Odra

Odra (niem. Oder, cz. Odra, górnołuż. Wodra, łac. Viadrus, Oddera) – rzeka w Europie Środkowej, w zlewisku Morza Bałtyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod względem całkowitej długości jest drugą (po Wiśle) rzeką Polski. Biorąc pod uwagę tylko jej część w granicach Polski, jest trzecią rzeką pod względem długości (po jej dopływie Warcie).

Opatowice (niem. Ottwitz) – osiedle o charakterze wiejskim we wschodniej części Wrocławia, na lewym brzegu Odry, zaliczane do dzielnicy Krzyki. W średniowieczu była to wieś książęca i nosiła nazwę Odra, a od 1149 w związku z nadaniem jej opactwu św. Wincentego na Ołbinie (dziś znajduje się na tym miejscu kościół św. Michała) – nazwa wsi uległa zmianie na Opatowice i taka nazwa utrzymała się do dziś.Ostrawa (czes.: Ostrava, niem.: Ostrau) – miasto w Czechach na granicy Śląska Cieszyńskiego, Śląska Opawskiego i Moraw, u ujścia do Odry dwóch rzek: Opawy i Ostrawicy. Miasto leży przy północnym wejściu Bramy Morawskiej.

Rzeka ma długość 854,3 km, z czego 742 km w Polsce (dawniej Odra miała ponad 1000 km długości, jednak w wyniku regulacji została skrócona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km², z czego 106 056 km² w Polsce.

Źródło Odry znajduje się we wschodnich Czechach, w Górach Odrzańskich w Sudetach, na wysokości 634 m n.p.m., na południowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libavá. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrzańskiej, będącej zatoką Zalewu Szczecińskiego, w północno-zachodniej części Polski, przy północnej granicy miasta Police.

Kanał wodny – sztuczny ciek, fragment drogi wodnej, którego celem jest połączenie istniejących naturalnych dróg wodnych. Tak powstałe drogi wodne znacznie ułatwiają żeglugę i wydatnie skracają czas podróży statków.Skośnica (także Przekop Klucz-Ustowo) – struga, kanał wodny o długości 2,7 km, łączy Odrę Zachodnią w km 29,8 z Odrą Wschodnią w 730,5 km. Śródlądowa droga wodna o znaczeniu międzynarodowym, klasa Vb. Jeden z cieków Międzyodrza.

Największymi miastami nad Odrą są: Wrocław, Szczecin, Ostrawa, Zielona Góra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole.

Spis treści

1 Przebieg

2 Jednolite części wód

3 Zagospodarowanie

4 Powodzie

5 Dorzecze Odry

6 Jakość wód

7 Urbanizacja

8 Ochrona przyrody

9 Hydronimia

10 Zobacz też

11 Przypisy

12 Linki zewnętrzne

Przebieg

Źródło Odry

Odra ma źródło na południowo-wschodnim zboczu wzgórza Fidlův kopec w Górach Odrzańskich na wysokości 634 m n.p.m. w pobliżu miejscowości Kozlov(cz.). Płynie przez Bramę Morawską, poniżej przez Śląsk. W górnym biegu pomiędzy Boguminem a ujściem Olzy na krótkim odcinku jest rzeką graniczną między Polską a Czechami, a w dolnym – od ujścia Nysy Łużyckiej (w km 542,4) stanowi granicę między Polską i Niemcami przez 161,7 km długości swojego biegu.

Duńczyca (do 1945 niem. Dunzig, poczatkowo po 1945 pol. Starówka) – stare ramię ujściowe Odry w Szczecinie. Jeden z ważniejszych cieków Międzyodrza.Śródlądowe drogi wodne – akweny, na których z uwagi na warunki hydrologiczne oraz istniejące urządzenia wodne możliwy jest przewóz osób i towarów statkami żeglugi śródlądowej. To akweny o specjalnym statusie. Istotnie, status ten posiadają wyłącznie akweny wymienione z nazwy w przepisach.

