Nowy Potok
Przeczytaj także...
Nowa Dolina (słow. Nová dolina lub dolina Nového potoka, niem. Novytal, węg. Novy-völgy) – dolina na północnych stokach Tatr Bielskich, druga od zachodniej strony (pierwsza jest Dolina Międzyścienna). Jej dnem spływa Nowy Potok. Górą podchodzi pod grań główną Tatr Bielskich na odcinku od Murania do Nowego Wierchu. Ma niemal dokładnie południkowy przebieg. Zbocza zachodnie tworzy północny grzbiet Murania (Jagnięca Zagroda i Zakrywa) oraz północno-wschodnie zbocza Kiczory. Zbocza wschodnie tworzy północny (niżej północno-zachodni) grzbiet Nowego Wierchu – Kominy Zdziarskie, Małe Siodło i Mały Wierch. Władysław Cywiński (ur. 12 sierpnia 1939 w Wilnie, zm. 12 października 2013 w Dolinie Złomisk) – polski taternik, przewodnik tatrzański, alpinista, inżynier elektronik.
Tatry Bielskie (słow. Belianske Tatry, Belanské Tatry, Bielské Tatry, niem. Kalkalpen, Belaer Kalkalpen, Beler Tatra, węg. Bélai-havasok, Bélai mészhavasok, Bélai-Tátra) – położone na Słowacji pasmo górskie, część Tatr ustawiona poprzecznie do grani głównej Tatr. Z jej częścią położoną w obrębie Tatr Wysokich łączy się przez Przełęcz pod Kopą (Kopské sedlo).
Nowa Dolina (słow. Nová dolina lub dolina Nového potoka, niem. Novytal, węg. Novy-völgy) – dolina na północnych stokach Tatr Bielskich, druga od zachodniej strony (pierwsza jest Dolina Międzyścienna). Jej dnem spływa Nowy Potok. Górą podchodzi pod grań główną Tatr Bielskich na odcinku od Murania do Nowego Wierchu. Ma niemal dokładnie południkowy przebieg. Zbocza zachodnie tworzy północny grzbiet Murania (Jagnięca Zagroda i Zakrywa) oraz północno-wschodnie zbocza Kiczory. Zbocza wschodnie tworzy północny (niżej północno-zachodni) grzbiet Nowego Wierchu – Kominy Zdziarskie, Małe Siodło i Mały Wierch. Władysław Cywiński (ur. 12 sierpnia 1939 w Wilnie, zm. 12 października 2013 w Dolinie Złomisk) – polski taternik, przewodnik tatrzański, alpinista, inżynier elektronik.
Tatry Bielskie (słow. Belianske Tatry, Belanské Tatry, Bielské Tatry, niem. Kalkalpen, Belaer Kalkalpen, Beler Tatra, węg. Bélai-havasok, Bélai mészhavasok, Bélai-Tátra) – położone na Słowacji pasmo górskie, część Tatr ustawiona poprzecznie do grani głównej Tatr. Z jej częścią położoną w obrębie Tatr Wysokich łączy się przez Przełęcz pod Kopą (Kopské sedlo).
Nowy Potok – potok, prawy dopływ Jaworowego Potoku. Cała jego zlewnia znajduje się w słowackich Tatrach Bielskich. Wypływa na wysokości około 1450 m, tuż powyżej górnej granicy lasu w górnej części Nowej Doliny. Kilkadziesiąt metrów niżej zasilany jest przez wybijające przy jego korycie Nowe Źródło. Spływa środkową i dolną częścią Doliny Nowej i w Podspadach na wysokości około 930 m uchodzi do głównego koryta Jaworowego Potoku. Następuje to po południowej stronie Drogi Wolności.
Próg rzeczny (inne spotykane nazwy: poroh, sula, szum, szypot) – stopień skalny położony poprzecznie w korycie rzeki powstały w wyniku różnic w erozji skał, przez które przepływa rzeka. Utworzony jest ze skał o większej odporności na erozję. Rzadziej pochodzenia tektonicznego. Jest rodzajem progu skalnego.Przewieszenie (przewieszka) – wybrzuszony fragment ścian skalnych. Stanowi część ściany nachyloną do poziomu pod kątem przekraczającym 90°. Może występować zarówno na otwartej ścianie, jak również w kominie, na żebrze, itp.
W najniższej swojej części na długości około 500 m Nowy Potok spływa szeroką i porośniętą lasem doliną. Na tym odcinku w jego korycie brak progów. Powyżej Polany pod Kiczorą potok spływa bardzo ciasnym Nowym Kanionem. Obydwie jego ściany są pionowe i mają wysokość do 50 m, na odcinku o długości kilkudziesięciu metrów górą stykają się z sobą, tak, że potok płynie skalnym tunelem. W najwęższym miejscu szerokość kanionu przy dnie potoku wynosi około 1 m. Na tym odcinku w korycie potoku znajduje się 10 progów o wysokości do 15 m. Występują na nich wodospady, gdyż wszystkie z wyjątkiem jednego są przewieszone. Na potoku występują także liczne baniory i bystrza. Na krótkim odcinku od Bielskiej Ścieżki nad Reglami do ostatniego progu potok pokonuje tu różnicę wzniesień 150 m. Powyżej progów na długości około 1 km dno potoku jest wąskie i głęboko wcięte w skały, ale bez progów.
