Pelagianizm

Pelagianizm – we wczesnym chrześcijaństwie od początku V w. nurt teologii duchowości, którego pierwszym propagatorem był Pelagiusz (IV i V w.). Rozwijał się głównie w Italii i Północnej Afryce. W wyniku kontrowersji wewnątrzkościelnej, uznany przez synody katolickie i papieży, a następnie Sobór efeski (431) za niezgodny z doktryną chrześcijańską, czyli herezję.

Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.Adam (hebr. אדם; arab. آدم - "człowiek" / "mężczyzna"), dosł. "czerwony", od koloru ziemi, z której został ulepiony) i Ewa (hebr. חוה Chawa - "budząca życie"; arab. حواء Hawwaa) – według relacji biblijnych, zawartych w Księdze Rodzaju, pierwsi ludzie. Podobną historię zawiera tradycja manichejska; wzbogacona o dodatkowe elementy została też zawarta w Koranie.

Spis treści

1 Główne tezy pelagianizmu

2 Stanowisko Kościoła wobec pelagianizmu

3 Próby rehabilitacji Pelagiusza

4 Zobacz też

5 Przypisy

Główne tezy pelagianizmu

Przekonanie o sile i jakości ludzkiej natury było podstawową zasadą nauki Pelagiusza. Teolog ten wierzył, że natura ludzka, jako stworzona przez Boga, jest zdolna przezwyciężyć grzech i osiągnąć świętość. Grzech pierworodny popełniony przez Adama był jedynie „złym przykładem”, jego skutki nie przeszły na potomstwo pierwszych rodziców w postaci zepsutej natury. Podobnie widział pelagianizm rolę Jezusa Chrystusa – jako „dającego dobry przykład”. Człowiek, przez naśladownictwo Chrystusa, może się sam wyzwolić z grzechu, dzięki temu, że z natury został stworzony jako mający wolną wolę (liberum arbitrium). Pelagianie rozumieli łaskę Bożą jako światło pomocne człowiekowi w jego pracy moralnej dla dokonywania dobrych wyborów i dostrzegania właściwych wzorców postępowania. Wolnej woli przeszkadzają zły wpływ otoczenia i skutki własnych grzechów człowieka. Pelagiusz bronił bardzo samodzielności ludzkiej woli, nie była ona według niego niczym zdeterminowana, także przez Boga.

Molinizm - poglądy głoszone przez hiszpańskiego jezuitę, Ludwika Molinę (1535-1600) o wzajemnej relacji między wolną wolą a łaską.List do Hebrajczyków [Hbr], List do Żydów [Żyd] – jeden z listów Nowego Testamentu zamieszczany w wydaniach Biblii przed Listami powszechnymi. Imię autora nie jest w liście wymienione i od początku stanowiło kwestię sporną. Przez długie lata autorstwo przypisywano Pawłowi z Tarsu, pogląd ten jest jednak obecnie zarzucony. Również kanoniczność Listu budziła wątpliwości. Obecnie kwestie autorstwa i kanoniczności nie znajdują się w centrum zainteresowań biblistów, poruszane są natomiast zagadnienia takie jak struktura Listu, tło religijno-historyczne i główne wątki myśli teologicznej.

Piet Schoonenberg SJ, czerpiąc z dwóch dzieł Augustyna z Hippony, Dzieje procesu Pelagiusza XI, 23, (PL 44,333) oraz O łasce Chrystusa i grzechu pierworodnym ks. 2, XI 12, (PL 44,390) przedstawił następującą listę głównych tez pelagianizmu:

1. Adam został stworzony jako śmiertelny i umarłby niezależnie od tego czy by zgrzeszył, czy nie.
2. Grzech Adama dotknął jedynie jego samego, a nie całą ludzkość.
3. Prawo wprowadza ludzi do Królestwa Bożego równie dobrze, jak Ewangelia.
4. Przed przyjściem Chrystusa istnieli ludzie bez grzechu.
5. Dzieci nowo narodzone są w tym stanie, w jakim się znajdował Adam zanim zgrzeszył.
6. Przez śmierć lub grzech Adama nie umiera cała ludzkość, dokładnie tak samo jak nie cała ludzkość zmartwychwstanie przez zmartwychwstanie Chrystusa.
7. Mariusz Merkator w dziele Liber subnotationum in verba Juliani praef. 5, (PL 48,114) uzupełnił tę listę jeszcze jednym twierdzeniem: Niemowlęta mają życie wieczne, nawet jeśli nie zostaną ochrzczone.

Pelagianizm jako system został rozwinięty przez uczniów Pelagiusza: Celestiusza (IV wiek/V w.) i Juliana z Eclanum (ok. 386–454).

Tomizm – system filozoficzny oparty na poglądach św. Tomasza z Akwinu. Tomizm wywodzi się z filozofii średniowiecznej, a jego różne nurty są żywe aż do dnia dzisiejszego.Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.

Podstrony: 1 [2] [3]