Półwysep Apeniński
Przeczytaj także...
Wyżyna – obszar, którego wysokości bezwzględne przekraczają 300 metrów n.p.m., a wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 m. Z obszarów wyżyn wyłączane są bowiem obszary o szczególnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych przekraczających 300 m stosunku do najbliższych den dolinnych, czyli góry. Różnice w wysokościach względnych w obrębie wyżyny są więc stosunkowo małe. W Polsce i innych krajach często przyjmuje się za dolną granicę wyżyn poziomicę 200 m n.p.m. Na mapie hipsometrycznej niższe wyżyny wyróżnione są barwami żółtymi, podobnie jak i najniższe partie gór, np. pogórza, natomiast najwyższe wyżyny - jasnymi odcieniami koloru brązowego. Nad wyżynami, powyżej 500 m n.p.m. rozciągają się góry niskie. Wyjątkiem w skali światowej jest Wyżyna Tybetańska, która znajduje się na wysokości około 4500 m n.p.m. Zalicza się ją do wyżyn, a nie do gór, ponieważ jest płaska - spełniony jest warunek deniwelacji (różnicy między dwoma wzniesieniami) mniejszej niż 300 metrów.Sycylia (wł., łac. Sicilia, w starożytności Trinacria) – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Zamieszkuje ją około 5 milionów mieszkańców.
Półwysep Bałkański (Bałkany) – półwysep położony w południowo-wschodniej części Europy. Jego granice wyznacza od zachodu Morze Adriatyckie i Morze Jońskie, od wschodu Morze Czarne i morze Marmara (cieśniny Bosfor i Dardanele), od południowego wschodu Morze Egejskie. Północna granica półwyspu ma charakter umowny. Zgodnie z tradycją przebiega następująco: wzdłuż Dunaju od Morza Czarnego do ujścia Sawy (rejon Belgradu), następnie wzdłuż Sawy do ujścia Kupy (rejon miasta Sisak), następnie wzdłuż Kupy aż do jej źródła (rejon Osilnicy), następnie przekracza pasmo Gorski Kotar przez tzw. Bramę Liburnijską (chorw. i wł. Vrata) na południe od góry Risnjak i dochodzi do Morza Adriatyckiego w rejonie Rijeki. Oprócz tej najpopularniejszej konwencji były i są proponowane inne linie stanowiące granicę między Półwyspem Bałkańskim a resztą kontynentu, np. linia prosta styczna do brzegów Adriatyku i Morza Czarnego, a także linia łącząca Triest z Odesą.
Wyżyna – obszar, którego wysokości bezwzględne przekraczają 300 metrów n.p.m., a wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 m. Z obszarów wyżyn wyłączane są bowiem obszary o szczególnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych przekraczających 300 m stosunku do najbliższych den dolinnych, czyli góry. Różnice w wysokościach względnych w obrębie wyżyny są więc stosunkowo małe. W Polsce i innych krajach często przyjmuje się za dolną granicę wyżyn poziomicę 200 m n.p.m. Na mapie hipsometrycznej niższe wyżyny wyróżnione są barwami żółtymi, podobnie jak i najniższe partie gór, np. pogórza, natomiast najwyższe wyżyny - jasnymi odcieniami koloru brązowego. Nad wyżynami, powyżej 500 m n.p.m. rozciągają się góry niskie. Wyjątkiem w skali światowej jest Wyżyna Tybetańska, która znajduje się na wysokości około 4500 m n.p.m. Zalicza się ją do wyżyn, a nie do gór, ponieważ jest płaska - spełniony jest warunek deniwelacji (różnicy między dwoma wzniesieniami) mniejszej niż 300 metrów.Sycylia (wł., łac. Sicilia, w starożytności Trinacria) – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Zamieszkuje ją około 5 milionów mieszkańców.
Półwysep Bałkański (Bałkany) – półwysep położony w południowo-wschodniej części Europy. Jego granice wyznacza od zachodu Morze Adriatyckie i Morze Jońskie, od wschodu Morze Czarne i morze Marmara (cieśniny Bosfor i Dardanele), od południowego wschodu Morze Egejskie. Północna granica półwyspu ma charakter umowny. Zgodnie z tradycją przebiega następująco: wzdłuż Dunaju od Morza Czarnego do ujścia Sawy (rejon Belgradu), następnie wzdłuż Sawy do ujścia Kupy (rejon miasta Sisak), następnie wzdłuż Kupy aż do jej źródła (rejon Osilnicy), następnie przekracza pasmo Gorski Kotar przez tzw. Bramę Liburnijską (chorw. i wł. Vrata) na południe od góry Risnjak i dochodzi do Morza Adriatyckiego w rejonie Rijeki. Oprócz tej najpopularniejszej konwencji były i są proponowane inne linie stanowiące granicę między Półwyspem Bałkańskim a resztą kontynentu, np. linia prosta styczna do brzegów Adriatyku i Morza Czarnego, a także linia łącząca Triest z Odesą.
Półwysep Apeniński – półwysep w Europie Południowej, otoczony przez akweny Morza Śródziemnego: Morze Liguryjskie i Tyrreńskie od zachodu, Jońskie od południa oraz Adriatyckie od wschodu. Zatoka Triesteńska oddziela go od półwyspu Istria, Cieśnina Otranto od Półwyspu Bałkańskiego, a Cieśnina Mesyńska od Sycylii.
Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.Cieśnina Mesyńska (wł. Stretto di Messina) – cieśnina łącząca wody Morza Tyrreńskiego i Morza Jońskiego, oddziela od siebie Sycylię i południowy kraniec Półwyspu Apenińskiego. W najwęższym miejscu mierzy 3,1 km. Maksymalna głębokość cieśniny wynosi 250 m.
Jego powierzchnia wynosi ok. 150 tys. km². Rozciąga się z północy na południe na długości ponad 1100 km, natomiast jego szerokość waha się od 130 do 300 km. Linia brzegowa raczej słabo rozwinięta, jedynie na południu rozgałęzia się na mniejsze półwyspy: Salentyński, Kalabryjski oraz Gargano.
Łańcuch górski – teren górski o równolegle ułożonych pasmach wraz z kotlinami i przylegającymi doń pogórzami.Nizina – równinna lub prawie równinna wielka forma ukształtowania terenu, obszar leżący na wysokości od 0 do 300 m n.p.m..
Wnętrze półwyspu jest wyżynno-górzyste z głównym łańcuchem Apeninów, stanowiącym „kręgosłup” półwyspu. Poza tym istnieją niewielkie niziny nadbrzeżne; jedynie na północy rozciąga się rozległa Nizina Padańska, wyznaczająca północną granicę półwyspu.
Półwysep Apeniński nieomal w całości przynależy do Włoch, jedynie niewielka część stanowi terytorium enklaw: San Marino i Watykanu.
Zatoka Triesteńska (wł. Golfo di Trieste; słń. Tržaški zaliv; chorw. Tršćanski zaljev; niem. Golf von Triest) – zatoka w północnej części Morza Adriatyckiego, stanowi część Zatoki Weneckiej, położona u północno-wschodnich wybrzeży Włoch i Słowenii, głębokość do 25 m.Półwysep Gargano (wł. Promontorio del Gargano lub Testa del Gargano) – półwysep w Europie Południowej, we wschodniej części Półwyspu Apenińskiego, położony nad Morzem Adriatyckim.
Ze względu na swój kształt Półwysep Apeniński nazywany jest żartobliwie włoskim butem.
Linki zewnętrzne[]
Warto wiedzieć że... beta
Cieśnina Otranto (wł. Canale d’Otranto, alb. Gjiri i Otrantos) – cieśnina łącząca Morze Adriatyckie z Morzem Jońskim i oddzielające od siebie półwyspy Apeniński i Bałkański. Długość cieśniny wynosi 120 km, szerokość 57 km, maksymalna głębokość toru wodnego – 115 m.
San Marino, Republika San Marino (wł. Repubblica di San Marino) – państwo śródlądowe w Europie Południowej stanowiące enklawę na obszarze Włoch. Stolica kraju to San Marino.
Watykan, Państwo Watykańskie (wł. Città del Vaticano, Stato della Città del Vaticano, łac. Status Civitatis Vaticanæ) – miasto-państwo europejskie, enklawa w Rzymie. Najmniejsze państwo świata pod względem powierzchni.
Istria (słń. i chor. Istra, wł. Istria) − półwysep w południowej Europie, w północnej części Morza Adriatyckiego. Zdecydowana jego większość należy do Chorwacji, tylko niewielka północna część do Słowenii, a najbardziej na północ wysunięte miasteczko Muggia do Włoch. Leży między zatokami Triesteńską, Kvarner i Rijecką. Za północno-wschodnią granicę półwyspu uznaje się zazwyczaj pasmo górskie Ćićarija i dolinę rzeki Rosandra (słń. Glinščica). Powierzchnia: ok. 3,5 tys. km². Ludność ok. 330 tys. (z tego ok. 235 tys. w Chorwacji, ok. 80 tys. w Słowenii, ok. 15 tys. we Włoszech).
Morze Liguryjskie (wł. Mar Ligure) – część Morza Śródziemnego. Rozciąga się od Wybrzeża Liguryjskiego na północy (Włoska Riwiera, Liguria) i Wybrzeża Toskańskiego na wschodzie po francuską wyspę Korsyka i włoską Elbę. Zatoka Genueńska stanowi jego północną część. Na południowym wschodzie Wyspy Toskańskie łączą Morze Liguryjskie z Morzem Tyrreńskim. Morze jest zlewiskiem dla wielu rzek północno-zachodnich Włoch m.in. rzeki Arno. Zasolenie wynosi ok 38 promili.
Góra – wypukła forma ukształtowania terenu o silnie urozmaiconej rzeźbie, wysokościach względnych w stosunku do najbliższych den dolinnych powyżej 300 m i dużym nachyleniu stoków. Ze względu na wysokości względne i stromość stoków wyróżnia się góry niskie, średnie i wysokie. Ze względu na sposób powstania wyróżnia się góry fałdowe, zrębowe, wulkaniczne i ostańce.
Terytorium państwowe – część powierzchni Ziemi należąca do określonego państwa ograniczona granicą państwową. Terytorium obejmuje zarówno ląd (z wodami wewnętrznymi), jak i przybrzeżne wody terytorialne wraz z przestrzenią położoną pod powierzchnią i nad powierzchnią lądu i wody. W skład terytorium państwa mogą wchodzić także wyspy i tzw. enklawy lądowe. Nie stanowi natomiast terytorium państwowego teren ambasady, pokład statku morskiego czy samolotu. Jednak zdarzenia, które mają tam miejsce, od strony prawnej traktuje się tak, jakby zaszły na terytorium danego państwa (tzn. podlegają one jego jurysdykcji).