Paul Ehrlich

Paul Ehrlich (wym. [paʊ̯l ˈeːɐ.̯lɪç] ( odsłuchaj); ur. 14 marca 1854 w Strzelinie, zm. 20 sierpnia 1915 w Bad Homburg) – niemiecki chemik i bakteriolog. Odkrywca salwarsanu – pierwszego w miarę skutecznego lekarstwa przeciwko kile stosowanego przed wynalezieniem antybiotyków. Uważany jest za twórcę podstaw chemioterapii. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 1908.

Białaczka (łac. leucaemia) – nazwa grupy chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Nazwa historycznie wywodzi się od białawego koloru próbki krwi chorego na ostrą białaczkę. Białaczka charakteryzuje się ilościowymi i jakościowymi zmianami leukocytów we krwi, szpiku i narządach wewnętrznych (śledzionie, węzłach chłonnych). Występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet w proporcji 3:2.Liga Antydefamacyjna, Liga przeciw Zniesławieniom, ADL (od ang. Anti-Defamation League) – amerykańska organizacja, jedna z najstarszych i najważniejszych organizacji żydowskich na świecie, której celem jest walka z nienawiścią i uprzedzeniami wobec Żydów. Jej założycielem był Sigmund Livingston.

Spis treści

1 Życiorys

1.1 Rodzina

1.2 Edukacja

1.3 Berlin i Prudnik

1.4 Frankfurt

1.5 Śmierć

2 Praca

2.1 Metody barwienia dla hematologii

2.2 Badania surowicy

2.2.1 Przyjaźń z Robertem Kochem

2.2.2 Pierwsza praca nad odpornością

2.2.3 Praca z Behringiem nad serum leczącym błonicę

2.2.4 Określenie wartości serum

2.2.5 Teoria łańcucha bocznego

2.3 Badania nowotworowe

2.4 Chemioterapia

2.4.1 Witalne zabarwienie

2.4.2 Błękit metylenowy

2.4.3 Poszukiwanie „specyficzności chemioterapii”

3 Upamiętnienie

3.1 Film

3.2 Znaczki pocztowe i banknoty

3.3 Patronat

3.4 Inne

4 Przypisy

5 Bibliografia

Życiorys

Rodzina

Katedra św. Marii Magdaleny we Wrocławiu, przy której znajdowało się gimnazjum, do którego uczęszczał Ehrlich

Paul Ehrlich urodził się w żydowskiej rodzinie jako drugie dziecko. Jego ojciec, Ismar Ehrlich, był żonaty z Rosą z domu Weigert, był producentem napojów alkoholowych i agentem loteryjnym w Strzelinie na Dolnym Śląsku. Jego dziadek, Heymann Ehrlich, był miejscowym gorzelnikiem i dzierżawcą i osiągnął pewne bogactwo. Ismar Ehrlich stał na czele gminy żydowskiej. Paul Ehrlich nie przeszedł na protestantyzm – do czego wielu jego żydowskich przyjaciół czuło się zmuszonych ze względów zawodowych – ale raczej beztrosko przestrzegał żydowskich zwyczajów i przepisów. Kuzynem Ehrlicha ze strony matki był patolog z Wrocławia Carl Weigert, który pokazał mu techniki barwienia komórek za pomocą substancji chemicznych, co pozwalało prowadzić obserwacje mikroskopowe.

Miareczkowanie - chemiczna technika analizy ilościowej polegająca na dodawaniu roztworu - tzw. titranta z biurety w postaci kropel do roztworu zwanego analitem. Roztwory odczynników o znanym stężeniu (mianie) używane do miareczkowania nazywa się roztworami mianowanymi. Stężenia roztworów mianowanych wyraża się molowością (mol/l).Katedra św. Marii Magdaleny we Wrocławiu – gotycki kościół między ulicami Szewską i Łaciarską w pobliżu wrocławskiego Rynku, dawniej jedna z dwóch far miejskich (obok kościoła św. Elżbiety), obecnie katedra diecezji wrocławskiej Kościoła Polskokatolickiego w RP, należąca do parafii pod tym samym wezwaniem. Proboszczem katedry jest ks. Piotr Mikołajczak.

