Orlik krzykliwy

Orlik krzykliwy (Clanga pomarina) – gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).

Występowanie[ | edytuj kod]

Zamieszkuje środkową, wschodnią i południową (Grecja, Bułgaria) Europę, Azję Mniejszą i Kaukaz. Zimuje w Afryce. Przeloty w kwietniu i wrześniu – październiku. Nie wyróżnia się podgatunków. Takson zamieszkujący subkontynent indyjski, klasyfikowany dawniej jako podgatunek orlika krzykliwego, uznaje się obecnie za osobny gatunek o nazwie orlik hinduski (Clanga hastata). Zasięg występowania orlika krzykliwego był zbliżony do areału orła cesarskiego. Oba gatunki były w równej mierze tępione przez człowieka i ucierpiały z powodu przekształceń pierwotnych obszarów leśnych w step kulturowy. W Europie Zachodniej istnieje potencjalna możliwość ponownego zasiedlenia jej przez orlika. Wprawdzie nie gnieździ się tam, ale regularnie zalatuje do krajów graniczących z jego obecnym zasięgiem – do Niemiec, Austrii, Danii i Włoch. Im dalej jednak na zachód, tym warunki mniej temu sprzyjają. Liczebność orlika krzykliwego szacuje się na 13–16 (wg niektórych danych do 22) tys. par.

Dyrektywa ptasia – potoczna nazwa dyrektywy 2009/147/WE z 30 listopada 2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, stanowiącej wersję skonsolidowaną wcześniejszej dyrektywy EWG 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 o ochronie dziko żyjących ptaków (Directive on the Conservation of Wild Birds). Dyrektywa ptasia składa się z 20 artykułów i 7 załączników, które precyzują metody jej realizacji. W szczególnych przypadkach, określonych w art. 9 dyrektywy, dopuszcza się, by państwa członkowskie udzielały indywidualnych zezwoleń na odstępstwa od zakazów sformułowanych w dyrektywie.Kainizm – zachowanie piskląt niektórych gatunków ptaków szponiastych polegające na eliminowaniu słabszych piskląt przez silniejsze w celu eliminacji konkurencji pokarmowej. Zjawisko obserwowane m.in u : orlika krzykliwego, orlika grubodziobego, bielika, pustułki.

W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, głównie na wschodzie i północy. Występuje nierównomiernie w obrębie dwóch rejonów bytowania. Spotyka się go najczęściej w regionie warmińsko-mazurskim i południowo-wschodniej Małopolsce, rzadziej na Lubelszczyźnie, Nizinie Północnopodlaskiej. Żyje tam jednak w dużym rozproszeniu. W Beskidzie Niskim i Górach Słonnych notuje się największe zagęszczenie. Duża populacja żyje w Puszczy Białowieskiej i Lasach Strzeleckich. Na Pomorzu Zachodnim i Środkowym zasięg jest bardziej skupiony. W innych regionach zjawia się w trakcie przelotów. Na Dolnym Śląsku, w Sudetach i na Kielecczyźnie to ptak bardzo rzadki. Pojedyncze pary odnotowano w Wielkopolsce, na Śląsku i w Polsce Centralnej. Mimo to orlik krzykliwy jest jednym z najliczniej występujących (gniazdujących) w Polsce orłów. To ptak wędrowny – przeloty wiosenne mają miejsce w kwietniu, a jesienne od sierpnia do września. Nie podejmuje prób zimowania, nie licząc pojedynczego przypadku. Dawniej był to w Polsce ptak liczny i dość pospolity. W latach 2008–2009 wielkość polskiej populacji szacowano na 2,3–3,3 tys. par.

