• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Notariusz

    Przeczytaj także...
    Adwokat (łac. advocatus od advocare, wzywać na pomoc) – prawnik świadczący pomoc prawną w szczególności polegającą na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Adwokatów nazywa się potocznie (choć nieprecyzyjnie) obrońcami sądowymi. W Polsce zawód wykonywany na podstawie ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze.Weksel (z nm. Wechsel ‘zmiana’) – rodzaj papieru wartościowego imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany) albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel). Przy wekslu własnym wystawca jest głównym dłużnikiem odbiorcy weksla – odwrotnie niż przy wekslu trasowanym, gdzie dłużnikiem głównym jest trasat, który przyjął weksel (jako akceptant), a dłużnikiem ubocznym wystawca, który odpowiada w razie niewypłacalności dłużnika głównego.
    Dokument urzędowy – termin prawniczy służący do określenia środka dowodowego w postaci dokumentu pochodzącego od powołanego do jego sporządzenia organu państwowego, organizacji, jednostki organizacyjnej lub podmiotu (w zakresie poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej, czy też wydawania zaświadczeń).
    Notariusz wg nieznanego malarza niemieckiego (1830)

    Notariusz (etym. łac. notarius, dawniej w Polsce rejent) – w systemach prawnych należących do systemu prawa kontynentalnego prawnik tworzący akty stosowania prawa, w pewnym stopniu również świadczący pomoc prawną. Tak pojęta funkcja notariusza różni się od tej, która występuje w systemie common law (notary public).

    System prawa kontynentalnego (łac. ius civile) – system funkcjonowania prawa typowy dla krajów Europy kontynentalnej, obecny także w krajach Ameryki Łacińskiej, Szkocji i Luizjanie.Hipoteka morska – zastaw na statku wpisanym do rejestru okrętowego. Do jej powstania konieczny jest wpis do rejestru okrętowego. Oprócz statku hipoteka morska obciąża również jego przynależności i niektóre wierzytelności powstałe po ustanowieniu hipoteki.

    Regulacja prawna w Polsce[ | edytuj kod]

    Pozycja notariusza w polskim systemie prawnym[ | edytuj kod]

    Notariusz to powoływany przez ministra sprawiedliwości prawnik upoważniony do sporządzania aktów notarialnych i dokonywania innych czynności notarialnych. Działalność notariuszy reguluje m.in. ustawa z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie. Zgodnie z ustawą Prawo o notariacie notariusz jest osobą zaufania publicznego i korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Istotną funkcją notariuszy w obrocie prawnym jest ograniczenie sporów sądowych poprzez zapewnienie czynnościom kontraktowym nadzoru profesjonalnego prawnika dbającego o formalnoprawną poprawność sporządzanych dokumentów z uwzględnieniem porządku prawnego i woli osób, w imieniu których dokonuje czynności notarialnych. Dyskusyjną kwestią jest status prawny notariuszy. Notariusze dokonują czynności notarialnych w wykonaniu uprawnień nadanych im przez państwo polskie w zakresie czynności o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności lub wolą stron przez inne podmioty i jednostki (strony czynności), a także w innych wypadkach prawem przewidzianych.

    Stosunek prawny – regulowany normami prawnymi stosunek społeczny tetyczny (zależność społeczna) między co najmniej dwoma podmiotami prawa.Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.

    Czynności notarialne[ | edytuj kod]

  • sporządzanie aktów notarialnych
  • sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia
  • podejmowanie czynności dotyczących europejskiego poświadczenia spadkowego
  • podejmowanie czynności związanych z zarządem sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej
  • sporządzanie poświadczeń (własnoręczności podpisu, pozostawania przy życiu, daty okazania dokumentu, zgodności okazanej kopii z oryginałem)
  • doręczanie oświadczeń (do 30 stycznia 2019 r)
  • spisywanie protokołów (zgromadzeń spółek prawa handlowego, poświadczenia dziedziczenia, przebiegu aukcji itp.)
  • sporządzanie protestów weksli i czeków
  • przyjmowanie na przechowanie pieniędzy, papierów wartościowych, dokumentów, danych na informatycznych nośnikach danych (w formie uniemożliwiającej odtworzenie przez osobę do tego niepowołaną)
  • sporządzenie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów (oraz obowiązek ich wydawania osobom i instytucjom do tego uprawnionym)
  • sporządzanie, na żądanie stron, projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów;
  • składanie, wniosków o wpis w księdze wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w księdze wieczystej (obowiązkowo w czynnościach związanych z obrotem nieruchomościami)
  • sporządza również inne czynności (hipoteka morska – poświadczenie podpisu, przeprowadzenie przetargu publicznego)