Edukacja

Po ukończeniu szkoły podstawowej w Strzelinie Paul Ehrlich uczęszczał w latach 1864–1872 do gimnazjum św. Marii Magdaleny we Wrocławiu, gdzie poznał Alberta Neissera. Różne historie z dzieciństwa i młodości pozostają spekulacyjne. Z perspektywy czasu Ehrlich „zawsze uważał, że szkoła jest uciążliwym ciężarem”. Nie odbył służby wojskowej.

Międzynarodowy alfabet fonetyczny, MAF (ang. International Phonetic Alphabet, IPA; fr. Alphabet phonétique international, API) – alfabet fonetyczny, system transkrypcji fonetycznej przyjęty przez Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne jako ujednolicony sposób przedstawiania głosek wszystkich języków. Składają się na niego zarówno symbole alfabetyczne jak i symbole niealfabetyczne oraz ok. 30 znaków diakrytycznych.Narodowy socjalizm (niem. Nationalsozialismus), nazizm (skrót od Nationalsozialismus), czasem określany również jako hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – rasistowska, antykomunistyczna i antysemicka ideologia Niemieckiej Narodowosocjalistycznej Partii Robotników (NSDAP). Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu, opierająca się na biologicznym rasizmie, w szczególności na antysemityzmie, czerpiąca z haseł zarówno nacjonalistycznych, jak i socjalnych, trudna do jednoznacznego uplasowania na klasycznej osi prawica-lewica. Ideologia państwowa w czasie sprawowania władzy w totalitarnych Niemczech przez NSDAP w latach 1933-1945.

Ehrlich studiował medycynę na Uniwersytecie Wrocławskim i Uniwersytecie w Strasburgu od 1872 roku z krótkim pobytem na Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim i uzyskał tytuł doktora medycyny przedstawiając rozprawę dotyczącą teorii i praktyki wykorzystania barwników anilinowych do barwienia tkanek zwierzęcych na Uniwersytecie w Lipsku w 1878 roku, gdzie przeprowadził się jego promotor Julius Friedrich Cohnheim.

Komórki tuczne (mastocyty) – komórki tkanki łącznej oraz błon śluzowych, mające okrągły lub owalny kształt, powstające z prekursorów szpikowych (prawdopodobnie tych samych, co bazofile), do miejsca ostatecznego osiedlenia docierają wraz z krwią. Najczęściej można spotkać je w okolicy niewielkich naczyń krwionośnych w narządach stykających się ze środowiskiem zewnętrznym. Jądro komórkowe jest niewielkie, chromatyna skondensowana, aparat Golgiego jest dobrze rozbudowany, pozostałe organella są słabo rozwinięte. W cytoplazmie znajdują się liczne, ciemne, zasadochłonne ziarna, mające właściwość metachromazji. Błona komórkowa tworzy liczne mikrokosmki. Ziarnistości mastocytów są bogate w histaminę i heparynę. Ponadto pobudzone wydzielają prostaglandyny i cytokiny (np. interleukinę 4 i TNF-α). Zawierają również proteazy (np. tryptazę lub chymazę). Na ich powierzchni znajduje się receptor FcεRI wiążący przeciwciała IgE. Mastocyty zostały odkryte i opisane po raz pierwszy przez Paula Ehrlicha w 1876 roku.Nerw wzrokowy (łac. nervus opticus) – II nerw czaszkowy, część drogi wzrokowej. Przebiega od siatkówki do skrzyżowania wzrokowego.

