Owady uskrzydlone

Przeczytaj także...
Wszy (Anoplura) – podrząd owadów wtórnie bezskrzydłych, zaliczany do podgromady owadów uskrzydlonych, obejmujący gatunki pasożytujące na ssakach, w tym na ludziach. Wywołuje u nich chorobę pasożytniczą zwaną wszawicą.Przeobrażenie zupełne owadów, holometabolia – typ metamorfozy larwy owada w dorosłego osobnika, w trakcie której występuje stadium poczwarki.
Liczba gatunków owadów (Insecta) występujących w Polsce nie jest dokładnie poznana. Na podstawie dotychczasowych opublikowanych danych można ją szacować na około 28–34 tysięcy gatunków. Dokładna liczba nie jest znana, ze względu na brak wystarczających badań faunistycznych w wielu grupach owadów. W najnowszym, całościowym zestawieniu Andrzejewskiego i Weigle (Różnorodność biologiczna Polski) wymieniana jest liczba 26 579 zarejestrowanych gatunków. Jednakże w niektórych grupach szacuje się większą liczbę gatunków, przykładowo wśród Hymenoptera opisano z Polski 6 tys., a szacuje się, że występuje 9 tys. Każdego roku opisywane są kolejne, nowe dla fauny Polski gatunki owadów. Liczba gatunków owadów występujących w Polsce zmienia się z trzech powodów:

Owady uskrzydlone (Pterygota) – owady skrzydlate lub wtórnie bezskrzydłe o odwłoku pozbawionym odnóży krocznych (typowych czy zmodyfikowanych). Owady uskrzydlone to najliczniejszy takson zwierzęcy, obejmujący około 1 milion gatunków. Zamieszkują środowiska lądowe wszystkich kontynentów, a także środowisko słodkowodne i (rzadziej) morskie, przy czym przystosowanie do życia w wodzie jest wtórne.

Odwłok (abdomen, urosoma) – trzecia, tylna część ciała stawonoga, połączona z tułowiem lub głowotułowiem. Odwłok pokryty jest oskórkiem, ale znacznie delikatniejszym niż okrywy głowy czy głowotułowia. Na odwłoku mogą występować odnóża kroczne; u form bardziej wyspecjalizowanych są one często przekształcone w kądziołki przędne (pająki) czy najrozmaitsze narządy kopulacyjne.Ważki (Odonata) – rząd drapieżnych, starych ewolucyjnie owadów o przeobrażeniu niezupełnym, smukłym ciele, dużych oczach złożonych, krótkim tułowiu, silnie wydłużonym odwłoku i dwóch parach skrzydeł. W stanie spoczynku utrzymują skrzydła rozłożone na boki lub podniesione do góry. Tradycyjnie zaliczane są wraz z jętkami (Ephemeroptera) do grupy prymitywnych owadów pierwotnoskrzydłych (Paleoptera), których większość już wymarła. Są związane ze środowiskiem wodnym – larwy żyją w wodzie, a osobniki dorosłe (imagines) przebywają w pobliżu zbiorników z wodą stojącą lub płynącą. Ważki są bardzo dobrymi lotnikami. Latają szybko i bezgłośnie. U większości gatunków jest wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy.

Opis[]

Aparat gębowy

Wykształciły się u nich wszystkie typy aparatu gębowego.

– gryząco liżący np. pszczoła miodna

– gryząco ssący np. wesz ludzka

– ssący np. rusałka pawik

– liżący np. mucha domowa Skrzydła

Skrzydła występują najczęściej w liczbie dwóch par, u niektórych taksonów druga para zanika, przekształcona w przezmianki. Odwłok

Odwłok wyraźnie segmentowany, bez odnóży krocznych, za to występują na nim przydatki płciowe oraz narządy takie jak żądło, pokładełko, gonadopody, nici odwłokowe i inne.

Pszczoła miodna (Apis mellifera) – gatunek owada błonkoskrzydłego z rodziny pszczołowatych (Apidae), obejmującej gatunki wytwarzające miód.Skorki, cęgosze (Dermaptera) – niewielki rząd uskrzydlonych owadów ortopteroidalnych, obejmujący około 1800 gatunków występujących na całym świecie, przeważnie wszystkożernych, preferujących tereny ciepłe, wilgotne i zacienione. Zapis kopalny tej grupy owadów sięga jury (208 milionów lat temu).

W rozwoju owadów uskrzydlonych wyróżnia się dwa typy przeobrażenia: zupełne i niezupełne.

