Ortoklaz

Przeczytaj także...
Sanidyn – minerał z grupy krzemianów, rzadki. Jest to jedna z trzech (oprócz ortoklazu i mikroklinu) odmian polimorficznych skalenia potasowego.Pegmatyty – rodzaj skał magmowych charakteryzujących się szczególną mega- lub gigantokrystaliczną teksturą, wzbogaconych w pierwiastki niekompatybilne oraz minerały zawierające składniki lotne jak fluor, bor, fosfor i inne. Najczęstszym typem są pegmatyty granitoidowe, ale występują również pegmatyty gabrowe, sjenitowe, skał wysoko alkalicznych (pegmatyty agpaitowe i miaskitowe). Nazwa pochodzi od gr. pegma – silne łącze, stwardniałość, dla odwzorowania zwięzłości granitu pismowego. Skałę tę wyróżnił i opisał po raz pierwszy René-Just Haüy w 1813 roku.
Polimorfizm (wielopostaciowość, różnopostaciowość) – zjawisko występowania różnych odmian krystalograficznych tej samej substancji chemicznej. Występuje ono wtedy, gdy ta sama substancja może występować w dwóch lub nawet kilku formach krystalicznych.

Ortoklaz – minerał z gromady krzemianów, jedna z trzech (oprócz mikroklinu i sanidynu) odmian polimorficznych skalenia potasowego.

Nazwa pochodzi od gr. orthos = prosty oraz klao = łamię (klan = łamać; klasis = łupliwy) – nazwa nawiązuje do prostego kąta między płaszczyznami łupliwości w tym minerale.

Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.Albit (skaleń sodowy) – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy zwanej plagioklazami jak i skaleni alkalicznych. Należy do minerałów pospolitych. Nazwa pochodzi od łacińskiego albus – biały.

Spis treści

Właściwości[]

Charakterystyka[]

Tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, słupkowym, często zbliźniaczone (bliźniaki baweńskie, karlsbadzkie – najładniejsze znaleziono w Karlovych Varach i manebachskie). Występuje też w formie skupień ziarnistych i zbitych. Jest kruchy, przezroczysty. Niekiedy wykazuje opalescencję o charakterze adularyzacji. Wywołują ją uporządkowane, drobne, wrostki albitu. Takie skalenie nazywa się kamieniami księżycowymi. Niektóre odmiany wykazują efekt kociego oka.

Skandynawia – region północnej Europy, obejmujący kraje: Szwecję, Norwegię oraz Danię. Obejmuje część z krajów nordyckich.Mikroklin – minerał z grupy krzemianów. Jest to jedną z trzech (oprócz sanidynu i ortoklazu) odmian polimorficznych skalenia potasowego. Jest minerałem bardzo pospolitym; stanowi ważny składnik pegmatytów i skał metamorficznych.

Granica pomiędzy ortoklazem a sanidynem jest ustanowiona na podstawie pomiaru trójskosności lub według kąta osi optycznych.

Asocjacje: współwystępuje z kwarcem, albitem, oligoklazem, muskowitem, biotytem, schörlem, hornblendą, oraz z berylem. Może oczywiście tworzyć asocjacje z wieloma innymi minerałami np. w utworach pegmatytowych.

Geneza[]

Powstaje w skałach magmowych (głównie granitach, granodiorytach i ryolitach); w utworach hydrotermalnych (adular); w pegmatytach); w skałach metamorficznych (gnejsy; w osadowych (arkozy).

Skalenie potasowe - minerały z gromady krzemianów zaliczane do grupy skaleni alkalicznych. Te zaś z plagioklazami tworzą grupę skaleni.Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 679 km², co daje jej 70. miejsce na świecie i dziewiąte w Europie. Zamieszkana przez ponad 38,5 miliona ludzi, zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a szóste w Unii Europejskiej.

Występowanie[]

Główny składnik większości skał magmowych. Jest głównym składnikiem granitu, występuje też w pegmatytach, w skałach osadowych i metamorficznych np. gnejsach.

Miejsca występowania: Brazylia – Minas Gerais (występuje tu mikroklin błękitny tzw. amazonit = kamień amazoński. Czechy, Hiszpania, Niemcy, Austria, Włochy, Madagaskar.

