Owsica
Pasożytnictwo, parazytyzm – forma antagonistycznego współżycia dwóch organizmów, z których jeden czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi szkody. Termin ten stosowany jest w biologii – w odniesieniu do dwóch organizmów różnych gatunków – oraz w socjologii, gdzie pasożytnictwem nazywany jest próżniaczy tryb życia osoby zdolnej do pracy. Zbliżonymi do pasożytnictwa formami – spotykanymi w biologii rozwoju – są szczególne taktyki rozrodcze prowadzone przez parazytoidy, pasożyty lęgowe oraz niektóre gatunki tzw. pasożytów płciowych (np. matronicowate).Odbyt (łac. anus) – w anatomii końcowy otwór przewodu pokarmowego. Odbyt zamykany jest przez wieniec silnych mięśni tworzących zwieracz odbytu. Podstawową funkcją odbytu jest opróżnianie przewodu pokarmowego z kału w procesie defekacji.
Albendazol (albendazole) – lek przeciwpasożytniczy o szerokim zakresie działania, będący pochodną benzimidazolu, stosowany w infestacji obleńcami i niektórymi płazińcami. Lek nie jest dopuszczony do obrotu w Stanach Zjednoczonych przez FDA.
Owsica, enterobioza (łac. enterobiosis, oxyuriasis) – inwazyjna choroba pasożytnicza spowodowana przez drobnego nicienia – owsika ludzkiego (Enterobius vermicularis).
Etiologia[ | edytuj kod]
Owsik dostaje się do organizmu człowieka przez połknięcie lub wdychanie jaj. Z jamy ustnej jajo przedostaje się do jelita grubego. Zarażenie może też występować na drodze retroinwazji (reinwazji) polegającej na aktywnym wnikaniu larw (krótko po złożeniu) przez odbytnicę do jelita grubego. Robaki dojrzewają po 2-4 tygodniach, a żyją do 2 miesięcy. Samica, która wędruje nocą, składa ok. 8000-12000 jaj w lepkiej wydzielinie w okolicy odbytu, a także w przypadku kobiet niekiedy w przedniej części pochwy. Jaja są składane poza organizmem człowieka, aby zapewnić odpowiednią wilgotność oraz temperaturę 30-36 stopni Celsjusza. Chorzy dotykając palcami okolic krocza i bielizny osobistej zbierają na swoje ręce jajeczka; znajdują się one również w pościeli, co zagraża personelowi medycznemu. Jeżeli są przestrzegane zasady higieny, cykl życiowy nie zamknie się.
Objawy i przebieg[ | edytuj kod]
Około 1/3 zakażeń przebiega subklinicznie, w objawowych postaciach choroby najczęstszymi manifestacjami owsicy są: świąd odbytu, utrata łaknienia, nerwowość (prawdopodobnie produkty metabolizmu owsików drażnią zakończenia nerwowe), niepokój i podniecenie (objawiające się zgrzytaniem zębów), czasem niedokrwistość. Przyczyną bólu jest wtórne zakażenie bakteryjne i martwica śluzówki odsłaniająca jej zakończenia nerwowe. Na skórze okołoodbytniczej i krocza można zaobserwować twory barwy szarobiałej (są to samice owsika ludzkiego). Możliwe są zakażenia ektopiczne, gdy pasożyty znajdą się w nietypowych miejscach przewodu pokarmowego – często zasiedlany jest wyrostek robaczkowy. Rzadko robaki dostają się do dróg moczowo-płciowych.
Do rzadkich przypadków należą powikłania: przewlekłe zapalenie jelita grubego, zapalenie wyrostka robaczkowego (to ostatnie prawdopodobne, ale nie udowodnione).
Rozpoznanie[ | edytuj kod]
Owsicę rozpoznaje się poprzez badanie kału na obecność jaj, w ciężkich przypadkach samic pasożyta. Test taśmy celofanowej polega na dotknięciu lepką stroną taśmy celofanowej okolic odbytu, co powoduje przywarcie do niej jaj. Próbki należy zebrać rano przed kąpielą i skorzystaniem z toalety. Test jest ujemny, gdy otrzymuje się kolejno 3 do 4 wyników ujemnych.
Zapobieganie[ | edytuj kod]
Jednym ze sposobów profilaktyki jest przestrzeganie higieny osobistej i intymnej .
Leczenie[ | edytuj kod]
Leczenie stosuje się w postaciach objawowych infestacji i polega na podaniu jednorazowej dawki mebendazolu (200 mg p.o.), albendazolu (200 mg p.o.) lub pyrantelu (10 mg/ kg masy ciała p.o.). Kurację pyrantelem powtarza się po 2 tygodniach, albendazolem i mebendazolem po miesiącu.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Jolanta Hempel-Zawitkowska: Zoologia dla uczelni rolniczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-15076-1.
Bibliografia[ | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.