Berlin i Prudnik

Willa rodziny Fränkel w Prudniku

Po ukończeniu studiów pracował jako asystent i starszy lekarz pod kierunkiem Friedricha Theodora von Frerichsa – twórcy eksperymentalnej medycyny klinicznej – w szpitalu Charité w Berlinie. W tym czasie skupiał się na histologii, hematologii i chemii kolorów. W 1882 otrzymał tytuł profesora. Kontynuując badania nad barwieniem tkanek, wyodrębnił komórki zasadochłonne, kwasochłonne i obojętnochłonne. Jego badania nad składnikami krwi stały się podstawą hematologii. Rozwinął także technikę wykrywania prątków gruźlicy, odkrytych w tym czasie przez Roberta Kocha. Sposób postępowania zaproponowany przez Ehrlicha, a następnie zmodyfikowany przez Franza Ziehla(niem.) (1859–1926) i Friedricha Neelsena(niem.) (1854–1898) jest używany także obecnie jako metoda Ziehla-Neelsena. Pracując nad zastosowaniem barwników, Ehrlich odkrył działanie błękitu metylenowego w leczeniu chorób nerwowych. Badał też reakcje chemiczne zachodzące w moczu osób chorych na dur brzuszny, testując leki eliminujące lub zmniejszające chorobę.

Ulica Tadeusza Kościuszki – jedna z głównych ulic Prudnika. Ulica ta razem z ulicami Armii Krajowej, Stefana Batorego i Powstańców Śląskich, stanowi drogę wyjazdową z Prudnika na północ (w ciągu drogi krajowej nr 40). Uniwersytet Wrocławski (UWr) – jeden z osiemnastu państwowych uniwersytetów klasycznych w Polsce z siedzibą we Wrocławiu, kształcący na kierunkach humanistycznych i ścisłych. Powstał pierwotnie w 1702 roku jako Leopoldina, a 24 sierpnia 1945 roku został przekształcony na polską uczelnię akademicką. Uczelnia swoimi tradycjami odwołuje się do niemieckich uczelni wrocławskich oraz Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Jest jedną z najważniejszych i najstarszych uczelni we Wrocławiu, na której studiuje blisko 31,6 tysięcy studentów.

14 sierpnia 1883 w synagodze w Prudniku ożenił się z Hedwig Pinkus. Ojciec Hedwig, Josef Pinkus, który odziedziczył po teściu Samuelu Fränklu zakład włókienniczy w Prudniku (późniejszy „Frotex”), sfinansował Ehrlichowi urządzenie nowoczesnego laboratorium. Bratem Hedwig był Max Pinkus, prudnicki przedsiębiorca, bibliofil i mecenas sztuki. Ehrlich zamieszkał w Prudniku, w willi rodziny Fränkel przy ul. Kościuszki. Swoją żonę traktował jako równorzędną partnerkę. Później opowiadał się także za podwyżką płac dla pracownic w swoim instytucie, ponieważ uważał, że płaci im się za mało w porównaniu z pracującymi tam mężczyznami. W 1884 roku małżeństwu urodziła się córka Stefanie, a w 1886 urodziła się druga córka Marianne. Posag z małżeństwa uwolnił Ehrlicha od kłopotów finansowych, dzięki czemu mógł on również pokonać okres bezrobocia. Znajomi Ehrlicha opisywali go jako skromnego w życiu osobistym, a jego jedyną słabością były cygara.

The Royal Society, Towarzystwo Królewskie w Londynie, dokładniej The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge – angielskie towarzystwo naukowe o ograniczonej liczbie członków (ok. 500 członków krajowych i ok. 50 członków zagranicznych) pełniące funkcję brytyjskiej akademii nauk. Skupia przedstawicieli nauk matematycznych i przyrodniczych.Zawał mięśnia sercowego (łac. infarctus myocardii), nazywany też zawałem serca i atakiem serca – martwica mięśnia sercowego spowodowana jego niedokrwieniem na skutek zamknięcia tętnicy wieńcowej doprowadzającej krew do obszaru serca.

