Parnas
Przeczytaj także...
Sztuka – dziedzina działalności ludzkiej uprawiana przez artystów. Nie istnieje jedna spójna, ogólnie przyjęta definicja sztuki, gdyż jej granice są redefiniowane w sposób ciągły, w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnie przyjętej, domkniętej definicji się nie mieści. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jej istocie.Tatry (514.5, słow. Tatry, niem. Tatra, węg. Tátra) – najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat, również najwyższe między Alpami a Uralem i Kaukazem. Są częścią Łańcucha Tatrzańskiego, w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Parnitha albo Parnis, Parnes (gr. Πάρνηθα) – porośnięty gęstym lasem masyw górski w Grecji, w Attyce, na północ od Aten, wznoszący się na 1413 m n.p.m.
Sztuka – dziedzina działalności ludzkiej uprawiana przez artystów. Nie istnieje jedna spójna, ogólnie przyjęta definicja sztuki, gdyż jej granice są redefiniowane w sposób ciągły, w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnie przyjętej, domkniętej definicji się nie mieści. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jej istocie.Tatry (514.5, słow. Tatry, niem. Tatra, węg. Tátra) – najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat, również najwyższe między Alpami a Uralem i Kaukazem. Są częścią Łańcucha Tatrzańskiego, w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Parnitha albo Parnis, Parnes (gr. Πάρνηθα) – porośnięty gęstym lasem masyw górski w Grecji, w Attyce, na północ od Aten, wznoszący się na 1413 m n.p.m.
Parnas (gr. Παρνασσός Parnassós) – pasmo górskie w środkowej Grecji, z najwyższym szczytem wznoszącym się na wysokość 2457 m n.p.m., zbudowane głównie z wapieni. W pobliżu leżało miasto Delfy, siedziba najsławniejszej starożytnej wyroczni i poświęconej Apollinowi świątyni. Obecnie Parnas jest jednym z ważniejszych w kraju ośrodków sportów zimowych, z rozbudowaną i rozległą bazą turystyczną, której centrum znajduje się w miejscowości Arachowa. Większą część masywu Parnasu pokrywa stary, świerkowy drzewostan. Przy zbliżonej także budowie geologicznej, poza okresem suchego, greckiego lata, znaczna część masywu Parnasu przypomina krajobrazem słowackie Tatry, co nie dotyczy jednak ogołoconego z roślinności wierzchołka góry.
Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.Literatura to wszystkie "sensowne twory słowne" (wg definicji Stefanii Skwarczyńskiej), czyli dzieła artystyczne, tj. literatura piękna, oraz teksty użytkowe, tj. literatura stosowana, zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym.
W mitologii greckiej Parnas był siedzibą Apollina (boga uważanego za patrona sztuki) i jego orszaku, złożonego z muz. Archeolodzy wskazują też na liczne ślady kultu bożka Pana. W niektórych wersjach greckiego podania o potopie łódź Deukaliona i Pyrry osiadła na jego zboczach.
Wapień – skała osadowa (chemogeniczna lub organogeniczna) zbudowana głównie z węglanu wapnia, przede wszystkim w postaci kalcytu.Starożytność – okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki Północnej nazywany też antykiem i obejmujący dzieje tych regionów od powstania pierwszych cywilizacji do około V wieku n.e.
W drugiej połowie XIX w. we Francji działała, odwołująca się do idei klasycznych, grupa poetycka o tej nazwie (fr. Parnasse). Jej liderem był Charles Leconte de Lisle. Do Parnasu nawiązuje także nazwa parnasizmu – jednego z prądów literackich tego okresu.
Dziś Parnas symbolizuje doskonałość osiągniętą w sztuce, szczególnie w literaturze (poezji).
W starożytności wyrocznią (łac. oraculium, gr. manteion) nazywano miejsce święte, gdzie bogowie, za pośrednictwem kapłanów, przepowiadali przyszłość, wyrażali swoją wolę i udzielali rad w sprawach prywatnych i państwowych.Grecja (gr. Ελλάδα Elláda, IPA: [e̞ˈlaða] lub Ελλάς Ellás, IPA: [e̞ˈlas]), Republika Grecka (Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía, IPA: [e̞ˌliniˈci ðimo̞kraˈtiˌa]) – kraj położony w południowo-wschodniej części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z czterema państwami: Albanią, Macedonią Północną i Bułgarią od północy oraz Turcją od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz: Egejskiego i Kreteńskiego od wschodu, Jońskiego od zachodu oraz Śródziemnego od południa. Grecja ma dziesiątą pod względem długości linię brzegową na świecie, o długości 14880 km. Poza częścią kontynentalną, w skład Grecji wchodzi około 2500 wysp, w tym 165 zamieszkałych. Najważniejsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady i Wyspy Jońskie. Najwyższym szczytem jest wysoki na 2918 m n.p.m. Mitikas w masywie Olimpu.