Gatunkowa ochrona zwierząt – jedna z form ochrony przyrody przyjęta w ustawie o ochronie przyrody. W stosunku do dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową wprowadzone są następujące zakazy: zabijania, okaleczania, chwytania, transportu, pozyskiwania, przetrzymywania, posiadania żywych zwierząt, posiadania zwierząt martwych lub ich części, niszczenia siedlisk i ostoi, wybierania, posiadania oraz przechowywania jaj i inne.Orlik hinduski (Clanga hastata) – gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae) występujący w południowej Azji. Wyodrębniony niedawno z Aquila pomarina. Długość ciała to około 60 cm, a rozpiętość skrzydeł dochodzi do 1,5 m. Ma stosunkowo jasne zabarwienie piór. Żyje w leśnych siedliskach. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych sklasyfikowany jako narażony na wyginięcie.

Charakterystyka[ | edytuj kod]

Cechy gatunku[ | edytuj kod]

Sylwetka orlika w locie, Sanok

To jeden z najmniejszych gatunków z podrodziny orłów. Obie płci ubarwione podobnie: są jednolicie ciemnobrązowe, matowe z szarym odcieniem. Na jasnobrązowych pokrywach skrzydłowych zaznaczają się kontrastujące lotki, w tym kolorze są też sterówki. Wyraźne rozjaśnienia widać u nasady lotek dłoni i na pokrywach nadogonowych. Niektóre pióra na potylicy, spodzie ciała, głowie tworzą jaśniejsze pióra. Dziób ciemny, palce żółte. Ma dość krótki ogon. Młode ptaki różnią się od dorosłych białawymi piórami na barkówkach, lotkach III rzędu i na pokrywach skrzydeł (z wierzchu i od spodu) tworzącymi białawe pasy (tzw. uperlenie). Z każdym pierzeniem są coraz bardziej brązowe i podobne do rodziców. Dużo ciemniejsze upierzenie zyskują w czwartym roku życia, kiedy osiągają dojrzałość płciową. Tak jak inne orły, również orlik ma upierzone po szpony skoki. Podobny do orła przedniego, lecz o wiele mniejszy, zbliżony wielkością do myszołowa, choć jest nieco większy od niego. W terenie praktycznie nie da się go odróżnić od bardzo podobnego orlika grubodziobego. Różnice pozostają bowiem ukryte w szczegółach, np. u młodych orlika krzykliwego znajduje się na potylicy rdzawa plama.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (ang. International Union for Conservation of Nature, w skrócie IUCN) – międzynarodowa organizacja zajmująca się ochroną przyrody założona w 1948 roku jako pierwsza światowa organizacja skupiona na problemach środowiska naturalnego. Jej siedziba mieści się w Gland w Szwajcarii.Las łęgowy – zbiorowisko leśne, występujące nad rzekami i potokami, w zasięgu wód powodziowych, które podczas zalewu nanoszą i osadzają żyzny muł. Najbardziej typową glebą dla lasów łęgowych jest holoceńska mada rzeczna. Siedliska niemal wszystkich łęgów związane są z wodami płynącymi. W drzewostanie łęgów występują m.in.: olcha, topola, wierzba, wiąz, jesion, dąb. Gatunkami występującymi we wszystkich zespołach łęgowych są: podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria), kostrzewa olbrzymia (Festuca gigantea), pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), wiązówka błotna (Filipendula ulmaria) i bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea). Lasy łęgowe zaliczane są do roślinności azonalnej, nie związanej z określoną strefą roślinną (klimatyczną), ale ze specyfiką siedliska. Lasy te narażone są na wyniszczenia spowodowane m.in. pracami związanymi z regulacją koryt rzecznych oraz melioracjami wodnymi.

Lot[ | edytuj kod]

W locie widoczne deskowate, długie i równowąskie skrzydła z palczasto rozłożonymi lotkami pierwszego rzędu oraz białe nasady lotek (pokrywy skrzydłowe są jaśniejsze niż lotki i mogą mieć na wierzchu rdzawe plamy). Gdy leci, trzyma je poziomo, prócz lekko opuszczonych dłoni. W powietrzu odznacza się jego potężny dziób oraz charakterystyczna jasnobrązowa głowa. W czasie kołowania ma charakterystycznie załamane w nadgarstkach skrzydła, które przez to lekkie opuszczenie wyglądają jakby były „oklapnięte” ze zmęczenia.