W roku 1885 opublikował pracę Das Sauerstoff-Bedürfniss des Organismus, w której sformułował tezę, że zużycie tlenu jest zależne od rodzaju tkanki oraz że jest to miernik intensywności procesów życiowych komórek. W 1887 roku został zatrudniony jako Privatdozent na Wydziale Medycyny Uniwersytetu w Berlinie. Ehrlich popadł w kryzys zawodowy, ponieważ nie dogadywał się z następcą Frerichsa, Carlem Gerhardtem, a także zachorował na gruźlicę, którą wyleczył w Egipcie. W 1889 stracił pracę i założył prywatną praktykę oraz małe laboratorium w Berlinie. W 1890 został mianowany adiunktem na Uniwersytecie Humboldtów. W 1891 roku Robert Koch sprowadził go do swojego Instytutu Chorób Zakaźnych(niem.), gdzie skoncentrował się na tematyce badawczej dotyczącej odporności. Opracował m.in. tzw. teorię łańcuchów bocznych, opisującą sposób, w jaki powstają przeciwciała i jak reagują one z innymi substancjami. Na potrzeby nowego obszaru pracy w 1896 w Steglitz koło Berlina utworzono Instytut Badań i Testów Serum, którego dyrektorem został Ehrlich. W tym samym roku Ehrlich został również powołany do „Tajnej Rady Lekarskiej”.

Kahał (hebr. קהלה kehilla – zgromadzenie, gmina) – wyrażenie z języka jidysz oznaczające gminę, formę organizacji społeczności żydowskiej. Słowo to oznacza zarówno samo skupisko ludności, wewnętrznie zorganizowane i posiadające władzę, jak i grupę władz gminy.Histologia (z gr. histos – tkanka, logos – wiedza, nauka) – nauka o budowie, rozwoju i funkcjach tkanek, w przeciwieństwie do anatomii, zajmuje się badaniem mikroskopowej budowy ciała. Nauka o mikroskopowych wykładnikach chorób nosi nazwę histopatologii.

Frankfurt

Paul Ehrlich

W 1899 jego instytut został przeniesiony do Frankfurtu nad Menem i przemianowany na (Królewski) Instytut Terapii Doświadczalnej. Max Neisser(niem.) stał się tam ważnym pracownikiem. W 1904 roku Ehrlich otrzymał pełną honorową profesurę w Getyndze. W tym samym roku został wybrany do Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych. W 1906 darowizna od Franziski Speyer(niem.) umożliwiła budowę we Frankfurcie budynku instytutu badawczego Georg-Speyer-Haus(niem.), którego dyrektorem został Ehrlich. W 1907 roku otrzymał rzadko przyznawany tytuł „Tajnego Naczelnego Lekarza” i nawiązał współpracę z Farbwerke Hoechst, w ramach której ustalono w umowie, że wszystkie odkrycia dokonane przez państwowy instytut zostaną pozostawione firmie Farbwerke, która płaci 30% wszystkich zysków naukowców instytutu. W 1908 roku jego praca immunologiczna została uhonorowana Nagrodą Nobla. W Georg-Speyer-Haus opracował wraz z japońskim bakteriologiem Sahachirō Hata w 1909 roku lek „(Ehrlich-Hata) 606” (oficjalnie nazywany „Salwarsan” od listopada 1910 roku) przeciwko kiłom, a tym samym pierwszy lek chemioterapeutyczny. W 1910 roku Ehrlich został zagranicznym członkiem Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk. W tym samym roku został również członkiem zewnętrznym Royal Society. Od 1905 był członkiem honorowym Royal Society of Edinburgh.

Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.Carl Weigert (Karl Weigert, ur. 19 marca 1845 w Münsterbergu, zm. 5 sierpnia 1904 we Frankfurcie nad Menem) – niemiecki lekarz patolog.

