Paul Ehrlich
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (szw. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) – jest nagrodą przyznawaną corocznie przez Instytut Karolinska za wyjątkowe osiągnięcia naukowe z różnych dziedzin fizjologii lub medycyny. Jest jedną z pięciu Nagród Nobla ustanowionych w testamencie przez Alfreda Nobla (zm. w 1896 roku). Jak zapisał on w swoim testamencie, nadzór nad nagrodą sprawuje Fundacja Noblowska, a przyznawana jest ona przez zgromadzenie wybierane przez Instytut Karolinska. Określana potocznie jako „Nagroda Nobla z medycyny”, w rzeczywistości była precyzyjnie opisana przez Nobla w jego testamencie, jako nagroda z „fizjologii lub medycyny”. Z tego powodu może być przyznana w każdej ze szczegółowych dziedzin obu tych nauk. Pierwszym laureatem nagrody był w roku 1901 Niemiec Emil Adolf von Behring.Międzynarodowy alfabet fonetyczny, MAF (ang. International Phonetic Alphabet, IPA; fr. Alphabet phonétique international, API) – alfabet fonetyczny, system transkrypcji fonetycznej przyjęty przez Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne jako ujednolicony sposób przedstawiania głosek wszystkich języków. Składają się na niego zarówno symbole alfabetyczne jak i symbole niealfabetyczne oraz ok. 30 znaków diakrytycznych.
Uniwersytet Wrocławski (UWr) – jeden z osiemnastu państwowych uniwersytetów klasycznych w Polsce z siedzibą we Wrocławiu, kształcący na kierunkach humanistycznych i ścisłych. Powstał pierwotnie w 1702 roku jako Leopoldina, a 24 sierpnia 1945 roku został przekształcony na polską uczelnię akademicką. Uczelnia swoimi tradycjami odwołuje się do niemieckich uczelni wrocławskich oraz Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Jest jedną z najważniejszych i najstarszych uczelni we Wrocławiu, na której studiuje blisko 31,6 tysięcy studentów.
Paul Ehrlich (wym. [paʊ̯l ˈeːɐ.̯lɪç] (
odsłuchaj); ur. 14 marca 1854 w Strzelinie, zm. 20 sierpnia 1915 w Bad Homburg) – niemiecki chemik i bakteriolog. Odkrywca salwarsanu – pierwszego w miarę skutecznego lekarstwa przeciwko kile stosowanego przed wynalezieniem antybiotyków. Uważany jest za twórcę podstaw chemioterapii.
Życiorys[ | edytuj kod]
Paul urodził się jako drugie dziecko Ismara i Rosy Ehrlich, z domu Weigert. Ismar Ehrlich był producentem likierów i agentem loteryjnym, także przewodniczącym gminy żydowskiej w Strzelinie.
Kuzynem Ehrlicha ze strony matki był patolog Carl Weigert, który pokazał mu techniki barwienia komórek za pomocą substancji chemicznych, co pozwalało prowadzić obserwacje mikroskopowe. Ehrlich uczęszczał do gimnazjum we Wrocławiu, a następnie podjął studia medyczne. Studiował na Uniwersytecie Wrocławskim, Uniwersytecie w Strasbourg, Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim oraz Uniwersytecie w Lipsku. Na tej ostatniej uczelni, uzyskał, w 1878 roku, tytuł doktora medycyny, przedstawiając rozprawę dotyczącą teorii i praktyki wykorzystania barwników anilinowych do barwienia tkanek zwierzęcych.
W 1878 roku, Ehrlich został zatrudniony jako asystent Friedricha von Frerichsa(niem.) w szpitalu Charité w Berlinie. Kontynuując badania nad barwieniem tkanek, wyodrębnił komórki zasadochłonne, kwasochłonne i obojętnochłonne. Jego badania nad składnikami krwi stały się podstawą hematologii. Rozwinął także technikę wykrywania prątków gruźlicy, odkrytych w tym czasie przez Roberta Kocha. Sposób postępowania zaproponowany przez Ehrlicha, a następnie zmodyfikowany przez Franza Ziehla(niem.) (1859–1926) i Friedricha Neelsena(niem.) (1854–1898) jest używany także obecnie jako metoda Ziehla-Neelsena. Pracując nad zastosowaniem barwników, Ehrlich odkrył działanie błękitu metylenowego w leczeniu chorób nerwowych. Badał też reakcje chemiczne zachodzące w moczu osób chorych na dur brzuszny, testując leki eliminujące lub zmniejszające chorobę.
W 1882 roku Ehrlich otrzymał tytuł profesora. W roku 1885 opublikował pracę Das Sauerstoff-Bedürfniss des Organismus, w której sformułował tezę, że zużycie tlenu jest zależne od rodzaju tkanki oraz że jest to miernik intensywności procesów życiowych komórek. W 1887 roku został zatrudniony jako Privatdozent na Wydziale Medycyny Uniwersytetu w Berlinie.
14 sierpnia 1883 w synagodze w Prudniku ożenił się z Hedwig Pinkus, z którą miał dwie córki. Ojciec Hedwig, Josef Pinkus, który odziedziczył po teściu Samuelu Fränklu zakład włókienniczy w Prudniku (późniejszy „Frotex”), sfinansował Ehrlichowi urządzenie nowoczesnego laboratorium. Bratem Hedwig był Max Pinkus, przedsiębiorca, bibliofil i mecenas sztuki.
Ehrlich chorował na gruźlicę, która zmusiła go do przerwania pracy i wyjazdu na kurację, m.in. do Egiptu. Do Berlina powrócił po dwóch latach, w 1889 roku, początkowo pracował w małym i prymitywnym prywatnym laboratorium. W 1890 roku przeniósł się do założonego przez Roberta Kocha Instytutu Chorób Zakaźnych(niem.), gdzie skoncentrował się na tematyce badawczej dotyczącej odporności. Opracował m.in. tzw. teorię łańcuchów bocznych, opisującą sposób, w jaki powstają przeciwciała i jak reagują one z innymi substancjami.
Ehrlich w swoich badaniach używał triacid zawierający oranż G, kwaśną fuksynę i zasadową zieleń metylową. Wyodrębnił również limfocyty, w badaniach krwi nie poprzestał jedynie na ich odkryciu, posunął się krok dalej rozpoznając limfocyty małe i duże oraz segmentowane neutrofile, eozynofile i bazofile.
Paul Ehrlich jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za rok 1908 za prace nad immunologią.
Jego podobizna widniała na dwustumarkowym banknocie.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Paul Ehrlich. Biographical (ang.). W: nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2018-10-27].
- Werner Leibbrand, „Ehrlich, Paul” w: Neue Deutsche Biographie 4 (1959), S. 364–365.
- ↑ Paul Ehrlich German medical scientist (ang.). W: Encyclopædia Britannica [on-line]. [dostęp 2018-10-28].
- Ehrlich Paul – שטעטל וירטואלית, sztetl.org.pl [dostęp 2019-05-07].