Rzędy[]

gladiatory (Mantophasmatodea)

błonkoskrzydłe (Hymenoptera)

chruściki (Trichoptera)

chrząszcze (Coleoptera)

glebiki (syn, zoraptery) (Zoraptera)

jętki (Ephemeroptera)

karaczany (Blattodea)

modliszki (Mantodea)

motyle (Lepidoptera)

muchówki (Diptera)

nogoprządki (Embioptera)

pchły (Siphonaptera)

pluskwiaki (Hemiptera)

prostoskrzydłe (Orthoptera)

psotniki (syn. gryzki) (Psocoptera)

sieciarki syn. siatkoskrzydłe (Neuroptera, syn. Planipennia)

skorki (Dermaptera)

straszyki (Phasmida)

termity (Isoptera)

wachlarzoskrzydłe (Strepsiptera)

ważki (Odonata)

wciornastki (syn. przylżeńce) (Thysanoptera)

widelnice (Plecoptera)

wojsiłki (Mecoptera)

wszy i wszoły obecnie razem zaliczane do rzędu Phthiraptera

Zobacz też[]

owady bezskrzydłe, owady Polski

Pokładełko (ovipositor, terebra) – narząd spotykany u wielu owadów, pajęczaków i niektórych ryb. Samicom służy do składania jaj do otworów w drzewie, mchu, zagłębień w ziemi oraz w ciałach innych organizmów. U samców niektórych ryb występuje pokładełko służące do zapładniania ikry.Skrzydło owadów – baldaszkowate, dwuścienne uwypuklenie powłok ciała (fałdy skórne), wzmocnione żyłkami, pokryte czasami włoskami lub łuskami służące owadom jako narząd lotu. Zwłaszcza użyłkowanie skrzydeł lotnych jest bardzo charakterystyczną i ważną cechą wykorzystywaną w systematyce. U pierwotnych i większości obecnie istniejących gatunków występują dwie pary lotnych skrzydeł, na drugim i trzecim segmencie tułowia.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Chruściki (Trichoptera) – rząd owadów wodnych o przeobrażeniu zupełnym. Są stosunkowo niewielkich rozmiarów, od 2 mm do 4-5 cm. Największe znane chruściki zamieszkują Himalaje (rodzaje: Eubasilissa, Himalopsyche, u owadów dorosłych rozpiętość skrzydeł dochodzi do 8 cm). Cechą charakterystyczną postaci dorosłych są włoski na skrzydłach, natomiast larwy mają wyraźnie odnóża analne zakończone pazurkiem.

Rusałka pawik (Inachis io) – gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. Występuje w Azji i Europie po Japonię, w Polsce jest jednym z najbardziej pospolitych motyli.

Prostoskrzydłe (Orthoptera) – rząd owadów uskrzydlonych w większości ciepło- i słońcolubnych (heliobiontów), rozpowszechnionych na całym świecie, głównie w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego, potocznie nazywanych konikami polnymi. Charakteryzują się przeobrażeniem niezupełnym, dwiema parami niejednakowych skrzydeł i kryptycznym ubarwieniem. Należą do nich świerszcze, pasikoniki, reliktowe weta oraz – uznawane za jedne z najgroźniejszych szkodników upraw – szarańcze, stąd prostoskrzydłe są czasami nazywane szarańczakami.

Pluskwiaki (Hemiptera) — nazwa zależnie od przyjętej systematyki rzędu lub nadrzędu owadów składającego się 50 000—80 000 gatunków.

Wciornastki (Thysanoptera, Physapoda syn. przylżeńce, tripsy ang. thrips) – rząd owadów obejmujący ok. 5 tys. gatunków (w Polsce ok. 220) Są to zwierzęta kosmopolityczne. Większość wciornastków żywi się sokami i tkankami roślinnymi, jednak są wśród nich gatunki grzybożerne, drewnożerne, jak również drapieżne (żywiące się larwami i jajami innych drobnych bezkręgowców). Część wciornastków to potencjalne szkodniki upraw, obok strat związanych ze zjadaniem tkanek roślinnych są również przenosicielami wirusów, bakterii i grzybów chorobotwórczych. Owady te stały się szkodnikiem techniki, ponieważ potrafią dostawać się do matryc ekranów LCD, skąd bardzo trudno je wydostać.

Przeobrażenie niezupełne owadów, hemimetabolia, hemimetamorfoza – typ metamorfozy larwy owada w dorosłego osobnika, w trakcie której nie występuje stadium poczwarki.

Owady bezskrzydłe (Apterygota) - jedna z dwóch podgromad owadów. Obejmuje lądowe i wodne gatunki nieposiadające skrzydeł, podobnie jak ich przodkowie (pierwotnie bezskrzydłe). Najstarsze ślady kopalne pochodzą z okresu ok. 400 mln lat temu.