Od 1911 roku aż do śmierci Ehrlich był członkiem senatu nowo utworzonego Towarzystwa Cesarza Wilhelma. W 1911 został odznaczony Medalem Pamięci Liebiga przez Stowarzyszenie Niemieckich Chemików. Ehrlich, dla którego wykłady zawsze były uciążliwe, został mianowany profesorem zwyczajnym farmakologii na nowo powstałym Uniwersytecie we Frankfurcie w 1914 roku. Udało mu się jednak zapobiec włączeniu Georg-Speyer-Haus do uniwersytetu.

Neuryt, akson (axon), włókno osiowe, włókno nerwowe, wypustki osiowe - element neuronu odpowiedzialny za przekazywanie informacji z ciała komórki do kolejnych neuronów lub komórek efektorowych (np. komórek mięśniowych bądź gruczołowych). Neuryt może być osłonięty osłonką włókien nerwowych. Jest z reguły dłuższy od dendrytów i, w odróżnieniu od nich, w komórce występuje pojedynczo (choć może być rozgałęziony).Kawia domowa, świnka morska (Cavia porcellus) – gatunek udomowionego gryzonia z rodziny kawiowatych (Caviidae). Sprowadzona do Europy, została udomowiona i szybko się rozpowszechniła w hodowlach jako zwierzę domowe, a także laboratoryjne.

Z wyjątkiem Instytutu Pasteura, Ehrlich zawsze dobrze współpracował z zagranicznymi kolegami. Wśród zagranicznych wizytujących uczonych, którzy z nim współpracowali, byli przyszli nobliści Henry Hallett Dale i Paul Karrer. Podczas I wojny światowej Ehrlich podpisał apel propagandowy „Do świata kultury!”(niem.).

Przeciwciała, immunoglobuliny – rodzaj białek wydzielanych przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego. Charakteryzują się one zdolnością do swoistego rozpoznawania antygenów.Wilhelm II (ur. 27 stycznia 1859 w Poczdamie, zm. 4 czerwca 1941 w Doorn w Holandii) – ostatni niemiecki cesarz i król Prus, przedstawiciel dynastii Hohenzollernów.

Paul Ehrlich odrzucił wyniesienie do szlachty, ponieważ nie chciał za to nawrócić się na chrześcijaństwo.

Śmierć

Grób Ehrlicha na cmentarzu żydowskim we Frankfurcie

Ehrlich doznał zawału mięśnia sercowego 17 sierpnia 1915, W wyniku którego zmarł 20 sierpnia. Cesarz Wilhelm II Hohenzollern napisał w swoim telegramie kondolencyjnym: „Ubolewam nad śmiercią tego niezwykle zasłużonego badacza nauk medycznych i cierpienia ludzkości, którego dzieło życia zapewni mu nieśmiertelną sławę i wdzięczność wśród świata i potomności.” Paul Ehrlich został pochowany na cmentarzu żydowski we Frankfurcie (blok 114 N).

Uniwersytet Humboldta w Berlinie (niem. Humboldt-Universität zu Berlin, HU Berlin) – najstarszy, założony przez Wilhelma von Humboldta w 1809, uniwersytet w Berlinie, w latach 1828-1946 funkcjonował pod nazwą Friedrich-Wilhelms-Universität, od 1949 pod imieniem braci von Humboldt: Wilhelma i Aleksandra.Plazmodium, śluźnia – wielojądrowa masa protoplazmatyczna (komórczak) wykazująca zdolność pełzakowatego ruchu po podłożu. Różne postacie plazmodiów występują u odmiennych grup organizmów o budowie ameboidalnej – u śluzowców (Amoebozoa) i ameb Vampyrellida (Rhizaria). Śluzowce dikcjosteliowe wytwarzają pseudoplazmodia (nibyśluźnie) o zupełnie innej budowie, z zachowaną autonomią poszczególnych komórek, a podobne twory powstające przez złączenie wolnych komórek wytwarzają myksobakterie.

Podstrony: 1 [2] [3]