W niegreckiej literaturze Parnas często bywa mylony z leżącym tuż obok Aten masywem góry Parnitha – w starożytności również ośrodkiem kultu Pana. Masyw tej góry dawniej nosił nazwę Parnis (gr. Πάρνης), a dziś jeden z jej szczytów, ten najbliższy geograficznie Atenom, zwany jest Mont Parnes.
Deukalion (gr. Δευκαλίων Deukalíōn, łac. Deucalion) – w mitologii greckiej król Tesalii, syn Prometeusza, dobry i sprawiedliwy władca. Razem z małżonką Pyrrą przetrwali potop zesłany przez Zeusa. Następnie odnowili ludzkość poprzez rzucanie za siebie kamieni, które dały początek nowej rasie ludzkiej. Poprzez syna Hellena Deukalion jest też przodkiem Dorosa, Iona, Achajosa i Ajolosa, pozostaje więc protoplastą ludności greckiej.Język francuski (fr. langue française lub français) – język pochodzenia indoeuropejskiego z grupy języków romańskich. Jako językiem ojczystym posługuje się nim ok. 80 mln ludzi: ok. 65 mln Francuzów, ok. 4,5 mln Belgów (czyli 42%), ok. 1,5 mln Szwajcarów (czyli 20%), a także ok. 8 mln mieszkańców kanadyjskich prowincji Québec, Ontario i Nowy Brunszwik. Ok. 201 milionów osób na całym świecie używa francuskiego jako języka głównego (oszacowanie z 2009 r. według Organisation mondiale de la Francophonie), a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach Maghrebu). Wiele z tych osób mieszka w krajach, w których francuski jest jednym z języków urzędowych, bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w Algierii, Maroku, i Tunezji, gdzie nie ma statusu języka urzędowego, jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach Czarnej Afryki, w których jest jedynym językiem urzędowym.
Przypisy[ | edytuj kod]
- praca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 3. M-R. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 457.
Warto wiedzieć że... beta
Słowacja, Republika Słowacka (słow. Slovensko, Slovenská republika) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej. Graniczy z Austrią (127 km), Polską (597 km), Czechami (240 km), Ukrainą (98 km) oraz Węgrami (678 km). Łączna długość granicy lądowej wynosi 1740 km. Do 1993 wchodziła w skład Czechosłowacji. Od 1 maja 2004 kraj należy do Unii Europejskiej, oraz NATO, a od 1 stycznia 2009 – do strefy euro. Stolicą państwa jest Bratysława, położona nad Dunajem przy granicy z Austrią i Węgrami.
Muzy (lm gr. Μοῦσαι Moûsai, łac. Musae, lp. gr. Μούσα Moúsa, łac. Musa) – w mitologii greckiej boginie sztuki i nauki. Ośrodkami kultu muz były Delfy, Parnas i Helikon w Beocji.
Charles-Marie-René Leconte de Lisle (wym. [ʃaʁl maʁi ʁəne ləkɔ̃t də lil]; ur. 22 października 1818 na Réunion, zm. 17 lipca 1894 w Voisins niedaleko Louveciennes) – francuski poeta, filozof, filolog klasyczny i krytyk literacki epoki romantyzmu, przedstawiciel pesymizmu, tłumacz literatury klasycznej, autor sformułowania „sztuka czysta” oraz propagator hasła „sztuka dla sztuki”. Kontynuator „szkoły pogańskiej” filozofii; także rewolucjonista oraz utopijny socjalista, członek Akademii Francuskiej. Obok Évariste de Parny’ego i Léona Dierxa jeden z wielkich pisarzy Réunion. We Francji nazywany potocznie „Poetą religii”, ateista.
Delfy (gr. Δελφοί Delfoi, łac. Delphi) – prastare miasto i świątynia grecka u stóp Parnasu, 13 km od Zatoki Korynckiej, na drodze z Termopilów na Peloponez. Aktualnie Delfy, to nazwa miejsca archeologicznego i nazwa gminy, odległych o 165 km od Aten.
Poezja (z gr. ποίησις, poíesis – tworzenie, wytwórczość, sztuka poetycka) – wieloznaczny termin, współcześnie stanowiący przede wszystkim określenie dzieł literackich nienapisanych prozą lub synonim liryki.
Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, zwany też Φοῖβος Phoibos "Jaśniejący", łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto. Urodził się na wyspie Delos. Był bliźniaczym bratem Artemidy. Uważany za boga piękna, światła, życia, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz (Ἀπόλλων Μουσηγέτης Apóllōn Mousēgétēs). Przebywał na Parnasie, skąd zsyłał natchnienie.
Parnasizm, parnasiści – początkowo nazwa grupy poetyckiej spod znaku Charles’a Leconte’a de Lisle’a, później prąd literacki oficjalnie zapoczątkowany we Francji w drugiej połowie XIX wieku, którego korzenie sięgają lat 40. XIX wieku. Parnasizm był głównym nurtem epoki przejściowej między romantyzmem a symbolizmem, oddziałując również na modernizm oraz pokolenie Młodej Polski. Związany jest z wzorcami klasycznymi, charakteryzuje się dążeniem do doskonałości formalnej, refleksyjno-filozoficznym tonem oraz obiektywizmem.