendra, goździk, gałka muszkatołowa).
Rozpuszczalnik − ciecz zdolna do tworzenia roztworu po zmieszaniu z ciałem stałym, inną cieczą lub gazem. Najbardziej znanym rozpuszczalnikiem jest woda.Piżmo (Musk Extract) – wydzielina z gruczołów okołoodbytniczych piżmowca (Moschus moschiferus, dawn. "jeleń piżmowy"), stosowana jako substancja zapachowa i utrwalacz zapachu perfum. Substancję o podobnych właściwościach można pozyskać od innych zwierząt. Naturalne piżma są obecnie zastępowane przez syntetyczne wonne związki chemiczne, tzw. piżma sztuczne (syntetyczne).
Orientalne - kategoria perfum bardzo ciepłych, zmysłowych, egzotycznych. Charakterystykę zapachu nadaje wyraźna wanilia w połączeniu z zapachami zwierzęcymi (ambra zwana bursztynem), piżmo, cyweta, kastoreum, przyprawowymi goździk, cynamon, drzewnymi (sandał) i kwiatowymi (jaśmin) z niewielkim dodatkiem cytrusów. Jest to kategoria perfum bardzo trwałych.
Simondsja kalifornijska, jojoba (wym. żożoba albo chochoba) - (Simmondsia chinensis) – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju (simondsja Simmondsia) i rodziny (simondsjowate Simmondsiadaceae) z rzędu goździkowców. Wbrew swej nazwie naukowej nie pochodzi z Chin, lecz z pustyni Sonora w południowo-zachodniej części Ameryki Północnej – rozciągającej się od Arizony po Meksyk. Przyczyną nadania jej mylącej nazwy naukowej (chinensis oznacza „chiński, chińska”) było omyłkowe umieszczenie przez uczonych opisujących po raz pierwszy ten gatunek jego materiału zielnikowego wśród okazów pochodzących z Chin. Nasiona simondsji zawierają płynny wosk, ceniony i wykorzystywany szeroko jako olej jojoba. Ze względu na olej roślina rozpowszechniona została w uprawie w Ameryce Południowej, Afryce i południowej Azji. Ze względu na podobieństwo nazw gatunek ten można pomylić z głożyną pospolitą, znaną jako „jujuba” (Ziziphus jujuba), która jest inną, niespokrewnioną rośliną.Kosaciec, irys (Iris L.) – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych. Kosaćce występują w stanie dzikim na półkuli północnej i jest ich ponad 200 gatunków. Gatunkiem typowym jest kosaciec bródkowy (Iris germanica L.).
Paprociowe (Fougère) - głównymi składnikami perfum paprociowych są: bób tonka (lub syntetyczna kumaryna), lawenda, wetiwer, mech dębowy i paczula, do których dodane są kwiaty i żywice: lawenda, geranium (pelargonia), labdanum. W dużym stopniu jest to kategoria zapachów męskich i unisex.
Rozmaryn (Rosmarinus L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Różni botanicy podają różną liczbę gatunków: od jednego do dwunastu. Pochodzą z południowej Europy i obszaru śródziemnomorskiego.Muszkatołowiec korzenny, muszkatowiec, muszkat (Myristica fragrans Houtt.) – gatunek drzewa z rodziny muszkatołowcowatych. Pochodzi ono z Wysp Banda (części Moluków zwanych Wyspami Korzennymi, będących częścią Archipelagu Malajskiego). Jego nasiona znane są jako przyprawa gałka muszkatołowa.
Zielone (Ziołowe) - kategoria zapachów męskich i unisex. Głównymi składnikami są nuty ziołowe z niewielkim dodatkiem cytrusów, kwiatów, drewna: rozmaryn, lawenda, mięta pieprzowa, szałwia muszkatołowa, cytrusy (często cytryna), nuta drzewna (często wetiwer).
Tytoniowo-skórzane - kategoria częściej występująca w przypadku perfum niszowych, niż tzw. popularnych. Należą do niej zapachy ciepłe, korzenne o wyraźnym aromacie zwierzęcym. Skóra (akord otrzymany z żywicy benzoesowej, wanilii, drewna cedrowego, cywetu) i tytoń są w nich wyraźnie wyczuwalne.
Szałwia muszkatołowa (Salvia sclarea) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Występuje w Europie Południowej i Środkowej oraz w Azji Zachodniej i Środkowej po Pakistan. Uprawiany po środkową Europę, także w Ameryce Północnej, gdzie w cieplejszych rejonach dziczeje.Pomarańcza bergamota (bergamota, bergamotka) (Citrus bergamium) – gatunek rośliny z rodziny rutowatych. Jego ojczyzna jest nieznana, przypuszcza się, że pochodzi z Indii. Uprawiany jest głównie we Włoszech.
Aldehydowe - najmłodsza kategoria (powstała w latach dwudziestych XX wieku), kiedy to zaczęto używać aldehydów do tworzenia kompozycji zapachowych. Najbardziej typowy zapach z tej kategorii to Chanel No 5.
