Owady uskrzydlone
Przeczytaj także...
Wszy (Anoplura) – podrząd owadów wtórnie bezskrzydłych, zaliczany do podgromady owadów uskrzydlonych, obejmujący gatunki pasożytujące na ssakach, w tym na ludziach. Wywołuje u nich chorobę pasożytniczą zwaną wszawicą.Przeobrażenie zupełne owadów, holometabolia – typ metamorfozy larwy owada w dorosłego osobnika, w trakcie której występuje stadium poczwarki.
Liczba gatunków owadów (Insecta) występujących w Polsce nie jest dokładnie poznana. Na podstawie dotychczasowych opublikowanych danych można ją szacować na około 28–34 tysięcy gatunków. Dokładna liczba nie jest znana, ze względu na brak wystarczających badań faunistycznych w wielu grupach owadów. W najnowszym, całościowym zestawieniu Andrzejewskiego i Weigle (Różnorodność biologiczna Polski) wymieniana jest liczba 26 579 zarejestrowanych gatunków. Jednakże w niektórych grupach szacuje się większą liczbę gatunków, przykładowo wśród Hymenoptera opisano z Polski 6 tys., a szacuje się, że występuje 9 tys. Każdego roku opisywane są kolejne, nowe dla fauny Polski gatunki owadów. Liczba gatunków owadów występujących w Polsce zmienia się z trzech powodów:
Wszy (Anoplura) – podrząd owadów wtórnie bezskrzydłych, zaliczany do podgromady owadów uskrzydlonych, obejmujący gatunki pasożytujące na ssakach, w tym na ludziach. Wywołuje u nich chorobę pasożytniczą zwaną wszawicą.Przeobrażenie zupełne owadów, holometabolia – typ metamorfozy larwy owada w dorosłego osobnika, w trakcie której występuje stadium poczwarki.
Liczba gatunków owadów (Insecta) występujących w Polsce nie jest dokładnie poznana. Na podstawie dotychczasowych opublikowanych danych można ją szacować na około 28–34 tysięcy gatunków. Dokładna liczba nie jest znana, ze względu na brak wystarczających badań faunistycznych w wielu grupach owadów. W najnowszym, całościowym zestawieniu Andrzejewskiego i Weigle (Różnorodność biologiczna Polski) wymieniana jest liczba 26 579 zarejestrowanych gatunków. Jednakże w niektórych grupach szacuje się większą liczbę gatunków, przykładowo wśród Hymenoptera opisano z Polski 6 tys., a szacuje się, że występuje 9 tys. Każdego roku opisywane są kolejne, nowe dla fauny Polski gatunki owadów. Liczba gatunków owadów występujących w Polsce zmienia się z trzech powodów:
Owady uskrzydlone (Pterygota) – owady skrzydlate lub wtórnie bezskrzydłe o odwłoku pozbawionym odnóży krocznych (typowych czy zmodyfikowanych). Owady uskrzydlone to najliczniejszy takson zwierzęcy, obejmujący około 1 milion gatunków. Zamieszkują środowiska lądowe wszystkich kontynentów, a także środowisko słodkowodne i (rzadziej) morskie, przy czym przystosowanie do życia w wodzie jest wtórne.
Odwłok (abdomen, urosoma) – trzecia, tylna część ciała stawonoga, połączona z tułowiem lub głowotułowiem. Odwłok pokryty jest oskórkiem, ale znacznie delikatniejszym niż okrywy głowy czy głowotułowia. Na odwłoku mogą występować odnóża kroczne; u form bardziej wyspecjalizowanych są one często przekształcone w kądziołki przędne (pająki) czy najrozmaitsze narządy kopulacyjne.Ważki (Odonata) – rząd drapieżnych, starych ewolucyjnie owadów o przeobrażeniu niezupełnym, smukłym ciele, dużych oczach złożonych, krótkim tułowiu, silnie wydłużonym odwłoku i dwóch parach skrzydeł. W stanie spoczynku utrzymują skrzydła rozłożone na boki lub podniesione do góry. Tradycyjnie zaliczane są wraz z jętkami (Ephemeroptera) do grupy prymitywnych owadów pierwotnoskrzydłych (Paleoptera), których większość już wymarła. Są związane ze środowiskiem wodnym – larwy żyją w wodzie, a osobniki dorosłe (imagines) przebywają w pobliżu zbiorników z wodą stojącą lub płynącą. Ważki są bardzo dobrymi lotnikami. Latają szybko i bezgłośnie. U większości gatunków jest wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy.
Opis[ | edytuj kod]
Aparat gębowyWykształciły się u nich wszystkie typy aparatu gębowego.
Skrzydła występują najczęściej w liczbie dwóch par, u niektórych taksonów druga para zanika, przekształcona w przezmianki. Odwłok
Odwłok wyraźnie segmentowany, bez odnóży krocznych, za to występują na nim przydatki płciowe oraz narządy takie jak żądło, pokładełko, gonadopody, nici odwłokowe i inne.