W Polsce w skałach magmowych koło Jeleniej Góry, Strzegomia oraz w granitach tatrzańskich.

Granodioryt – kwaśna skała magmowa typu głębinowego o strukturze drobnokrystalicznej lub średniokrystalicznej i barwie szarej. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF granodioryt zajmuje pole 4.Opalescencja - szczególny rodzaj iryzacji, objawiający się na powierzchni niektórych minerałów, zwłaszcza opalu zwyczajnego, w postaci charakterystycznej mlecznobiałej, mlecznoniebieskawej lub perłowolśniącej poświaty wskutek zjawiska odbicia światła krótkofalowego, czyli niebieskiego. Światło ulega rozproszeniu na mikroskopowych spękaniach lub na szczelinkach wypełnionych wodą.

Galeria[]

ortoklaz 1

ortoklaz 2

ortoklaz 3

pegmatyt

Vanga red (czerwony granit ze Skandynawii)

Zastosowanie[]

Jest ważnym surowcem w przemyśle szklarskim do produkcji szkła

surowiec ceramiczny do produkcji porcelany

służy do wyrobu emalii

drobno zmielony i zmieszany z detergentem służy do produkcji środków czyszczących

amazonit po oszlifowaniu służy do wyrobu ozdób

kamienie o cechach kamieni księżycowych wykorzystywane są w jubilerstwie – szlif kaboszonowy i szlif fasetkowy

ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie

Zobacz też[]

amazonit

sanidyn

mikroklin

Linki zewnętrzne[]

Orthoclase.en

Beryl – minerał należący do grupy krzemianów pierścieniowych. Nazwa pochodzi od greckiego berillos – morska zieleń.Porcelana – rodzaj białej, przeświecającej ceramiki wysokiej jakości, wynaleziony w Chinach w VII w. Porcelana jest wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem poprzez wypalanie uformowanych wyrobów w temperaturze od 920-980 °C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) aż do 1280-1460 °C (wyroby szkliwione). Charakteryzuje się niską nasiąkliwością, bardzo dobrymi właściwościami dielektrycznymi, dużą wytrzymałością mechaniczną, wysoką odpornością na działanie czynników chemicznych i nieprzepuszczalnością dla cieczy i gazów.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Amazonit (synonim: kamień amazoński) – minerał z gromady krzemianów. Minerał, jest zieloną lub niebieskozieloną odmianą skalenia zwanego mikroklinem; kamień półszlachetny. Należy do grupy minerałów rzadkich.

Hornblenda - z niem. die Hornblende (A.G.Werner 1789 r.) - minerał z grupy amfiboli, ważny składnik skał magmowych (zasadowych i melanokratycznych - ultrazasadowych) oraz skał metamorficznych. Ma wiele odmian polimorficznych, w których występują wszystkie kationy zawarte we wzorze:

Minerał (fr. minéral, od celt. mina – kopalnia) – pierwiastek lub związek chemiczny będący normalnie ciałem krystalicznym, którego struktura ukształtowała się w toku procesów geologicznych.

Ryolit, liparyt, riolit (z gr.) – kwaśna skała wylewna albo hipabysalna, o składzie podobnym do granitu (jest to wylewny odpowiednik granitu – powstał z magmy o tym samym składzie chemicznym, tylko odmienne były warunki powstawania, które zapisały się w jego wyglądzie, strukturze i wytrzymałości).

Skupienia minerałów - zrośnięte grupy minerałów wielkości od kilku centymetrów do wielu metrów. Nie jest przy tym istotne, czy kryształy należą do tego samego czy innego rodzaju.

Efekt kociego oka – efekt optyczny polegający na pojawianiu się wąskiej smugi (pasma) świetlnej przypominającej źrenicę kociego oka, która przemieszcza się po wypukłej i wypolerowanej powierzchni kamienia w trakcie jego obracania.

Szkło − według amerykańskiej normy ASTM-162 (1983) szkło zdefiniowane jest jako nieorganiczny materiał, który został schłodzony do stanu stałego bez krystalizacji.