Order of Australia

Order Australii (ang. Order of Australia) – najwyższe odznaczenie państwowe (cywilne i wojskowe) Australii przyznawane za wkład w rozwój kraju poprzez znaczące dokonania (ang. for the purpose of according recognition to Australian citizens and other persons for achievement or for meritorious service).

Sir – angielski tytuł honorowy, wywodzący się ze średniowiecznego angielskiego sire (fr. sieur) oznaczającego lorda. Etymologicznie słowo to wywodzi się z łacińskiego senior. W formalnej tytulaturze szlacheckiej tytułu sir (pisanego wielką literą: Sir) używa się w stosunku do rycerza lub baroneta, zawsze w połączeniu z pełnym imieniem i nazwiskiem, ewentualnie samym imieniem, nigdy z samym nazwiskiem. Zwyczajowo tytułu tego używa się tylko wobec poddanych brytyjskich monarchów, w tym również pochodzących z innych niż Wielka Brytania państw o statusie Commonwealth realm. Tytułu tego używa się także w wojsku, dawniej przy zwracaniu się do przełożonego oficera, obecnie także używany wobec starszych podoficerów. Obecnie termin sir pełni również funkcję grzecznościową i używany jest w kontaktach służbowych, w oficjalnej korespondencji bądź w kontaktach z nieznajomymi.Dame - żeński ekwiwalent angielskiego tytułu honorowego sir. Tytuł "dame" otrzymuje kobieta uhonorowana Orderem Łaźni, św. Michała i św. Jerzego, Orderem Wiktorii lub Imperium Brytyjskiego w kategorii "Dame Grand Cross" lub "Dame Commander" .

Historia i klasy[ | edytuj kod]

Order został ustanowiony 14 lutego 1975 na mocy patentu królewskiego wydanego przez Elżbietę II (działającą w tym momencie jako królowa Australii). Wcześniej obywatele australijscy dekorowani byli odznaczeniami brytyjskimi (zresztą do dziś są do tego uprawnieni, łącznie z tytułami szlacheckimi). Po pewnych modyfikacjach, patent uzyskał wymaganą dla jego ważności kontrasygnatę australijskiego premiera (był nim wówczas Malcolm Fraser) i 24 maja 1976 nabrał mocy prawnej.

Australia (Związek Australijski, Commonwealth of Australia) – państwo położone na półkuli południowej, obejmujące najmniejszy kontynent świata, wyspę Tasmanię i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. Jedyny kraj, który obejmuje cały kontynent. Siłą rzeczy nie posiada granic lądowych z żadnym państwem.Premier Australii – de facto najważniejsze stanowisko we władzy wykonawczej na szczeblu federalnym w Australii, a także w całym systemie politycznym tego państwa. Formalnie premiera powołuje gubernator generalny Australii w imieniu królowej Australii. W praktyce funkcję tę niemal automatycznie obejmuje lider partii lub koalicji mającej najwięcej miejsc w Izbie Reprezentantów. Niemal równocześnie gubernator generalny powołuje na wniosek premiera gabinet. W skład rządu wchodzą również ministrowie niższej rangi (struktura władzy wykonawczej jest w Australii w znacznej mierze wzorowana na rozwiązaniach brytyjskich).

Pierwotnie order przyznawany był w pięciu klasach (od najwyższej):

Rycerz lub Dama (Knight or Dame)

Kawaler (Companion)

Oficer (Officer)

Członek (Member)

Medalista Orderu (Medal of the Order of Australia)

W 1986 klasa Rycerzy i Dam została zniesiona kolejnym patentem królewskim, najwyższą klasą była od tego czasu klasa Kawalerów. W 2013 klasa Rycerzy i Dam została przywrócona przez królową na prośbę premiera Tony'ego Abbotta, przy czym wprowadzono jednocześnie zasadę, iż order tej klasy mogą otrzymać maksymalnie cztery osoby rocznie. Rycerze mogą dopisywać przed nazwiskiem tytuł Sir, a Damy tytuł Dame. Gubernator generalny Australii z urzędu zostaje Rycerzem lub Damą w chwili objęcia stanowiska.

Kazimierz Dopierała - (ur. 24 lipca 1944 w Borku Wielkopolskim k. Gostynia) - polski historyk, prof. dr hab. nauk historycznych.Gubernator generalny Związku Australijskiego (ang. Governor-General of the Commonwealth of Australia) – reprezentant Korony Brytyjskiej w Dominium Australii. Ma prawo mianowania ministrów i sędziów, rozwiązania parlamentu oraz sygnowania ustaw. Przewodniczy Federalnej Radzie Wykonawczej i jest nominalnym dowódcą Australijskich Sił Zbrojnych.

Procedura nadawania[ | edytuj kod]

Kandydatów do orderu może zgłosić każdy. Propozycje są rozpatrywane przez apolityczną Radę Orderu Australii, a formalnego nadania orderu dokonuje w imieniu królowej gubernator generalny Australii. Listy odznaczonych ogłaszane są dwa razy do roku – w styczniu i czerwcu. Przed publikacją nazwisk, uhonorowane osoby są poufnie informowane o wyróżnieniu i proszone o wyrażenie zgody na jego przyjęcie.

Elżbieta II, właśc. Elżbieta Aleksandra Maria (ang. Elizabeth Alexandra Mary, ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie) – królowa Wielkiej Brytanii z dynastii Windsorów, koronowana 2 czerwca 1953, córka króla Jerzego VI i jego żony – Elżbiety Bowes-Lyon zw. Królową-Matką.Odznaczenie państwowe to odznaczenie nadawane przez władze państwowe. Zazwyczaj uprawnienia do nadawania odznaczeń państwowych zarezerwowane są dla głowy państwa - np. w Polsce Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (w okresie 1952-1989 - Rady Państwa). Ustanawiane są zwykle aktami prawnymi rangi ustawowej.