Podspady (słow. Podspády, niem. Rausch, Rauschen, Fluder, węg. Zúgó) – osiedle położone u północnych zboczy Tatr Bielskich na Słowacji, pomiędzy Jaworzyną Tatrzańską na zachodzie (3 km) a Zdziarem na wschodzie. Znajduje się przy Drodze Wolności, a administracyjnie należy do Jaworzyny Tatrzańskiej.Zofia Radwańska-Paryska (ur. 3 maja 1901 w Warszawie, zm. 24 października 2001 w Zakopanem) – botaniczka, taterniczka, pisarka. Żona i współtowarzyszka pracy Witolda Henryka Paryskiego.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-26-8.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Władysław Cywiński, Tatry Bielskie, część zachodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 4, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1997, ISBN 83-7104-015-6
Nowy Kanion – kanion w Nowej Dolinie w słowackich Tatrach Bielskich. Utworzony został przez Nowy Potok spływający dnem tej doliny. Znajduje się w dolnej części jego biegu, powyżej Polany pod Kiczorą i ma długość około 700 m. Nowy Potok przerżnął tutaj bardzo wąski kanion między wapiennymi skałami Zakrywy i Małego Wierchu. Obydwie jego ściany są pionowe i mają wysokość do 50 m, na odcinku o długości kilkudziesięciu metrów górą stykają się z sobą, tak, że potok płynie skalnym tunelem. W najwęższym miejscu szerokość kanionu przy dnie potoku wynosi około 1 m. Na tym odcinku w korycie potoku znajduje się 10 progów o wysokości do 15 m. Występują na nich wodospady, gdyż wszystkie z wyjątkiem jednego są przewieszone. Na potoku występują także liczne baniory i bystrza. Na krótkim odcinku od Bielskiej Ścieżki nad Reglami do ostatniego progu potok pokonuje tu różnicę wzniesień 150 m.
Bystrze, także: bystrzyca, bystrzyna, szypot – miejsce na rzece, gdzie występuje lokalne przyspieszenie przepływu wody, mniejsze jednak niż w rafie.
Warto wiedzieć że... beta
Droga Wolności (słow. cesta Slobody, niem. Freiheitsstraße, węg. Szabodság-út) – przebiegająca na Słowacji, po południowej stronie Tatr droga od Łysej Polany do miejscowości Szczyrbskie Jezioro. Jej przedłużenie do Liptowskiego Mikułaszu stanowi Tatrzańska Droga Młodości. W sieci krajowych dróg oznaczana jest jako drogi nr 67 (odcinek od Łysej Polany do miejscowości Tatrzańska Kotlina) i nr 537 od tej miejscowości do Liptowskiego Mikułaszu. Jest to droga o dużym znaczeniu, łącząca z sobą podtatrzańskie miejscowości stanowiące bazę dla turystyki i rekreacji oraz wyloty dolin tatrzańskich, od których prowadzą znakowane szlaki turystyczne w głąb Tatr. Szosa prowadzi przez lasy i łąki u podnóża Tatr, ma jezdnię o szerokości 7,5 m, szerokość całej arterii wynosi 10-11 m. Spadek nie przekracza 4,5%. Na znacznej długości droga przebiega przez obszar TANAP-u. Zatrzymanie i postój dozwolone są tylko w wyznaczonych miejscach i na płatnych parkingach.
Witold Henryk Paryski (ur. 10 września 1909 w Pittsburgh w stanie Pensylwania, USA, zm. 16 grudnia 2000 r. w Zakopanem) – krajoznawca, taternik, przewodnik tatrzański i ratownik TOPR-u, alpinista, działacz ochrony przyrody, absolwent medycyny, autor wielu prac o Tatrach i Podtatrzu. Autor przewodnika taternickiego Tatry Wysokie oraz (razem z żoną Zofią Radwańską-Paryską) Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej.
Zlewnia – całość obszaru, z którego wody spływają do jednego punktu danej rzeki (jeziora, bagna itp.) lub jej fragmentu. W szczególnym przypadku, kiedy punkt zamykający znajduje się w miejscu ujścia danej rzeki do recypienta, obszar zlewni ograniczony działem wodnym wyznaczonym w ten sposób nazywa się dorzeczem.
Jaworowy Potok (słow. Javorinka, niem. Uhrnbach, węg. Javorinka-patak) – duży potok w słowackich Tatrach Wysokich, płynący Doliną Zadnią Jaworową i Doliną Jaworową. Wypływa z Żabiego Stawu Jaworowego (1886 m n.p.m.). Ma kilka większych dopływów płynących z bocznych odnóg Doliny Jaworowej. W okolicach Jaworowej Polany tworzy serię niewielkich kaskad. Po opuszczeniu Tatr przepływa w północno-wschodnim kierunku Rowem Podspadzkim przez wsie spiskie: Jaworzyna Tatrzańska i Podspady. W Podspadach zakręca w północno-zachodnim kierunku i doliną pomiędzy Magurą Spiską i grzbietem Skoruśniaka. Na wysokości ok. 805 m n.p.m., powyżej Jurgowa wpada do Białki, jako jeden z jej głównych dopływów.