Oryks
Przeczytaj także...
Oryks arabski (Oryx leucoryx) - gatunek antylopy, która dawniej występowała w środowisku stepowym i pustynnym Bliskiego Wschodu (ostatnia sztuka na wolności zginęła w 1972 roku).Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk (MiIZ PAN) – geneza muzeum sięga Gabinetu Zoologicznego powstałego w 1819 przy ówczesnym Królewskim Uniwersytecie Warszawskim i rozwijającego się do 1862 pod kierownictwem Feliksa Pawła Jarockiego. Następcą Jarockiego był Władysław Taczanowski, który po objęciu funkcji kierownika zmienił Gabinet w miejsce eksponowania zbiorów o charakterze edukacyjno-naukowym. W 1864 Taczanowski nawiązał kontakt z Konstantym i Aleksandrem Branickimi, którzy współpracowali z Gabinetem finansując powiększające kolekcję ekspedycje do Ameryki Południowej i Afryki. Taczanowski kierował Gabinetem do 1890, a po nim Nikołaj Nasonow (do 1906) i Jakow Szczełkanowcew (do 1915). Władysław Taczanowski współpracował z Branickimi przy powołaniu prywatnego Muzeum Zoologicznego, które zostało otwarte dla publiczności przez Ksawerego Branickiego w 1887 Jego kierownikiem został Jan Sztolcman.
Rodzaj (łac. genus, l.mn. genera) – podstawowa, obowiązkowa kategoria systematyczna obejmująca gatunek lub monofiletyczną grupę gatunków wyróżnionych na podstawie jednej lub więcej cech taksonomicznych. Nazwą rodzaj określany jest też każdy takson w randze rodzaju.
Oryks arabski (Oryx leucoryx) - gatunek antylopy, która dawniej występowała w środowisku stepowym i pustynnym Bliskiego Wschodu (ostatnia sztuka na wolności zginęła w 1972 roku).Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk (MiIZ PAN) – geneza muzeum sięga Gabinetu Zoologicznego powstałego w 1819 przy ówczesnym Królewskim Uniwersytecie Warszawskim i rozwijającego się do 1862 pod kierownictwem Feliksa Pawła Jarockiego. Następcą Jarockiego był Władysław Taczanowski, który po objęciu funkcji kierownika zmienił Gabinet w miejsce eksponowania zbiorów o charakterze edukacyjno-naukowym. W 1864 Taczanowski nawiązał kontakt z Konstantym i Aleksandrem Branickimi, którzy współpracowali z Gabinetem finansując powiększające kolekcję ekspedycje do Ameryki Południowej i Afryki. Taczanowski kierował Gabinetem do 1890, a po nim Nikołaj Nasonow (do 1906) i Jakow Szczełkanowcew (do 1915). Władysław Taczanowski współpracował z Branickimi przy powołaniu prywatnego Muzeum Zoologicznego, które zostało otwarte dla publiczności przez Ksawerego Branickiego w 1887 Jego kierownikiem został Jan Sztolcman.
Rodzaj (łac. genus, l.mn. genera) – podstawowa, obowiązkowa kategoria systematyczna obejmująca gatunek lub monofiletyczną grupę gatunków wyróżnionych na podstawie jednej lub więcej cech taksonomicznych. Nazwą rodzaj określany jest też każdy takson w randze rodzaju.
Oryks (Oryx) – rodzaj ssaków z podrodziny antylopowców (Hippotraginae) w rodzinie wołowatych (Bovidae). Oryksy znane były już starożytnym Egipcjanom, którzy często przedstawiali ich wizerunki na reliefach. Najbardziej znanym gatunkiem jest żyjący w Afryce Północnej, na skraju Sahary (Czad), oryks szablorogi (Oryx dammah) o zagiętych do tyłu długich, prawie metrowych rogach, pokrytych pierścieniowatymi zgrubieniami. Są zwierzętami bardzo płochliwymi i nadzwyczaj szybkimi. Sierść oryksa jest barwy żółtawobiałej, a jedynie szyję ma rdzawoczerwoną. Długość ciała ok. 2,3 m, wysokość w kłębie do 140 cm. Znakomicie przystosowany do życia w warunkach półpustynnych. Gatunek zagrożony wyginięciem.
Ssaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, zazwyczaj obecnością owłosienia (włosy lub futro; silnie zredukowane u gatunków wodnych, jak hipopotamy, u waleni całkowicie zanikają przed porodem lub w trakcie) oraz stałocieplnością (potocznie "ciepłokrwistość"). Większość ssaków utrzymuje temperaturę w granicach 36-39 °C. Stałocieplność umożliwia aktywny tryb życia w różnych środowiskach – od mroźnych obszarów podbiegunowych do gorących tropików. Futro i tłuszcz pomagają uchronić się przed zimnem, a wydzielanie potu i szybki oddech pomagają pozbyć się nadmiernego ciepła.Starożytny Egipt (egip. Kemet, Czarna Ziemia) – wysoko rozwinięta cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie). W okresie największego rozkwitu (Nowe Państwo) obejmująca swoim zasięgiem także Nubię (Kusz) oraz Punt na południu, Syropalestynę (Retenu) na północnych rubieżach azjatyckich, oraz tereny libijskie na północnym zachodzie.
Oryks arabski, który żył na pustynnych obszarach Półwyspu Arabskiego, został wytępiony całkowicie do 1972 r. Dzięki Brytyjskiemu Towarzystwu Ochrony Fauny w Londynie zapoczątkowano hodowlę zorganizowaną w USA. W 1987 r. powtórnie przywrócony do naturalnego środowiska.
Gatunki[ | edytuj kod]
Do rodzaju należą cztery gatunki:
Czad, Republika Czadu (fr. Tchad, République du Tchad, arab. جمهوريّة تشاد [Jumhuriyat Tashad]) – państwo śródlądowe w środkowej Afryce. Graniczy od północy z Libią, od wschodu z Sudanem, od południa z Republiką Środkowoafrykańską, od południowego zachodu z Kamerunem i Nigerią, a od zachodu z Nigrem.Relief (płaskorzeźba) – kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, metalowej lub drewnianej z pozostawieniem na niej tła. Dzieło uzyskuje się poprzez rzeźbienie, kucie lub odlewanie. Pomimo że płaskorzeźby powstawały jako dekoracja architektoniczna, to często stanowią odrębne, pełnowartościowe dzieło sztuki.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Oryx, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Oryx. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 7 lutego 2010]
- Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
Krętorogie, pustorogie, pustorożce, wołowate (Bovidae) – rodzina ssaków parzystokopytnych z podrzędu przeżuwaczy.