Na Pomorzu Zachodnim, powyżej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela się na dwa nurty: Odrę Wschodnią (która przechodzi w Regalicę do jeziora Dąbie) i Odrę Zachodnią. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomiędzy Regalicę i Skośnicę, gdzie Skośnica łączy się z Odrą Zachodnią i tworzy główny nurt Odry. Odra płynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro Dąbie, jednakże jej wody rozdzielają się pomiędzy kanały portowe: Duńczyca, Parnica i Święta. Dalej w Szczecinie – Odra łącząc się z wodami Przekopu Mieleńskiego płynie na północ przy wyspie Dębina. Następnie od lewego brzegu przy wyspie Żurawi Ostrów rozdziela się Kanał Skolwiński. Dalej odbiera część wód z jeziora Dąbie poprzez kanał Babina. Za Żurawim Ostrowem z Odrą łączy się Kanał Skolwiński oraz Iński Nurt z Dąbia. Wypływając ze Szczecina – Odra dzieli się na Wietlinę i Domiążę. Następnie przy wyspie Długi Ostrów, rzeka rozdziela się na zachodni Wąski Nurt (Kanał Policki) oraz Szeroki Nurt. Po minięciu wyspy Wielki Karw oba ramiona Odry łączą się, a następnie uchodzą do Roztoki Odrzańskiej, będącej częścią Zalewu Szczecińskiego.

Dobrzeń Mały (dodatkowa nazwa w j. niem. Klein Döbern) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Dobrzeń Wielki.Jaz – budowla hydrotechniczna wybudowana w poprzek rzeki lub kanału piętrząca wodę, w celu utrzymania stałego poziomu rzeki dla celów żeglugowych lub (w ograniczonym zakresie) zabezpieczenia przed powodzią, zaopatrywania w wodę oraz do celów energetycznych. Równolegle do jazu czasami buduje się też śluzy umożliwiające żeglugę poniżej jazu i przepławki dla ryb.

Średni spadek rzeki w jej górnym biegu wynosi 7,2‰, poniżej Bramy Morawskiej spadek zmniejsza się do 0,33‰, a średni spadek na całej długości wynosi 0,74‰.

Podział biegu rzeki Odry:

bieg górny – od źródeł po profil wodowskazowy Koźle (w Kędzierzynie-Koźlu, tuż przed ujściem Kanału Gliwickiego do Odry)

bieg środkowy – od Kędzierzyna-Koźla po ujście Warty do Odry

bieg dolny – od ujścia Warty do Odry po ujście do Zalewu Szczecińskiego.

Jednolite części wód

Na potrzeby gospodarki wodnej Odra podzielona jest na następujące jednolite części wód:

Przeprawa promowa - sposób przemieszczania ludzi, samochodów, pociągów i ładunków za pomocą urządzeń pływających (promów) pomiędzy stałymi punktami załadunku i wyładunku.Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.

1. Odra od pramene po Libavský potok (HOD_0010)
2. Odra od toku Libavský potok po tok Budišovka (HOD_0030)
3. Odra od toku Budišovka po tok Jičínka (HOD_0060)
4. Odra od toku Jičínka po tok Lubina (HOD_0120)
5. Odra od toku Lubina po tok Opava (HOD_0180)
6. Odra od toku Opava po tok Ostravice (HOD_0430)
7. Odra od Ostravice po státní hranici (HOD_0700)
8. Odra od státní hranice po tok Olše (HOD_0720) / Odra od granicy państwa w Chałupkach do Olzy (PLRW6000191139)
9. Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków (PLRW6000011513)
10. Odra od wypływu ze zb. Polder Buków do Kanału Gliwickiego (PLRW600019117159)
11. Odra od Kanału Gliwickiego do Osobłogi (PLRW60001911759)
12. Odra od Osobłogi do Małej Panwi (PLRW60002111799)
13. Odra od Małej Panwi do granic Wrocławia (PLRW60002113337)
14. Odra w granicach Wrocławia (PLRW60002113399)
15. Odra od gr. Wrocławia do Wałów Śląskich (PLRW600021137579)
16. Odra od Wałów Śląskich do Kanału Wschodniego (PLRW6000211511)
17. Odra od Kanału Wschodniego do Czarnej Strugi (PLRW60002115379)
18. Odra od Czarnej Strugi do Nysy Łużyckiej (PLRW6000211739)
19. Odra od Nysy Łużyckiej do Warty (PLRW60002117999)
20. Odra od Warty do Odry Zachodniej (PLRW60002119199)
21. Odra od Odry Zachodniej do Parnicy (PLRW6000211971)
22. Odra od Parnicy do ujścia (PLRW6000211999)

Ponadto status jednolitej części wód mają dwa cieki o nazwie Stara Odra (PLRW6000231598 i PLRW60002313976) oraz ramiona takie jak Parnica (PLRW60001719752).

Inspekcja Ochrony Środowiska sprawuje kontrolę nad realizacją przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym wykorzystaniu zasobów przyrody.Myśla (niem. do 1945 r. Mietzel) – rzeka w zachodniej Polsce, na Pojezierzu Myśliborskim, w województwie zachodniopomorskim i lubuskim, prawobrzeżny dopływ Odry.

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]