Gatunek najmniejszej troski (niższego ryzyka) – w znaczeniu ogólnym to gatunek, którego Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów nie uznaje za w większym lub mniejszym stopniu zagrożony wyginięciem (ang. least concern) lub nawet bliski zagrożenia (ang. near threatened). Do tej kategorii nie zalicza się też gatunków, które według kategorii stosowanych w latach 1994-2001 klasyfikowane były jako uzależnione od zabiegów ochronnych (ang. conservation dependent).Polska czerwona księga zwierząt – rejestr zagrożonych gatunków zwierząt na terenie Polski. Została stworzona na wzór międzynarodowej Czerwonej księgi gatunków zagrożonych. Zawiera listę ginących gatunków zwierząt z dokładnym ich opisem i mapami rozmieszczenia. Określa także stopień zagrożenia poszczególnych gatunków, rzadkość ich występowania oraz stosowane i proponowane sposoby ochrony.

Orlik w Parku Ptasim w Marlow

Wymiary średnie[ | edytuj kod]

Długość ciała 61–66 cm Rozpiętość skrzydeł 177 cm Masa ciała do 1600 g

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Ptaki (Aves) – gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców. Jest najbardziej zróżnicowaną spośród gromad kręgowców lądowych – istnieje około 10 tys. gatunków ptaków, które zamieszkują ekosystemy na całym świecie. Ich wielkość waha się od 5 cm u koliberka hawańskiego do 2,7 m u strusia.

Pokrywy, nadlotki (tectrices) – grupa piór przykrywających inne grupy upierzenia lub otwór uszny ptaków. Pokrywami nazwane są grupy piór u skrzydeł, ogona jak i głowy.

Grecja (gr. Ελλάδα Elláda, IPA: [e̞ˈlaða] lub Ελλάς Ellás, IPA: [e̞ˈlas]), Republika Grecka (Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía, IPA: [e̞ˌliniˈci ðimo̞kraˈtiˌa]) – kraj położony w południowo-wschodniej części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z czterema państwami: Albanią, Macedonią Północną i Bułgarią od północy oraz Turcją od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz: Egejskiego i Kreteńskiego od wschodu, Jońskiego od zachodu oraz Śródziemnego od południa. Grecja ma dziesiątą pod względem długości linię brzegową na świecie, o długości 14880 km. Poza częścią kontynentalną, w skład Grecji wchodzi około 2500 wysp, w tym 165 zamieszkałych. Najważniejsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady i Wyspy Jońskie. Najwyższym szczytem jest wysoki na 2918 m n.p.m. Mitikas w masywie Olimpu.

Myszołów zwyczajny, myszołów (Buteo buteo) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Zamieszkuje Eurazję, swoje zimowiska ma w centralnej i południowo-wschodniej Afryce.

Skok – nieumięśniona część kończyny dolnej ptaków, której szkielet tworzy silnie wydłużona kość skokowa. Jest to odcinek nogi ptaka znajdujący się pomiędzy piętą (skierowanym do tyłu stawem skokowym) a śródstopiem zakończonym palcami. Inaczej niż u ludzi, u ptaków długość kości skokowej tworzącej skok ma znaczny wpływ na całkowitą długość kończyny. Skok zazwyczaj pokryty jest podoteką (łuskami rogowymi), rzadziej piórami, a wyjątkowo także skórą (np. u zimorodków). Pomiaru skoku dokonuje się licząc cyrklem długość kości skokowej od stawu skokowego do końca ostatniej łuski u nasady palców.

Nornik, polnik – zwyczajowa nazwa gryzoni z podrodziny nornikowatych, w szczególności z rodzajów Microtus i Chionomys. W polskiej literaturze zoologicznej nornik jest zwykle utożsamiany z rodzajem Microtus.

Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.