sir James Paul McCartney (wym. [ˈdʒeɪmz ˈpɔ:l məˈkɑ:tni]; ur. 18 czerwca 1942 w Liverpoolu) – brytyjski kompozytor, multiinstrumentalista i piosenkarz, kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego. Znany głównie jako członek grupy The Beatles, która sprzedała najwięcej płyt spośród wszystkich zespołów w historii.

Kompozytor muzyki filmowej, poważnej oraz elektronicznej. Znany jest także z częstych udziałów w projektach charytatywnych. Napisana przez niego piosenka „Yesterday” jest najczęściej granym przez innych artystów utworem w historii, a także najczęściej grana piosenka w amerykańskich mediach – ponad 7 mln razy. Inna stworzona przez niego piosenka, „Mull of Kintyre” z 1977, była pierwszym singlem sprzedanym w ponad 2 mln nakładzie w Wielkiej Brytanii. Pozostał on najlepiej sprzedającym się singlem aż do 1984.

Firma MPL Communications, której właścicielem jest McCartney, posiada prawa autorskie do ponad 3 tys. piosenek. W katalogu znajdują się m.in. wszystkie piosenki napisane przez Buddy’ego Holly’ego oraz musicale: Guys and Dolls, Grease i Chór.

Jest także malarzem, obrońcą praw zwierząt, wegetarianinem, nauczycielem muzyki, aktywistą w kampaniach przeciw minom lądowym, wybijaniu fok i długowi trzeciego świata.

Wpisany w Księdze Rekordów Guinnessa jako muzyk i kompozytor, który osiągnął największy sukces w historii muzyki, dzięki ponad 60 złotym płytom i setkom milionów sprzedanych płyt. Był członkiem spółki kompozytorskiej Lennon/McCartney, która odniosła największy sukces w historii muzyki i miała ogromny wpływ na innych twórców. Po rozpadzie The Beatles wraz z żoną, Lindą McCartney, założył zespół Wings, a po jego rozwiązaniu z powodzeniem kontynuował karierę solową.

Jest zdobywcą wielu nagród. Otrzymał odznaczenie (MBE) w 1965 i był pasowany w 1997.

Został uznany za jednego ze 100 żyjących geniuszy, opracowanej na podstawie e-mailowego sondażu firmy konsultingowej Creators Synectics.

Dwukrotnie wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame – w 1988 wraz z The Beatles i w 1999 jako artysta solowy.

Życiorys[ | edytuj kod]

1942–1957: Dzieciństwo i lata młodzieńcze[ | edytuj kod]

James Paul McCartney urodził się w szpitalu „Walton General Hospital” w Liverpoolu, gdzie wcześniej jego matka Mary pracowała jako pielęgniarka na oddziale położniczym. Ma brata Michaela urodzonego 7 stycznia 1944 roku. McCartney został ochrzczony w obrządku rzymskokatolickim aczkolwiek wychowywany był bezwyznaniowo ze względu na fakt, iż matka była katoliczką, a ojciec (James ‘Jim’ McCartney) protestantem nastawionym agnostycznie. Podobnie jak wielu mieszkańców Liverpoolu McCartney ma korzenie irlandzkie. Jego dziadek ze strony matki – Owen Mohin/Mohan urodził się w Tullynamalrow w hrabstwie Monaghan w Irlandii i poślubił Mary Theresę Danher z Toxteth (Liverpool) w 1905.

1957–1960: The Quarrymen i the Silver Beetles[ | edytuj kod]

Paul McCartney podczas koncertu, 1964

Piętnastoletni McCartney spotkał Lennona i The Quarrymen w Woolton na festynie dobroczynnym 6 lipca 1957. W początkach ich przyjaźni, ciotka Lennona, Mimi Smith nie akceptowała McCartneya ponieważ był, jak to określiła, „klasą robotniczą”, i nazywała go „małym przyjacielem Johna”. Ojciec McCartneya powiedział synowi, że Lennon „wpakuje go w kłopoty”, jednak w późniejszym czasie pozwolił The Quarrymen odbywać próby w swoim salonie przy 20 Forthlin Road. McCartney z Lennonem współpracowali ściśle i wspólnie stworzyli wiele piosenek. To on przekonał Lennona, żeby pozwolił Harrisonowi przyłączyć się do the Quarrymen mimo początkowej niechęci Lennona (ze względu na młody wiek Harrisona), kiedy Lennon usłyszał, jak Harrison gra na próbie w marcu 1958. Harrison dołączył do grupy jako gitarzysta prowadzący, w następnej kolejności dołączył kolega Lennona ze szkoły plastycznej, Stuart Sutcliffe, na basie, z którym McCartney później sprzeczał się o jego umiejętności muzyczne. Do maja 1960 wypróbowali kilka nazw, w tym The Silver Beetles (i zagrali trasę z Johnny Gentle, w Szkocji). The Beatles zmienili nazwę grupy na występ w Hamburgu, w sierpniu 1960.

1960–1970: Kariera z The Beatles[ | edytuj kod]

 Osobny artykuł: The Beatles.

1971–1981: Kariera z Wings i solowa[ | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Wings.

W latach 1971–1981 był liderem zespołu Wings. Po rozpadzie zespołu nadal prowadził działalność koncertową, wydał także wiele nowych płyt.

Późniejsze lata[ | edytuj kod]

Paul McCartney podczas koncertu w Dublinie, 2010

14 czerwca 2008 roku wystąpił w Kijowie. 3 czerwca 2010 roku za całokształt twórczości w dziedzinie muzyki popularnej z rąk prezydenta USA Baracka Obamy odebrał nagrodę im. Gershwinów przyznawaną przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych. 22 czerwca 2013 roku wystąpił w Warszawie, na Stadionie Narodowym. Występ ten był częścią trasy koncertowej Out there!. Wykonał 38 piosenek, w większości skomponowanych przez siebie w czasach The Beatles, w tym m.in. „Eight days a week”, „Lady Madonna”, „Back in the USSR”, „Hey Jude”, „Get back” i „Yesterday”. Koncert został ciepło przyjęty przez fanów. McCartney za występ podczas ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich w 2012 roku, podobnie jak Arctic Monkeys, Dizzee Rascal i Mike Oldfield dostali 1£. Taka suma pojawiła się na ich kontrakcie z organizatorami olimpiady (które były wymagane przez brytyjskie prawo). W 2012 roku jeden funt nie pokrywał jednostrefowego biletu londyńskiego metra (koszt takiego przejazdu bez zniżek czy darmowych kart dla kibiców wynosił wtedy dwa razy tyle – 2£).

McCartney pojawił się w piątej części cyklu: Piraci z Karaibów: Zemsta Salazara

Gwiazda McCartneya w Hollywood Walk of Fame

W 2018 roku wystąpił w Krakowie.

W 2019 roku napisał książkę dla dzieci pt. „Hey Grandude!”. Inspiracją dla autora były jego własne relacje z wnukami. „Grandude” to przezwisko McCartneya, nadane mu przez jednego z wnuków. W Polsce książka ukazała się nakładem wydawnictwa Tekturka w styczniu 2020 roku. Polski tytuł brzmi: „Hej, Przedziadku!”. 11 grudnia 2020 roku ukaże się nowy album artysty pt. "McCartney III".