    • Rolą notariuszy w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej jest zabezpieczenie niektórych sfer obrotu cywilnoprawnego (np. umów sprzedaży, protokołów prawem wymaganych itp.). Czynności dokonane przez notariusza zgodnie z prawem mają charakter dokumentu urzędowego. Z formalnego punktu widzenia notariusze nie świadczą usług jak adwokaci czy radcowie prawni, lecz dokonują czynności notarialnych, podobnie jak sądy. Notariusze mogą wykonywać także niektóre czynności w prawie polskim klasycznie zastrzeżone dla sądów powszechnych, jak np. sporządzać akty poświadczenia dziedziczenia (tak testamentowego, jak i ustawowego), zastępujące postanowienie sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku. Za dokonane czynności notarialnej notariuszowi przysługuje wynagrodzenie uregulowane w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości.

    Umowa, kontrakt (łac. contractus) – w prawie cywilnym zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Według bardziej szczegółowej definicji umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli (konsens) zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli. Umowy są zawsze co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi.Czek – pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego. Podstawą prawną funkcjonowania czeków w Polsce jest ustawa Prawo czekowe z 1936 r.

    Niektóre obowiązki[ | edytuj kod]

    Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Doniosłą rolę odgrywa obowiązek notariusza dbania o zgodne interesy stron czynności prawnych, ograniczając tym samym możliwość wykorzystania braku wiedzy prawniczej jednej strony kontraktu przez drugą, poprzez ułożenie stosunku prawnego w optymalny sposób. W przypadku czynności notarialnych dokumentujących czynności prawne konsensualne ostateczny kształt uformowanego stosunku prawnego zależy jednak głównie od woli stron czynności, jednak formowany stosunek prawny musi mieścić się w granicach obowiązującego prawa. Notariusz jest także płatnikiem podatków należnych Skarbowi Państwa: podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku od spadków i darowizn oraz pobiera i odprowadza do sądu niektóre opłaty sądowe w określonych przypadkach. Notariusz obowiązany jest przekazywać organom podatkowym wypisy aktów notarialnych lub informacje w zakresie danych dotyczących czynności prawnej objętej obowiązkiem podatkowym właściwym naczelnikom urzędów skarbowych, a także innym uprawnionym osobom (np. stronom czynności) i instytucjom (sądom powszechnym).

    Skarb Państwa – podmiot cywilnoprawnych (w tym majątkowych) praw państwa, z reguły osoba prawna reprezentująca państwo jako właściciela majątku, z wyłączeniem części pozostających we władaniu innych państwowych osób prawnych (m.in. funduszów celowych, przedsiębiorstw i banków państwowych, jednostek samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych). Jako osoba prawna w obrocie prawnym jest równoprawna z innymi osobami prawnymi i fizycznymi (w przeciwieństwie do uprawnień władczych państwa).Osoba zaufania publicznego (również: zawód zaufania publicznego, ZZP) – osoba publiczna, która powinna cieszyć się zaufaniem innych ludzi, na rzecz których prowadzi działalność zawodową.

    Wybrane ograniczenia[ | edytuj kod]

    Ograniczenia dotyczące podejmowania dodatkowego zajęcia oraz zrzeszania się w formie spółek:

  • kategoryczne: podejmowania zajęcia, które by przeszkadzało w pełnieniu obowiązków albo mogło uchybiać powadze wykonywanego zawodu w szczególności zajmować się handlem, przemysłem, pośrednictwem i doradztwem w interesach;
  • względne: podejmowania zatrudnienia bez uzyskania uprzedniej zgody rady właściwej izby notarialnej, z wyjątkiem zatrudnienia w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego, dydaktycznego lub naukowego;
  • dopuszczalna jest działalność dwóch lub kilku notariuszy pod wspólną firmą w ramach spółki cywilnej, a nawet partnerskiej jednak z ograniczoną możliwością kształtowania odpowiedzialności.
  • możliwość prowadzenia tylko jednej kancelarii notarialnej.

    • Rejestry notarialne[ | edytuj kod]

    W 2009 roku Krajowa Rada Notarialna utworzyła system informatyczny do prowadzenia Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia (RAPD). Utworzenie Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia było związane z powierzeniem polskim notariuszom nowych kompetencji z zakresu prawa spadkowego. W szczególności notariusze mogą dokonywać alternatywnie wobec postępowań sądowych – notarialnych poświadczeń dziedziczenia. Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia zarejestrowany w wyżej wymienionym Rejestrze ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

    Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie – polska ustawa, uchwalona przez Sejm RP, regulująca kwestie prawne związane z działalnością notariuszy.Podatek od czynności cywilnoprawnych - rodzaj podatku uregulowanego przez "Ustawę z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych".

