Odra (niem. Oder, cz. Odra, górnołuż. Wodra, łac. Viadrus, Oddera) – rzeka w Europie Środkowej, w zlewisku Morza Bałtyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod względem całkowitej długości jest drugą (po Wiśle) rzeką Polski. Biorąc pod uwagę tylko jej część w granicach Polski, jest trzecią rzeką pod względem długości (po jej dopływie Warcie).

Rzeka ma długość 854,3 km, z czego 742 km w Polsce (dawniej Odra miała ponad 1000 km długości, jednak w wyniku regulacji została skrócona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km², z czego 106 056 km² w Polsce.

Źródło Odry znajduje się we wschodnich Czechach, w Górach Odrzańskich w Sudetach, na wysokości 634 m n.p.m.; rzeka uchodzi do Roztoki Odrzańskiej, będącej zatoką Zalewu Szczecińskiego, w północno-zachodniej części Polski, przy północnej granicy miasta Police.

Największymi miastami nad Odrą są: Wrocław, Szczecin, Ostrawa, Zielona Góra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole.

Przebieg[ | edytuj kod]

Źródło Odry

Odra swoje źródło ma na południowo-wschodnim zboczu wzgórza Fidlův kopec w Górach Odrzańskich na wysokości 634 m n.p.m. w pobliżu miejscowości Kozlov. Płynie przez Bramę Morawską, poniżej przez Śląsk. W górnym biegu pomiędzy Boguminem a ujściem Olzy na krótkim odcinku jest rzeką graniczną między Polską a Czechami, a w dolnym – od ujścia Nysy Łużyckiej (w km 542,4) stanowi granicę między Polską i Niemcami przez 161,7 km długości swojego biegu.

Na Pomorzu Zachodnim, powyżej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela się na dwa nurty: Odrę Wschodnią (która przechodzi w Regalicę do jeziora Dąbie) i Odrę Zachodnią. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomiędzy Regalicę i Skośnicę, gdzie Skośnica łączy się z Odrą Zachodnią i tworzy główny nurt Odry. Odra płynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro Dąbie, jednakże jej wody rozdzielają się pomiędzy kanały portowe: Duńczyca, Parnica i Święta. Dalej w Szczecinie – Odra łącząc się z wodami Przekopu Mieleńskiego płynie na północ przy wyspie Dębina. Następnie od lewego brzegu przy wyspie Żurawi Ostrów rozdziela się Kanał Skolwiński. Dalej odbiera część wód z jeziora Dąbie poprzez kanał Babina. Za Żurawim Ostrowem z Odrą łączy się Kanał Skolwiński oraz Iński Nurt z Dąbia. Wypływając ze Szczecina – Odra dzieli się na Wietlinę i Domiążę. Następnie przy wyspie Długi Ostrów, rzeka rozdziela się na zachodni Wąski Nurt (Kanał Policki) oraz Szeroki Nurt. Po minięciu wyspy Wielki Karw oba ramiona Odry łączą się, a następnie uchodzą do Roztoki Odrzańskiej, będącej częścią Zalewu Szczecińskiego.

Średni spadek rzeki w jej górnym biegu wynosi 7,2‰, poniżej Bramy Morawskiej spadek zmniejsza się do 0,33‰, a średni spadek na całej długości wynosi 0,74‰.

Podział biegu rzeki Odry:

Jednolite części wód[ | edytuj kod]

Na potrzeby gospodarki wodnej Odra podzielona jest na następujące jednolite części wód:

1. Odra od pramene po Libavský potok (HOD_0010)
2. Odra od toku Libavský potok po tok Budišovka (HOD_0030)
3. Odra od toku Budišovka po tok Jičínka (HOD_0060)
4. Odra od toku Jičínka po tok Lubina (HOD_0120)
5. Odra od toku Lubina po tok Opava (HOD_0180)
6. Odra od toku Opava po tok Ostravice (HOD_0430)
7. Odra od Ostravice po státní hranici (HOD_0700)
8. Odra od státní hranice po tok Olše (HOD_0720) / Odra od granicy państwa w Chałupkach do Olzy (PLRW6000191139)
9. Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków (PLRW6000011513)
10. Odra od wypływu ze zb. Polder Buków do Kanału Gliwickiego (PLRW600019117159)
11. Odra od Kanału Gliwickiego do Osobłogi (PLRW60001911759)
12. Odra od Osobłogi do Małej Panwi (PLRW60002111799)
13. Odra od Małej Panwi do granic Wrocławia (PLRW60002113337)
14. Odra w granicach Wrocławia (PLRW60002113399)
15. Odra od gr. Wrocławia do Wałów Śląskich (PLRW600021137579)
16. Odra od Wałów Śląskich do Kanału Wschodniego (PLRW6000211511)
17. Odra od Kanału Wschodniego do Czarnej Strugi (PLRW60002115379)
18. Odra od Czarnej Strugi do Nysy Łużyckiej (PLRW6000211739)
19. Odra od Nysy Łużyckiej do Warty (PLRW60002117999)
20. Odra od Warty do Odry Zachodniej (PLRW60002119199)
21. Odra od Odry Zachodniej do Parnicy (PLRW6000211971)
22. Odra od Parnicy do ujścia (PLRW6000211999)

Ponadto status jednolitej części wód mają dwa cieki o nazwie Stara Odra (PLRW6000231598 i PLRW60002313976) oraz ramiona takie jak Parnica (PLRW60001719752).