Pszczoła miodna (Apis mellifera) – gatunek owada błonkoskrzydłego z rodziny pszczołowatych (Apidae), obejmującej gatunki wytwarzające miód.Integrated Taxonomic Information System (ITIS) – system zaprojektowany do dostarczania informacji taksonomicznych o organizmach. Został utworzony w 1996 r. System jest wspierany przez agencje rządowe Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kanady i Meksyku. Współpracuje z taksonomami z całego świata. Jest partnerem Species 2000 i Global Biodiversity Information Facility (GBIF). Współuczestniczy w realizacji międzynarodowego programu Katalog Życia (Catalogue of Life Programme).
W rozwoju owadów uskrzydlonych wyróżnia się dwa typy przeobrażenia: zupełne i niezupełne.
Rzędy[ | edytuj kod]
Zobacz też[ | edytuj kod]
owady bezskrzydłe, owady Polski
Skorki, cęgosze (Dermaptera) – niewielki rząd uskrzydlonych owadów ortopteroidalnych, obejmujący około 1800 gatunków występujących na całym świecie, przeważnie wszystkożernych, preferujących tereny ciepłe, wilgotne i zacienione. Zapis kopalny tej grupy owadów sięga jury (208 milionów lat temu).Pokładełko (ovipositor, terebra) – narząd spotykany u wielu owadów, pajęczaków i niektórych ryb. Samicom służy do składania jaj do otworów w drzewie, mchu, zagłębień w ziemi oraz w ciałach innych organizmów. U samców niektórych ryb występuje pokładełko służące do zapładniania ikry.
Warto wiedzieć że... beta
Skrzydło owadów – baldaszkowate, dwuścienne uwypuklenie powłok ciała (fałdy skórne), wzmocnione żyłkami, pokryte czasami włoskami lub łuskami służące owadom jako narząd lotu. Zwłaszcza użyłkowanie skrzydeł lotnych jest bardzo charakterystyczną i ważną cechą wykorzystywaną w systematyce. U pierwotnych i większości obecnie istniejących gatunków występują dwie pary lotnych skrzydeł, na drugim i trzecim segmencie tułowia.
Chruściki (Trichoptera) – rząd owadów wodnych o przeobrażeniu zupełnym. Są stosunkowo niewielkich rozmiarów, od 2 mm do 4-5 cm. Największe znane chruściki zamieszkują Himalaje (rodzaje: Eubasilissa, Himalopsyche, u owadów dorosłych rozpiętość skrzydeł dochodzi do 8 cm). Cechą charakterystyczną postaci dorosłych są włoski na skrzydłach, natomiast larwy mają wyraźnie odnóża analne zakończone pazurkiem.
iNaturalist – projekt z zakresu nauki obywatelskiej oraz serwis społecznościowy przyrodników, wolontariuszy oraz biologów oparty na idei nanoszenia na mapy i publikowania obserwacji gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Obserwacje (zwykle dokumentowane zdjęciem) mogą zostać opublikowane poprzez stronę internetową oraz aplikację mobilną. Informacje zebrane przez projekt są wartościowym, publicznie dostępnym źródłem danych wykorzystywanym przez różne projekty naukowe, muzea, ogrody botaniczne, parki oraz inne organizacje. Aplikacja i strona internetowa są dostępne w języku angielskim.
Phthiraptera – rząd owadów, obejmujący około 5500 gatunków zaliczanych do 4 podrzędów: wszołów głaszczkowych, wszołów bezgłaszczkowych, wszy i wszy słoniowych. Są grzbietobrzusznie spłaszczone, wtórnie bezskrzydłe. Mają gryzący lub kłująco-ssący aparat gębowy i słabe lub całkiem nieobecne oczy. Są wyspecjalizowanymi ektopasożytami ptaków i ssaków, żywiącymi się sierścią, piórami, naskórkiem lub krwią gospodarza. Cykl rozwojowy odbywa się z przeobrażeniem niezupełnym, w całości na ciele żywiciela. Jako pasożyty człowieka i zwierząt domowych oraz nosiciele innych organizmów chorobotwórczych mają duże znaczenie medyczne i weterynaryjne.
Rusałka pawik (Inachis io) – gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. Występuje w Azji i Europie po Japonię, w Polsce jest jednym z najbardziej pospolitych motyli.
Prostoskrzydłe (Orthoptera) – rząd owadów uskrzydlonych w większości ciepło- i słońcolubnych (heliobiontów), rozpowszechnionych na całym świecie, głównie w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego, potocznie nazywanych konikami polnymi. Charakteryzują się przeobrażeniem niezupełnym, dwiema parami niejednakowych skrzydeł i kryptycznym ubarwieniem. Należą do nich świerszcze, pasikoniki, reliktowe weta oraz – uznawane za jedne z najgroźniejszych szkodników upraw – szarańcze, stąd prostoskrzydłe są czasami nazywane szarańczakami.
Pluskwiaki (Hemiptera) — nazwa zależnie od przyjętej systematyki rzędu lub nadrzędu owadów składającego się 50 000—80 000 gatunków.