• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Odbitka graficzna

    Przeczytaj także...
    Dzieło sztuki – całościowy i syntetyczny wytwór artystyczny o określonym sensie, charakteryzujący się wysokimi walorami estetycznymi (piękno). Poza funkcją estetyczną może pełnić również inne funkcje (np. wychowawczą, poznawczą, użytkową lub religijną). Jego twórcą jest człowiek - istota wyposażona w specyficzną wrażliwość (bez autora nie ma dzieła sztuki). Produkt ten stara się ukazać za pomocą określonej konwencji (formy) pewną rzeczywistość fizyczną lub psychiczną (treść). Dzieło sztuki ustanawia szczególny wgląd w świat widzialny lub emocjonalny, który może być wynikiem namysłu filozoficznego autora lub spontaniczną reakcją chwili.Druk – wielokrotne odbicie obrazu z formy drukowej na podłoże drukowe (np. na papier). Potocznie nazywana drukiem jest również każda kopia, czyli odbitka drukowa.
    Monogram (z gr. monos, pojedynczy oraz gramma, znak, litera) - litera lub kilka liter powiązanych kompozycyjnie, stosowanych jako podpis lub znak własności (wyszywanych na pościeli i ubraniach, nanoszonych na sprzętach, drukowanych). Literami monogramu są inicjały osoby lub nazwy firmy. Litery monogramu powinny być ozdobne, jednak w sposób umiarkowany, ponieważ naczelną cechą monogramu jest jego czytelność, a dopiero potem ozdobność.

    Odbitka graficzna, rycina – odbitka wykonana z matrycy (formy drukowej, płyty graficznej, negatywu), efekt procesu drukowania.

    Oryginalność odbitki[ | edytuj kod]

    Trudno jest określić jednoznacznie, czym jest oryginalna odbitka graficzna. Różne instytucje czy organizacje starają się określić zasady rozróżniania odbitki oryginalnej od reprodukcji w celu stworzenia warunków ochrony dzieła artystycznego. Międzynarodowe Stowarzyszenie Sztuk Plastycznych (AIAP, Association Internationale des Arts Plastiques) ustaliło, że tylko autor ma prawo określić nakład, a oryginalna odbitka musi być przez niego sygnowana, należy też podać kolejny numer odbitki i ilość nakładu. Ponadto należy przekreślić płytę graficzną lub oznaczyć ją w inny sposób, aby było pewne, że nakład jest wyczerpany.

    Forma drukowa – element urządzenia drukującego, przyjmujący farbę drukową (lub inną nadrukowywaną substancję, np. lakier, klej) w miejscach obrazu drukowego w celu przekazania tej farby dalej, na podłoże drukowe. Forma drukowa jest pierwszym miejscem w urządzeniu drukującym, w którym farba drukowa przyjmuje kształt przyszłego druku. Jej powierzchnia stanowi układ fragmentów przyjmujących i nieprzyjmujących farbę, czyli inaczej mówiąc jest układem fragmentów drukujących i niedrukujących. W zależności od techniki druku, formy drukowe dzieli się na wklęsłe, płaskie i wypukłe. W formie wklęsłodrukowej miejscami drukującymi są wytrawione zagłębienia w powierzchni formy, w których zbiera się farba, zaś w formie wypukłej (typograficznej) to właśnie płaszczyzny drukujące stanowią powierzchnię formy. Formy płaskie mają fragmenty drukujące i niedrukujące umieszczone praktycznie na tej samej wysokości i wspólnie stanowią powierzchnię formy drukowej, a różnią się między sobą modyfikacją powierzchni dającą im własność przyjmowania bądź nieprzyjmowania farby.

    Rodzaje odbitek[ | edytuj kod]

    Wyróżnia się różne rodzaje odbitek:

  • próbna (stanowa) – wykonana przed ukończeniem matrycy,
  • contre-épreuve – wykonana z odbitki, lustrzane odwrócenie rysunku,
  • avant la lettre (przed tekstem) – wykonana przed wygrawerowaniem tekstu towarzyszącego czasem rycinie
  • avec la lettre – wykonana po wygrawerowaniu tekstu (np. podpisów, dedykacji, adresu)
  • weryfikacyjna – wykonana po unieważnieniu negatywu

    • Sygnowanie odbitek[ | edytuj kod]

    Odbitki zaczęto sygnować w połowie XV wieku. Pierwsze sygnatury były monogramami włączonymi do kompozycji rysunku. Później pojawiły się podpisy twórców danej grafiki uwieczniane na matrycy pod rysunkiem, przy czym odpowiednie skróty łacińskie określały rolę każdego z nich:

  • pinx. – pinxit – namalował
  • del. lub delin. – delineavit – narysował
  • inv. – invenit – wymyślił
  • sc. lub sculps. – sculpsit – wyciął
  • inc. – incidit' – wygrawerował
  • f., fe. lub fec. – fecit – wykonał
  • lith. – litografował

    • Dodatkowo mogły być umieszczone nazwiska drukarza i wydawcy ze skrótami:

  • im. – impressit – wydrukował
  • e. lub ex. – excudebat, excudit.

    • Od końca XIX wieku odbitki są sygnowane własnoręcznym podpisem.

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Andrzej Jurkiewicz: Podręcznik metod grafiki artystycznej. Roman Artymowski (opracowanie i poszerzenie). Warszawa: Arkady, 1975.
  • Aleš Krejča: Techniki sztuk graficznych. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1984, s. 12-14. ISBN 83-221-0270-4.

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Andrzej Jurkiewicz: Podręcznik metod grafiki artystycznej. Roman Artymowski (opracowanie i poszerzenie). Warszawa: Arkady, 1975, s. 227-228.




    Reklama

    Czas generowania strony: 0.011 sek.