    W 2011 został utworzony kolejny rejestr elektroniczny, Notarialny Rejestr Testamentów, którego celem jest, z jednej strony, zmniejszenie ryzyka, że testament pozostanie nieznany lub będzie ujawniony z opóźnieniem, a z drugiej strony – ułatwienie ujawnienia tegoż testamentu po śmierci testatora. Dokonano również unowocześnienia zaplecza informatycznego i połączenia obu rejestrów w jeden spójny system o nazwie Rejestry Notarialne. W 2012 Notarialny Rejestr Testamentów został przyłączony do Europejskiej Sieci Rejestrów Testamentów. Od tej chwili obywatele polscy za pośrednictwem notariusza mogą przeszukiwać zagraniczne rejestry testamentów, a obywatele innych państw – zadawać zapytania do rejestru polskiego.

    Funkcjonariusz publiczny – podmiot, który z uwagi na szczególną pozycję zawodową lub posiadane kompetencje związane ze sprawowaniem władzy publicznej korzysta na gruncie polskiego prawa karnego ze szczególnej ochrony prawnej, ale jednocześnie podlega szczególnej odpowiedzialności karnej.Radca prawny – prawnik świadczący pomoc prawną podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym, która polega przede wszystkim na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

    W 2016 roku RAPD przekształcony został w Rejestr Spadkowy, w którym rejestruje się zarówno Akty Poświadczenia Dziedziczenia, sporządzane przez Notariuszy, jak i Sądowe Postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. REJENT nr 11 z 2013, 116–118, http://www.rejent.com.pl/app/appStowarzyszenieS/4c7a49774d544d7663334230587a49774d544e664d5445756347526d, 2013.!!!goły link w tytule
    2. Ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o notariacie (Dz.U. z 2019 r. poz. 87).
    3. ↑ Art. 79 ustawy Prawo o notariacie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1192).
    4. Art. 1 ustawy Prawo o notariacie.
    5. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 815).
    6. Ustawa o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2019 r. poz. 1813).
    7. Art. 19 ustawy Prawo o notariacie.
    8. Art. 4 ustawy Prawo o notariacie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1192).
    9. Dz.U. z 2020 r. poz. 1192.
    Podatek od spadków i darowizn – podatek pobierany na podstawie Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207 z późn. zm. – tj: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.). Podatek od spadków i darowizn jest podatkiem bezpośrednim, od przyrostu masy majątku, osobistym i samorządowym (gminnym).Prawnik – osoba pełniąca funkcję lub zawód albo posiadająca wykształcenie prawnicze. Rozumienie tego pojęcia jest niejednolite i zależy od takich czynników jak kultura prawna, czas czy przyjęte teorie socjologiczne. Teorią pojęcia „prawnik” zajmuje się komparatystyka prawnicza.




    Warto wiedzieć że... beta

    Księgi wieczyste – rejestr publiczny, który przedstawia stan prawny nieruchomości. Pozwala autorytatywnie ustalić, komu i jakie przysługują prawa do danej nieruchomości. Instytucja ksiąg wieczystych jest wspólna dla rodziny kontynentalnych systemów prawnych, choć ustrój ksiąg wieczystych w poszczególnych krajach znacząco się różni.
    Common law (dosł. z ang. "prawo wspólne", pol. "prawo precedensowe") – porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich (m.in. Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii).
    Prawo, a ściślej prawo w ujęciu przedmiotowym – system norm prawnych, czyli ogólnych, abstrakcyjnych i jednoznacznych dyrektyw postępowania, które powstały w związku z istnieniem i funkcjonowaniem państwa lub innego uporządkowanego organizmu społecznego, ustanowione lub uznane przez właściwe organy władzy odpowiednio publicznej lub społecznej i przez te organy stosowane, w tym z użyciem przymusu.
    Skutek prawny, konsekwencja prawna – następstwo określonych przepisami prawa okoliczności polegające na powstaniu, zmianie lub wygaśnięciu stosunku prawnego. Skutek prawny determinuje sankcja prawna.
    Stosowanie prawa - określenie przez upoważniony organ państwowy konsekwencji prawnych pewnego stanu faktycznego. Wynikiem stosowania prawa jest sformułowanie konkretnych i indywidualnych norm , opartych na generalnych i abstrakcyjnych normach systemu prawnego.
    Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) – urząd pomocniczy Ministra Sprawiedliwości, naczelnego organu administracji rządowej odpowiedzialnego za dział administracji rządowej – sprawiedliwość. Minister Sprawiedliwości z mocy Konstytucji jest członkiem Krajowej Rady Sądownictwa.
    Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.032 sek.